Μάλλον θα μείνουμε στην Αθήνα τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Και τον Αύγουστο θα είμαστε σε απόσταση... βολής από την Αργολίδα. Αυτό καταφέρνει για 9η συνεχή χρονιά ο επικεφαλής του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Γιώργος Λούκος με το ασφυκτικά γεμάτο θεατρικό και χορευτικό του πρόγραμμα. Παρά τη συγκυρία της κρίσης και το μειωμένο budget, το Φεστιβάλ Αθηνών (31/5-29/8) γιορτάζει δίχως πολλές τυμπανοκρουσίες τα 60χρονά του.
Υπάρχουν κάποιες παραστάσεις που θέλεις οπωσδήποτε να τις δεις, όπως το αποχαιρετιστήριο «Life in Progress» της Σιλβί Γκιλέμ στο Ηρώδειο – είναι η παράσταση με την οποία η ντίβα του χορού σφραγίζει οριστικά την 35ετή καριέρα της. Υπάρχουν επίσης κάποιοι ξένοι σκηνοθέτες που θέλεις να βλέπεις κάθε νέα δουλειά τους, όπως η σκληροπυρηνική τετράδα του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών: ο Γερμανός μεταμοντερνιστής των κλασικών κειμένων Τόμας Οστερμάγερ (με τις «Μικρές Αλεπούδες» της Λίλιαν Χέλμαν), ο Ιταλός εικονοκλάστης Ρομέο Καστελούτσι (με το «Go down, Moses»), ο Λετονός Άλβις Χερμάνις των νεο-υπαρξιστικών αναζητήσεων (με την τραγικωμική «Σόνια») και η αντισυμβατική χορογράφος Κατρίν Ντεβερές (με τις χοροθεατρικές «Πενθεσίλειες»-αναφορά στο μύθο των Αμαζόνων που είναι και η εικόνα του εξωφύλλου μας).
Υπάρχουν βέβαια και κάποια υβριδικά θεάματα που παίζουν με τα όρια των παραστατικών τεχνών, εξάπτοντας έτσι το ενδιαφέρον τόσο με τη θεματική όσο και με το προτεινόμενο ύφος: το «Απολίθωμα/Relic», η περφόρμανς του αλλοτινού πρώτου χορευτή του Δημήτρη Παπαϊωάννου Ευριπίδη Λασκαρίδη ή το punk ορατόριο «Το ’21» του Άρη Μπινιάρη, με βάση κείμενα που αφορούν την Ελληνική Επανάσταση ή πάλι η «Υπόθεση Φαρμακονήσι ή το Δίκαιο του Νερού», μια παράσταση-ντοκουμέντο για τη συνεχιζόμενη τραγωδία των προσφύγων και ο «Ρήσος» του Ευριπίδη εν είδει περιπατητικής παράστασης στον αρχαιολογικό χώρο του Λυκείου του Αριστοτέλη, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου.
Με τις προαναφερθείσες παραγωγές να αποτελούν κατά τη γνώμη μας το βασικό πόλο έλξης, με μειωμένο budget, κύριο χώρο δράσης την Πειραιώς 260 αλλά και κάποιες φιλοξενίες στο Ηρώδειο, το Μέγαρο Μουσικής, το Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής» και το Θέατρο Τέχνης, το Φεστιβάλ Αθηνών συνεχίζει το κατά βάση επιτυχημένο μοντέλο διαχείρισης που εφαρμόζει από τον Νοέμβριο του 2005, οπότε και ανέλαβε καθήκοντα ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Γιώργος Λούκος και προτείνει μέσα σε ένα τρίμηνο (31/5-29/8) ένα πληθωρικό πρόγραμμα με 39 θεατρικές, 10 χορευτικές και 10 επιδαύριες παραγωγές.
