"Η περιπλάνηση εξ ορισμού εμπεριέχει την καταστασιακή συνθήκη. Είναι εργαλείο για την ανάγνωση του ευρύτερου περιβάλλοντος. Το ερευνητικό μας εγχείρημα επιδίωκε την αποτύπωση αυτού του ίχνους μέσω του τρόπου προσέγγισης του τόπου και των ανθρώπων του. Αυτό που επιδιώξαμε είναι να έρθουμε κοντά με την κοινότητα άμεσα, χωρίς διαμεσολαβήσεις. Στη περιοχή της Παλικής, στα χωριά και στα βουνά, γίναμε κομμάτι της γης και των κατοίκων" μας λέει η Κατερίνα Μπότσαρη πιάνοντας το νήμα για ένα εικαστικό πρότζεκτ που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2021 στο νησί της καταγωγής την την Κεφαλονιά.
Οι συμμετέχουσες καλλιτέχνιδες Lucia Bricco, Γρηγορία Βρύττια, Nicole Economides, Eva Isleifs, Ελεάννα Μπαλέση, Eliana Otta και Maaike Stuterheim, με τις οποίες η Μπότσαρη που υπογράφει την επιμέλεια του συγκεκριμένου πρότζεκτ έχει συνεργαστεί και στο παρελθόν μέσα από ένα δίκτυο ανεξάρτητων καλλιτεχνικών χώρων στην Αθήνα, το Athens Art Core, βρέθηκαν στην περιοχή της Παλικής Κεφαλληνίας λίγο έξω από τα Ζόλα για να διερευνήσουν τις πιθανότητες αξιοποίησης μιας περιπλάνητικής πρακτικής γύρω από μία εγκαταλειμμένη σκαλωσιά που βρισκόταν άναρχα τοποθετημένη πάνω σε έναν δύσβατο λόφο αρκετά μακριά από την επαρχιακή οδό Αργοστολίου.
Μια έρευνα για την περιπλάνηση
"Ξεκίνησε με αδεξιότητα, περιέργεια και μια διαρκή διάθεση ανατροπής που έχω έμφυτα στο χαρακτήρα μου και θα ήταν μια καλή αφετηρία για να δούμε την ιστορία αυτή. Σε αυτό τον επαρχιακό δρόμο με τις δύσβατες από αγκαθωτά πουρνάρια πλαγιές, όπου η ακατέργαστη φύση και ο ανοιχτός ορίζοντας έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ξαφνικά το βλέμμα ακινητοποιείται από μια υψηλών προδιαγραφών τεράστια μεταλλική κατασκευή. Η λειτουργικότητα της σκαλωσιάς αυτής μέσα στις δεκαετίες αμφισβητείται. Κάποιοι κάτοικοι μιλούν για μια διαφήμιση της Mallboro που ξεθώριαζε με τα χρόνια και άλλοι για τη βελτίωση μετάδοσης σήματος από τον ΟΤΕ. Όπως και να έχει, για μένα ήταν μια σπουδαία αφορμή για να στήσω μια συνθήκη καλλιτεχνικής αναζήτησης και να την μετατρέψω σε σημείο αναφοράς”.
Με το βλέμμα της εικαστικού η Μπότσαρη τα τελευταία δύο χρόνια αναπτύσσει μια έρευνα με αντικείμενο το δρόμο, την περιπλάνηση και τις εγκαταλειμμένες κατασκευές κατα κος των εθνικών οδών. Ανατρέχοντας στην ιστορία της τέχνης και τα κινήματα που εναντιώθηκαν στη νόρμα της εκάστοτε εποχής, σταδιακά "η ικανοποίηση του βλέμματος που αρπάζει φευγαλέα ένα σχήμα έξω από το παράθυρο του αυτοκινήτου έγινε εμμονική”.
"Αρχικά κάναμε μια σειρά διαδικτυακών συναντήσεων όπου κουβεντιάσαμε για ζητήματα όπως τις δομές και τη λειτουργία των προϊστορικών Μενιρ και το Ka που αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα ανθρώπινα σύμβολα, ενώ τις περισσότερες φορές σχηματίζεται με δύο υψωμένα χέρια. Ανατρέξαμε στις φωτογραφικές καταγραφές του καλλιτέχνη/land artist Ρομπερτ Σμίθσον, όπως το the Μonuments of Passaic και το Hotel Palenque στις οποίες η παρατήρηση των κτιριακών ατελειών ή οι άναρχες συνθέσεις στα εργοτάξια αποτελούν ένα εικαστικό γεγονός.
Ξαναείδαμε κλασικές ταινίες όπως το Zabriskie point του Μικελαντζελο Αντονιόνι όπου στην ατέλειωτη συναισθηματική και φυσική απεραντοσύνη/έρημο των δύο νεαρών πρωταγωνιστών παρεμβάλλουν άχαρες γιγαντιαίες πινακίδες με αμερικανικες διαφημίσεις σαν υπενθύμιση ενός μάταιου αμερικανικού ονείρου που επισκιάζει την ανέμελη ύπαρξη τους.
Στη συνέχεια συναντηθήκαμε στη Κεφαλονιά όπου για μια εβδομάδα η κάθε μια είχε την ευκαιρία να ασχοληθεί in situ με τα ζητήματα που είχαν τεθεί και να πειραματιστεί με τα μέσα που απασχολούν τη πρακτική της”. Ολοκληρώνοντας την αναζήτησή τους, μετά από μια εβδομάδα, στις 30 Αυγούστου, οι εικαστικοί πραγματοποιήσαν μια επιτόπια παρουσίαση των μέχρι τότε πειραματισμών τους σε μια αυθόρμητη, ριψοκίνδυνη εγκατάσταση προβολής πάνω στην σκαλωσιά κατα την ώρα της δύσης του ηλίου.
