Ηθοποιός με ξεχωριστή δυναμική, η Ελληνοβρετανίδα Ρόζα Προδρόμου, στη σόλο περφόρμανς «Pulsar» που ανεβάζει στο 104, μπλέκει προσωπικές αγωνίες με φιλοσοφικές θέσεις και ποιητικούς στοχασμούς, καταφάσκοντας σε μια πιο πανηγυρική «χρήση» της ζωής.
Μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη. Θυμάμαι, όταν ήμουν μικρή και ξάπλωνα στο κρεβάτι μου τα βράδια, το φως του φάρου από το λιμάνι διέσχιζε το δωμάτιο. Ήξερα ότι όλα λειτουργούν κανονικά, η θάλασσα είναι ακόμα εκεί.
Η μυρωδιά της γειτονιάς ήταν τα δείλια, ένα άναρχο φυτό που βγαίνει στις άκρες του δρόμου και μυρίζει τη νύχτα^ το λεν και νυχτολούλουδο, είναι ο ταπεινός ξάδερφος του γνωστού. Το όνομα ενός φυτού που ανθίζει στην έρημο ήθελα, αρχικά, να δώσω στην παράστασή μου -με γεμίζει θαυμασμό η λειτουργία της ζωής.
Η γιαγιά μου ήταν η μόνη αστεία γλυκεία γιαγιά που έχω γνωρίσει, τσαχπίνα με αλλοτινή αρχοντιά. Τον καφέ με το πιατάκι του, πάντα. Έχει ξεχωριστή θέση στην παράστασή μας.
Θέλησα να γίνω ηθοποιός και χορεύτρια μαζί. Το σωματικό θέατρο μου δίνει αυτή τη δυνατότητα. Το πώς κατοικεί κανείς το σώμα του είναι μια μεγάλη συζήτηση. Τα παιδιά είναι, άθελά τους, οι πιο καλοί φίλοι με το σώμα τους. Μεγαλώνοντας χάνουμε την επαφή μαζί του, άρα και με τη φύση. Ως ηθοποιός, δουλεύεις ξανά με αυτό το εργαλείο που έχεις από τη γέννηση μέχρι το θάνατό σου και το οποίο κατέχει όλα τα μυστικά. Μιλώντας για το σώμα εννοώ όλη τη ψυχοσωματική οντότητα και ολότητα. Το σώμα πολύ συχνά ξέρει πολλά περισσότερα από όσα θέλει να παραδεχτεί ο νους. Σπούδασα στην Αγγλία Σωματικό Θέατρο και Διαπολιτισμικές Θεατρικές Τεχνικές με τον Phillip Zarrilli. Αλλά ήταν πολύ περίπλοκος ο τρόπος που λειτουργούσε η διαπροσωπική επικοινωνία στην Αγγλία. Όταν παρατήρησα ότι άρχισα να γελάω πιο δύσκολα, έφυγα. Ήρθα στην Αθήνα το 2002 κι έκτοτε ζω εδώ, αλλά μου λείπει να ταξιδεύω με τη δουλειά μου.
Στην Ελλάδα δεν σε συμπαθούνε, σε συμπονούνε. Κερδίζεις περισσότερα «likes» αν έχεις ένα συνεχόμενο παράπονο. Σα να μην έχουμε αποδεχτεί το ενδεχόμενο της χαράς. Σα να απομυζούμε χαρά μέσα από το να εφευρίσκουμε προβλήματα. Αυτό δεν σημαίνει πως η ζωή δεν έχει προβλήματα. Υπάρχουν προβλήματα και πάντα υπήρχαν. Το θέμα είναι πως επιλέγει κανείς να ζήσει τη ζωή του. Έχουμε την τάση, ακόμη κι όταν όλα πηγαίνουν καλά, να επιλέγουμε το δρόμο της μιζέριας. Ζούμε κάτω από το άγχος της καθημερινότητας και κάτω από ένα άγχος υπαρξιακό, λες και υπάρχει μια λειτουργία του μυαλού που λέει «αν δεν υποφέρω, δεν έχω δικαίωμα».