Αδιαπραγμάτευτη παραμένει η διάθεση να καλέσει όσους Έλληνες καλλιτέχνες θεωρεί άξιους και ταυτόχρονα να γίνει ο σύνδεσμός μας με τη σύγχρονη διεθνή σκηνή, μετακαλώντας από το εξωτερικό διαπρεπείς μορφές του θεάτρου και του χορού. Φέτος, μάλιστα, η διάθεση αυτή είναι πιο διαπολιτισμική και… φεμινιστική από ποτέ. Με πολλές καλλιτέχνιδες αλλά και αρκετούς ξένους θιάσους «άγνωστους» στο ελληνικό κοινό, το φεστιβάλ μας συστήνει, μεταξύ άλλων, το νοτιοαφρικάνικο Baxter Theatre Centre (με τη «Δεσποινίδα Τζούλια» του Στρίντμπεργκ), τη Νεοϋορκέζα σκηνοθέτιδα κορεατικής καταγωγής Γιάνγκ Τζιν Λι (με το «Straight White Men», ένα έργο στο μακρινό απόηχο του «Θάνατου του εμποράκου» του Άρθουρ Μίλερ), την Πορτογαλίδα χορογράφο Τάνια Καρβάλιο (με το «Waving Chaos», το οποίο βασίζεται στην «Οδύσσεια»), τη γυναικεία κολεκτίβα She She Pop από τη Γερμανία (με το βιωματικό «Schubladen») και τον ιαπωνικό θίασο Νο του «γκουρού» Γκένσο Ουμεγουάκα.
Ο τελευταίος συνεργάζεται με έναν Έλληνα σημαντικό σκηνοθέτη, τον Μιχαήλ Μαρμαρινό, για να παρουσιάσουν στην Επίδαυρο την ομηρική «Νέκυια», κάνοντας έτσι πράξη την προγραμματική δήλωση του Λούκου ήδη από το 2006: «Πολιτική μας είναι να γίνει η Επίδαυρος πιο διεθνής, αφενός προσκαλώντας στην αρχαία σκηνή της διάσημους καλλιτέχνες και αφετέρου οργανώνοντας συμπαραγωγές με σημαντικά φεστιβάλ και θεατρικούς οργανισμούς του εξωτερικού».
Η διεθνοποίηση της Επιδαύρου ακόμη εκκρεμεί, συνιστώντας την αχίλλειο πτέρνα της πολιτικής του Λούκου. Φέτος, λόγου χάρη, οι γνωστότεροι Έλληνες σκηνοθέτες κατηφορίζουν στο αρχαίο αργολικό θέατρο: Γιάννης Κακλέας («Αχαρνής»), Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος («Αίας»), Θωμάς Μοσχόπουλος («Ιφιγένεια εν Ταύροις»), Σωτήρης Χατζάκης («Τρωάδες»), Γιάννης Μπέζος («Εκκλησιάζουσες»), Βασίλης Παπαβασιλείου («Νεφέλες»), Κώστας Φιλίππογλου («Προμηθέας Δεσμώτης») και Σίμος Κακάλας («Ορέστης»).
Η νέα ελληνική θεατρική σκηνή, πάλι, σταθερό σημείο αναφοράς του φεστιβάλ, δηλώνει και φέτος ισχυρό «παρών», με κάποιους γνωστούς ηθοποιούς, όπως η Στεφανία Γουλιώτη και ο Χάρης Φραγκούλης, να δοκιμάζονται για πρώτη φορά ως σκηνοθέτες και ακόμη αρκετούς πρωτοεμφανιζόμενους στο φεστιβάλ (Ελ. Ευθυμίου, Σ. Λιούλιου, Γ. Μαρκοπούλου, Κ. Ντέλλας, Ζ. Χατζηαντωνίου).
