Είχα πρωτοσυναντήσει την δουλειά του –πριν από μερικά χρόνια– στην είσοδο της Τεχνόπολης. «Η Υδρόγειος της Ειρήνης». Μία γήινη, διάτρητη σφαίρα με πέντε ορειχάλκινα στεφάνια να περιβάλλονται από εντυπωσιακά σμιλευμένα μεταλλικά κλαδόφυλλα ελιάς. Ένα υπαίθριο γλυπτό που καλωσορίζει μέχρι σήμερα τους επισκέπτες του άλλοτε βιομηχανικού χώρου, χωρίς να γνωρίζουν οι περισσότεροι τον δημιουργό του. Και όχι άδικα.
Παρότι τα έργα του κοσμούν τον δημόσιο χώρο σε διάφορα σημεία της Αθήνας και όχι μόνο, ο Νίκος Γιώργος Παπουτσίδης προτιμάει να μένει έξω από τα φώτα της δημοσιότητας και να μετρά προσεκτικά τις περιοδικές εκθέσεις του. Κοντά είκοσι χρόνια τώρα, τα απογεύματα κλείνεται στο υπόγειο εργαστήριό του, στην οδό Μακρυγιάννη απέναντι από τον σταθμό της Ακρόπολης και δίπλα από την αύρα ενός ηλιόλουστου πλακόστρωτου δρόμου που καθημερινά περιδιαβαίνουν μύριοι όσοι, και οπλίζει –σαν ένας εικαστικός σιδεράς– τα ηλεκτρόδια και τις λαμαρίνες του.
«Εδώ είναι ο χώρος που φτιάχνω τα μικρότερα γλυπτά μου και κρατάω το μεγαλύτερο αρχείο μου από αυτά» μου εξηγεί ένα απόγευμα καθημερινής ημέρας ο ίδιος, στο ατελιέ του. Μόλις άνοιξα την σκουρόχρωμη πόρτα –που παραδόξως για την τοποθεσία βρίσκεται καλά κρυμμένη–, κατέβηκα μια σιδερένια σκάλα με ανάγλυφα αστέρια και μπήκα σε ένα εικαστικό σύμπαν από μέταλλα και σύμβολα, με μία αχνή αίσθηση σκουριάς να μαρτυρά τον χρόνο που έχει περάσει από πάνω τους και έναν ελαφρύ φωτισμό να αναδεικνύει εδώ και εκεί τις λεπτομέρειές τους. Δεκάδες παρατεταγμένα γλυπτά, άλλα να κρέμονται στους τοίχους άλλα να στέκονται σε βάσεις και άλλα να δυσκολεύεσαι να διακρίνεις από μακριά τη μορφή τους έδιναν μία πρώτη εικόνα από το εκτενές έργο του Νίκου Γιώργου Παπουτσίδη.
Αν ο καλλιτέχνης δεν έχει εμμονές και πάθη, δεν γίνεται να δημιουργήσει.
«Δούλεψα τα πάντα, πριν καταλήξω στο μέταλλο. Από πλέξιγκλας και πέτρα, μέχρι μπρούτζο και χαρτί. Όμως το μέταλλο για μένα είναι κάτι άλλο. Είναι σαν το δέρμα. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός που με τον χρόνο μεταβάλλεται, αλλάζει και σκουριάζει. Θυμάμαι το ’70, όταν ήμουν μικρός και έβλεπα τα θεμέλια και τις σιδερόβεργες που ξεπετάγονταν από τις οικοδομές της γειτονιάς μου ταραζόμουν. Ακόμα και σήμερα, πολλές φορές, τις βέργες τις βλέπω όπως τότε.» Μετά από τις σπουδές του σε Αγγλία και Γαλλία, στράφηκε στην δύσκολη και επίπονη επεξεργασία του μετάλλου, εισάγοντας μάλιστα το σιδηρογράφημα, μία ιδιαίτερη μέθοδο που αποτυπώνει γραφή και σχέδια από σίδερο πάνω στις λαμαρίνες.
Ανάμεσα στην μεταλλική γλυπτοθήκη –σχεδόν αβίαστα– ξεχώρισα μία τρισδιάστατη εγκατάσταση, που έστεκε επιβλητικά ανάμεσα στις υπόλοιπες. Ένα μικρό δωμάτιο με κορυφή-τρούλο, επίπεδα μεταλλικά φίδια στην βάση της και ένα κενό υδρορροής στο εσωτερικό της. Μέσα, αμέτρητα σχέδια κάθε μορφολογίας και λέξεις κοσμούσαν τις αποσπασματικές μικροεπιφάνειες. «Εδώ, είναι ο ναός της Κάθαρσης. Μπαίνεις μέσα και καθαίρονται οι πληγές σου. Κατά καιρούς προσέθετα τάματα, λέξεις που σημάδευαν τη ζωή μου, μαζί με τις χρονολογίες τους. Μπλέκω τις έννοιες των λέξεων με τις εμμονές μου. Ξέρετε αν ο καλλιτέχνης δεν έχει εμμονές και πάθη δεν γίνεται να δημιουργήσει κάτι.»
«Είμαι συμβολιστής» μου επιβεβαίωσε ο Ν. Γ. Παπουτσίδης, προτού ξεκλειδώσει την πίσω πόρτα για το εργαστήρι που σμιλεύει τα έργα του. Μετά από λίγα βήματα, ανάμεσα στα βαριά εργαλεία, τα σφυριά, τις σπάτουλες, τις κιμωλίες, τις επιφάνειες εργασίας και τις ανεπεξέργαστες βέργες ή λαμαρίνες, τα ατάκτως ειρημένα προσχέδια, σκίτσα και μεταλλικά μικροαντικείμενα γέμισαν το οπτικό μου πεδίο και επιβεβαίωσαν για ακόμη μια φορά την χρήση των συμβόλων. Ακόμα και στα πειραματικά μεταλλικά γλυπτά, στα αντικείμενα που ίσως δεν εκτεθούν ποτέ ή που θα παραμείνουν για πάντα ημιτελή διέκρινα μία σιωπηλή συνοχή να τα διαπερνά. Είναι μία υποδόρια κωδικοποίηση που συνομιλεί με το αρχέγονο, το πηγαίο και που διεγείρει τον εσώτερο κόσμο. Και μάλιστα με μια διάχυτη απλότητα και αμεσότητα που δεν επικαλείται δυσνόητες ερμηνείες, χάριν μιας «υψηλής τέχνης».
«Ωραία τα εκφράζεις» μου είπε πριν με αποχαιρετίσει και με χαροποίησε κάπως παραπάνω. Δεν είναι δα και εύκολο να μπει κανείς στο σύμπαν ενός εικαστικού. Νομίζω πως κάτι κατάφερα εκείνο το απόγευμα.
Μέσα στον μήνα του Ιανουαρίου αναμένουμε την έκθεση του Νίκου Γιώργου Παπουτσίδη στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών με τίτλο «Μαραθώνιο Σύμπαν», που πρόκειται να πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα του Μουσείου Μαραθωνίου Δρόμου Δήμου Μαραθώνα. Σύντομα περισσότερες πληροφορίες.