Ο χρόνος, ο θάνατος κι ο ενθουσιασμός για τη ζωή είναι τα κυρίαρχα θέματα που πραγματεύομαι στο «Pulsar». Ακούγονται «μεγάλα», σύνθετα και περίπλοκα. Κι όμως, όπως λέει ο Μπέκετ, «δεν υπάρχει τίποτα πιο αστείο από την δυστυχία».Το χιούμορ είναι ένας καλός τρόπος για να καταπιαστείς με την ευτυχία, τη δυστυχία και το πώς να ζεις αποδεχόμενος και τις δύο. Από πού αντλούμε πίστη όταν ο κόσμος φαίνεται να καταρρέει; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα στη σόλο περφόρμανς «Pulsar». Μολονότι ο στόχος δεν είναι να το απαντήσουμε, κάνουμε μια πανηγυρική κατάφαση. Αποδεχόμαστε ότι η ζωή έχει εξίσου φως και σκότος. Κι όταν κανείς το δέχεται αυτό, μπορεί να βιώσει απόλυτα το παρόν. Eίναι επιλογή το ποιά θέση θα πάρεις: της δράσης ή της παραίτησης, της ευθύνης ή της ανευθυνότητας, της απόλαυσης ή της μιζέριας.
Η «Αμοργός» του Νίκου Γκάτσου έδωσε το έναυσμα για όλη την παράσταση. Πρέπει να διευκρινίσουμε, όμως, πως από την «Αμοργό» αξιοποιείται στην παράσταση απλά ένα απόσπασμα, το οποίο λειτουργεί σαν ξόρκι κατά του θανάτου, σαν προσευχή. Ο Γκάτσος δημιούργησε μια ακολουθία εικόνων πανηγυρικών. Κι όμως, έγραψε την «Αμοργό» μέσα στην Κατοχή. Αυτό που κι εμείς θέλουμε είναι να δώσουμε, μέσω μιας άλλης αλληλουχίας εικόνων, έναν πανηγυρικό τόνο ενάντια στη διασπαστική καθημερινότητα, την αίσθηση ανημποριάς και μοναξιάς.
Είμαστε τόσο τραγικά μόνοι που καταντά σχεδόν αστείο. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να επιδιώξουμε την ένωση με τον άλλο, είτε αυτός είναι το κοινό, ο σύντροφός μας, κάποιος που μπορεί να μας έχει ανάγκη, κάποιος με τον οποίο μπορούμε να έχουμε ουσιαστική επικοινωνία. Το ότι είμαστε ζωντανοί είναι ένα δώρο. Ο πόνος είναι συνυφασμένος με αυτό το δώρο. Αν δεν τον αποδεχθώ, δεν μπορώ και να δράσω. Το παρόν δεν θα ξανάρθει. Ο χρόνος είναι αμείλικτος, δεν συγχωρεί, κυλάει πέρα από εμάς.
Στην παράσταση μπλέκονται σκηνές κλοουνερί και stand-up comedy με φιλοσοφικά αποσπάσματα, όπως από το Τάδε Έφη Ζαρατούστρα του Φ. Νίτσε, ή κομμάτια ποίησης, όπως στίχοι από το Αυτό Είναι Μόνο για να Πω του Ουίλιαμς Κάρλος Ουίλιαμς, από Τα 4 Κουαρτέτα του Τ.Σ. Έλιοτ κ.α. Υπάρχουν όμως και αρκετά πρωτότυπα κείμενα, τα οποία γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της πρόβας από τον σκηνοθέτη μου, τον Τζον Μπρίτον, κι εμένα.