Ούτε οι έμπειροι και οι βετεράνοι δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν όμως: ο Δημήτρης Μαυρίκιος συνεχίζει το περσινό του workshop πάνω στην «Πάπισσα Ιωάννα», ο Σταμάτης Κραουνάκης ετοιμάζει ένα πληθωρικό μουσικοθεατρικό αφιέρωμα στον Ντάριο Φο, ο Νίκος Καραθάνος σκηνοθετεί την μπαρόκ όπερα «Σαλώμη», ο Θανάσης Παπαγεωργίου επιστρέφει στη «Μήδεια» του Μποστ, ενώ δύο άπαιχτα κείμενα Ελληνίδων συγγραφέων ανεβαίνουν για πρώτη φορά (το «Textilen» της Μαρίας Ευσταθιάδη διά χειρός Βίκτορα Αρδίττη και η «Πασιέντζα» της Μαρίας Λαϊνά από τον Νίκο Χατζόπουλο).
Υπάρχουν σίγουρα προβληματισμοί που αφορούν κάποιες εμμονές στην επιλογή προσώπων (πόσες ακόμη παραστάσεις της Μαγκί Μαρέν και του Σίμου Κακάλα χρειάζεται να δούμε για να έχουμε ένα καλό follow up της δουλειάς τους;), την απουσία απευθείας ανάθεσης παραγωγών και την απόφαση να προτείνει ό,τι του προτείνεται από τους ίδιους τους καλλιτέχνες, με αποτέλεσμα την πληθωρική τάση να «χωρέσουν» σε τρεις μήνες περισσότερες παραγωγές από όσες περιλαμβάνουν αναλογικά με τη διάρκεια και τον ενδιαφερόμενο πληθυσμό τα φεστιβάλ της Αβινιόν, της Βιένης ή του Εδιμβούργου.
Αναρωτιόμαστε συχνά σε ποιους (και πόσους) απευθύνεται το φεστιβάλ. Είναι η σταθερή συνάθροιση ενός συγκεκριμένου αστικού και φιλοθεάμονος κοινού και μιας καλλιτεχνικής/δημοσιογραφικής «παρέας» ή ένα γεγονός μεγάλης εμβέλειας, το οποίο παρεμβαίνει στον ιστό της πόλης και αφουγκράζεται όχι μόνο τη δίψα των «οπαδών» του για θέαμα και πείραμα αλλά και τις πραγματικές ανάγκες των μη εξοικειωμένων με τέτοιους θεσμούς κατοίκων της Αθήνας; Έλκονται άραγε από το φεστιβάλ οι εργαζόμενοι στις βιοτεχνίες του Ταύρου ή οι κάτοικοι της Καλλιθέας και του Ρουφ; Έχει επίσης το φεστιβάλ καταπιαστεί επαρκώς με τη λαϊκή ρίζα του ελληνικού θεάτρου δίχως να γίνεται μπανάλ ή άστοχα εμπορικό;
Η φετινή διοργάνωση απαντά εν μέρει στα παραπάνω ερωτήματα. Συνδέεται δηλαδή με τα μεγάλα ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας της κρίσης, λ.χ. μέσα από την παράσταση «Είμαστε οι Πέρσες!» της Γιολάντας Μαρκοπούλου με ηθοποιούς μια ομάδα Αφγανών, Πακιστανών και Μπανγκλαντεσιανών προσφύγων και την πολυήμερη δράση του Πρόδρομου Τσινικόρη σε δημόσιο χώρο, με τίτλο «Στη μέση του δρόμου», η οποία είναι αφιερωμένη στους νεο-άστεγους των Αθηνών.
ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ
60. χρόνια από την ίδρυσή του κλείνει φέτος το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
30.θεατρικές παραστάσεις περιλαμβάνει το πρόγραμμά του.
2.000.000. ευρώ είναι το budget που έχει στη διάθεσή του το φεστιβάλ από το υπουργείο Πολιτισμού. 6είναι φέτος οι αθηναϊκοί φεστιβαλικοί χώροι: Ηρώδειο, Πειραιώς
260, Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής», Λύκειο Αριστοτέλη, Μέγαρο Μουσικής.
10. παραστάσεις θα δούμε στην Επίδαυρο: τρεις αριστοφανικές κωμωδίες, έξι τραγωδίες και μία παράσταση ιαπωνικού θεάτρου Νο.