Το περιβάλλον ως πεδίο καταγραφής εικαστικών δράσεων
"Μακριά από την τουριστικοποίηση του περιβάλλοντος, επικοινωνήσαμε με τους ξενιτεμένους καπετάνιους του νησιού, τους βοσκούς στα Ζόλα, τις αίγες του Λόφου Σκαβδολίτη (το σημείο που βρίσκεται η εγκαταλειμμένη σκαλωσιά) και διασταυρωθήκαμε με τα βλέμματα των περαστικών τις στιγμές που προβάλλαμε αναπάντεχα και χωρίς καλέσματα, στιγμές από τις πειραματικές δράσεις μας. Με αυτά τα μέσα, επιχειρήσαμε να διαρρήξουμε την επιταχυνόμενη χρονικότητα που σχετίζεται με τη σπατάλη και τη διαρκή κατανάλωση.
Θελήσαμε να αντιμετωπίσουμε το περιβάλλον ως πεδίο καταγραφής ασυνήθιστων εικαστικών και επιτελεστικών δράσεών, δια-ταράσσοντας την κανονικότητα του χρόνου, έξω από προκατασκευασμένους ρόλους. Περιπλανηθήκαμε "ασκόπως" σε μονοπάτια που άσκησαν έλξη πάνω μας, συνδέοντας την ιστορία της περιοχής με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Θεατές μας υπήρξαν οι ρημαγμένες από το χρόνο και τα φυσικά φαινόμενα (σεισμοί) αγροτικές φυλακές στο Λιβάδι και τα ερειπωμένα σπίτια. Τα μνημεία του εμφυλίου και της αντίστασης. Οι θάλασσες και οι ψαράδες, μακριά από τα φώτα και τους θορύβους των γιγαντιαίων κρουαζιερόπλοιων”.
Με τη ματιά των εικαστικών
"Η ιταλίδα Lucia Bricco που ασχολείται με τη περφόρμανς, ανακάλυψε μέσα από την συναναστροφή της με τους ντόπιους ζητήματα που αφορούσαν το θλιβερό παρελθόν του πολέμου και την εμπλοκή των Ιταλικών στρατευμάτων σε αυτόν.
Στην περίπτωση της γλύπτριας Ελεάννας Μπαλέση η έρευνα των ορίων της ανθρώπινης
ευθραυστότητας με την καταγραφή του σημείου βύθισης του εαυτού της κατα μήκος και μέσα στη λιμνοθάλασσα του κόλπου της Παλικής, έγινε το αντικείμενο μελέτης της με το μέσο της βιντεοσκόπησης.
Με μια πλούσια παρέμβαση που θα την ακολουθούσε από τη Ολλανδία έως το Ληξούρι η Maaike Stutterheim δούλεψε πάνω στην δημιουργική καταγραφή φωτογραφικών καρέ των καθημερινών συνθηκών που δημιουργούνταν στον χωρικό περίγυρο της αλλά και σε συνάρτηση με τα άτομα που βρήκε στο δρόμο της.
Η Eliana Otta, σιωπηλή παρατηρήτρια του λόφου γύρω από τη σκαλωσιά άφησε να ανθίσει ανάμεσα σε εκείνη και στα ζώα που έβοσκαν γύρω μας μια ιδιαίτερη σχέση συνύπαρξης, ενώ η Eva Isleifs με την παιγνιώδη της διάθεση δεν έπαψε να συλλέγει πληροφορίες και να τις φιλτράρει μέσα από τις επιρροές των βιβλίων που είχε πάρει μαζί της σε ένα βιωματικό κείμενο/ πειραματικό ημερολόγιο.
Στην έρευνα της Nicol Economides υπάρχει ξεκαθαρα η βαρύτητα των λέξεων που συχνά χαραζει με το πινέλο της πάνω στη ζωγραφική επιφάνεια ενώ για την Γρηγορία Βρύτια το ταξίδι καταγράφηκε αρχικά μόνο στο χαρτί με ένα υπέροχο όμως κείμενο των σκεψεων της πάνω στην περιπλάνηση και στην έκθεση Getting out of Zola με μια χειρονομιακή εγκατάσταση που εξελίχθηκε μέσα στο Φθινόπωρο”.
Από την Κεφαλονιά στον Κεραμεικό
Γιατί όμως μεταφέρθηκε μια ολοκληρωμένη δράση από τον εξωτερικό τόπο της Κεφαλονιάς στον εσωτερικό χώρο του νεοκλασικού κτιρίου του Communitism που στεγάζεται το PS:;
"Η απάντηση νομίζω βρίσκεται στο γεγονός ότι τόσο μέσα από την εξέλιξη της διατριβής μου όσο και εκείνες μέσα από τις καλλιτεχνικές τους πρακτικές συνεχίσαμε να επεξεργαζόμαστε τα "ευρήματα” μας και μετά τον Αύγουστο. Στο νέο ραντεβού που δώσαμε στις 17 Φεβρουαρίου θα δούμε την αποτύπωση της περιπλανητικής συνθήκης όπως επέστρεψε μαζί με την κάθε μια πίσω στον μητροπολιτικό ιστό”.
PS:, Communitism, Κεραμεικού 28, Κεραμεικός
Εγκαίνια: 17/2, 7-10 μ.μ.
Διάρκεια: 17-20/2, Ωράριο: 6-9 μ.μ.