Ο ηθοποιός έχει γίνει σήμερα πολυεργαλείο. Yυπεύθυνος δημοσίων σχέσεων, παραγωγός, μάνατζερ του εαυτού του… Είναι αναγκαίο κακό. Δεν μπορείς να το αποφύγεις. Στις μέρες μας, είναι μάλλον πολυτέλεια να κάνεις μόνο την τέχνη σου. Κανείς δεν καταφέρνει να βιοποριστεί κάνοντας μόνο ό,τι ποθεί. Είναι άχαρο αλλά δεν ξέρω αν υπάρχει και κάποιο επάγγελμα που να γλιτώνει από αυτήν την εμπλοκή!
Το «Pulsar» υλοποιήθηκε μέσω crowd-funding. Προσκάλεσα, δηλαδή, τον κόσμο να γίνει συμπαραγωγός μας. Ήταν κάτι που, αρχικά, με τρόμαζε. Ζητάς κάτι πολύ συγκεκριμένο. Πρέπει να πω ότι είμαι πολύ ευγνώμων γιατί πήγε πολύ καλά. Το target ήταν 3.000€ και καλύφθηκε με τη συνδρομή 63 ανθρώπων. Οι περισσότεροι ήταν γνωστοί, συγγενείς και φίλοι –αλλά αυτό δεν το κάνει λιγότερο σημαντικό. Είναι μια κίνηση μεγάλης έκθεσης. Δεν είμαστε συνηθισμένοι να ζητάμε βοήθεια… Ειδικά στην Ελλάδα, αντιμετωπίζεται σαν ελεημοσύνη. Το ίδιο ισχύει και με το θέατρο δρόμου. Στο εξωτερικό, το «καπέλο» θεωρείται μια αξιοπρεπής αμοιβή, εδώ αντιμετωπίζεται σαν ζητιανιά.
Παρακολούθησα πριν από τρία χρόνια ένα σεμινάριο του Τζον Μπρίτον. Η ελαφρότητα με την οποία προσεγγίζει πολύ δύσκολες απαιτήσεις από τον ηθοποιό/περφόρμερ με κατέκτησε. Έχει ένα φοβερό ταλέντο να μην βαραίνει την ατμόσφαιρα. Ακόμη κι όταν σε πιέζει, το κάνει ως συμπαραστάτης. Η πρόβα μαζί του είναι μια αβίαστη λειτουργία, που δημιουργεί ένα καθεστώς εμπιστοσύνης και ασφάλειας.
Είμαι δίγλωσση. Αυτό σημαίνει πως σκέφτομαι εξίσου στα ελληνικά και στα αγγλικά. Γι’ αυτό και στην παράσταση ακούγονται και οι δύο γλώσσες. Ως ένα βαθμό, βέβαια, όλοι μας έχουμε γίνει σχεδόν δίγλωσσοι. Η αγγλική γλώσσα έγινε αναπόσπαστο εργαλείο κατανόησης της καθημερινότητας μας, τόσο μέσω της ποπ κουλτούρας όσο και των κοινωνικών δικτύων.
Η σόλο περφόρμανς «Pulsar» της Ρόζας Προδρόμου πρωτοπαίχτηκε στο Bios τον περασμένο Μάιο και τώρα επαναλαμβάνεται στο 104 στη σκηνοθεσία του Τζον Μπρίτον, με σκηνικά-κοστούμια της Λουκίας Χατζέλου, φωτισμούς της Χριστίνας Θανάσουλα, κινησιολογική επιμέλεια της Μαριέλας Νέστορα και μουσική του Τηλέμαχου Μούσα.
Φωτογραφίες: Μυρτώ Αποστολίδου.
Δείτε εδώ το σχετικό trailer: https://vimeo.com/123398452
Περισσότερες πληροφορίες
Pulsar
Σόλο περφόρμανς που συνδέει την ποίηση του Νίκου Γκάτσου και του Τ.Σ. Έλιοτ με την ακραία σωματικότητα στην ερμηνεία.