65.μαθητές και αποφοίτους της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης φέρνει στην Πειραιώς 260 η Μαριάννα Κάλμπαρη για να παίξουν στο έργο «Θέλω μια χώρα» του Ανδρέα Φλουράκη.
7.διαπολιτισμικές παραγωγές από Ιαπωνία, Νότια Αφρική, Νέα Υόρκη, Γερμανία, Γαλλία, Σερβία, Βιετνάμ ταξιδεύουν στην Αθήνα.
10. είναι οι παραστάσεις σύγχρονου χορού. Τις εννιά θα τις δούμε στους χώρους της Πειραιώς 260 και τη Σιλβί Γκιλέμ στο Ηρώδειο.
ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ
Ερμηνευτές και συνθέτες «ιδιωματικών» στιλ που διαθέτουν φήμη και ιστορία κάνουν δυναμική είσοδο στο θέατρο.
Ο Γιάννης Αγγελάκας με τη στοχαστική θυμοσοφία του μπίτνικ και τον θεατράλε αέρα υπογράφει τη μουσική σε μια διαφορετική εκδοχή της «Ηλέκτρας» του Σοφοκλή από τον ανερχόμενο Κωνσταντίνο Ντέλλα στο Θέατρο Τέχνης.
Με σταθερή διεθνή επιτυχία και αποδοχή, η Σαβίνα Γιαννάτου θα ενταχθεί ως μία από τους δέκα... τυφλούς στην παράδοξη όπερα χειρονομιών και ήχων που δημιούργησαν η σκηνοθέτις/χορογράφος Ζωή Χατζηαντωνίου και ο συνθέτης Δημήτρης Καμαρωτός βασισμένοι στο εμβληματικό έργο του Μορίς Μέτερλινκ «Οι Τυφλοί» (Πειραιώς 260).
Ο Κωστής Μαραβέγιας, ο νεαρός τραγουδοποιός που τιμήθηκε πέρυσι με το 2ο Θεατρικό Βραβείο Κοινού του «α» για την έξοχη οπερετική δουλειά του στον «Φιλάργυρο» του Μολιέρου με τον Γιάννη Μπέζο, συνεργάζεται και πάλι μαζί του στις αριστοφανικές «Εκκλησιάζουσες» του Εθνικού στην Επίδαυρο.
Τελετουργός του θρήνου: αυτόν το ρόλο πρόσθεσε στις «Τρωάδες» του Ευριπίδη ο Σωτήρης Χατζάκης για χάρη της Άλκηστης Πρωτοψάλτη, η οποία θα βρεθεί φέτος στο αργολικό θέατρο δίπλα στην Εκάβη-Καρυοφυλλιά Καραμπέτη.
3... ρωμαϊκοί ρόλοι σε καλά χέρια
Λουκρητία Βοργία Φιλήδονη, εξουσιομανής ή θύμα του οίκου των Βοργιών; Ο Σέρβος Νικίτα Μιλιβόγεβιτς σκηνοθετεί τη «Λουκρητία Βοργία» του Βικτόρ Ουγκό κι εμπιστεύεται στη Θεοδώρα Τζήμου τον περιβόητο πρώτο ρόλο. (Πειραιώς 260)
Ιούλιος Καίσαρας «Άβε Καίσαρ!» θα αναφωνήσει ως Βρούτος ο Γιάννης Στάνκογλου, πρωταγωνιστώντας στην τραγωδία του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ «Ιούλιος Καίσαρας» που ανεβάζει ο Λιθουανός Τσέζαρις Γκραουζίνις (Πειραιώς 260).
Βερενίκη Η Ιουδαία βασίλισσα Βερενίκη –πρόσωπο υπαρκτό– έγινε «αθάνατη» χάρη στην τραγωδία του Ρακίνα που φέρει το όνομά της. Ο Θέμελης Γλυνάτσης τη σκηνοθετεί και η Μαρία Ναυπλιώτου πρωταγωνιστεί. (Πειραιώς 260)
