Η άνοδος, η πτώση και η αναγέννηση του έθνους καταγράφονται στο μουσικοθεατρικό έργο «Νέα Ελλάδα (The making of)», το οποίο ανεβάζει η ομάδα Όπερες των Ζητιάνων στις 17-22/10 στο Θέατρο Τέχνης. Γι’ αυτό το «λαϊκίστικο ορατόριο», όπως προσδιορίζεται από τους συντελεστές του, ο Γιώργος Χαρωνίτης μίλησε με τον συνθέτη Χαράλαμπο Γωγιό.
Το έργο χαρακτηρίστηκε «καρναβαλικό οπερατικό όργιο». Είναι όντως τέτοιο;
Αυτό έγραψε το αμερικανικό περιοδικό «Art Forum». Ο δικός μας προσδιορισμός είναι «λαϊκίστικο ορατόριο». Το ονομάζουμε «λαϊκίστικο» κάνοντας updating στο λαϊκό ορατόριο του Μίκη Θεοδωράκη από τα ’60s. Λίγο πολύ ο όρος «λαϊκισμός» μπορεί να επεξηγήσει την κατάσταση των πάντων. Από μουσικής άποψης το έργο αυτό είναι μια απόπειρα σύντηξης όλων αυτών των στοιχείων που μας βομβαρδίζουν.
Με αφορμή την παραγγελία των περσινών 48ων Δημητρίων και της 4ης Μπιενάλε της Αθήνας, θελήσαμε να κάνουμε κάτι σε σχέση με τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Βάγκνερ τα οποία γιορτάζονταν πέρυσι. Συνειδητοποιήσαμε όμως και κάτι άλλο: ότι το 2012 μας είχαν πρήξει με μια συναυλία που λεγόταν «20 χρόνια Φοίβος». Έτσι αποφασίσαμε δώσουμε ένα έργο που να λειτουργεί και ως φόρος τιμής στον Βάγκνερ, και να γιορτάζει τα 21 χρόνια Φοίβου! Συνεπώς προσπαθήσαμε να συγκεράσουμε τη δυτική μουσική παράδοση με όλο τον αχταρμά ακουσμάτων που σηματοδοτούν το νεοελληνικό μας κόσμο.
Εσείς γέρνετε περισσότερο στην όπερα και στο μουσικό θέατρο;
Έχω κάνει τρεις όπερες που έχουν παιχτεί μέχρι τώρα. Με ενδιαφέρει το μουσικό θέατρο ως ένα χωνευτήρι των πάντων και όχι ως στιλιστικά κατασταλαγμένο είδος. Έχει μεγάλη αμεσότητα έκφρασης και μιλάει στον θεατή με έναν τρόπο πιο ευθύ απ’ ό,τι το θέατρο πρόζας, διότι τον κινητοποιεί σωματικά κι εκφραστικά με μεγάλη δύναμη. Τι ακριβώς είναι η Νέα Ελλάδα και το «making of» της; Πρόκειται για έργο κατά κάποιον τρόπο μελλοντολογικό. Σε κάποια φάση η Ελλάδα κλείνει τα σύνορά της, επαναπροσδιορίζεται και βγαίνει στην αγορά με καινούργιο brand name, ως Νέα Ελλάδα! Δεν έχει, βέβαια, πολλές διαφορές από την παλιά: ανακυκλώνει τα ίδια βλακώδη στερεότυπα, με τα ίδια υλικά, αλλά με νέο αγοραίο όνομα. Και με νέα χαρτονομίσματα, τα οποία θα μοιράζουμε στο κοινό!
Μέσα στο ορατόριο, το οποίο αφορά την εθνική εορτή της Νέας Ελλάδας, εγκιβωτίζεται ένα άλλο έργο, το «Ένδοξο αμαρτωλό παρελθόν της Παλαιάς Ελλάδας», που εκτελείται στο πλαίσιο του εορτασμού και βασίζεται στο μιούζικαλ της Μαρίας Τοπάλη «Ο χορός της μεσαίας τάξης». Σε αυτό πρωταγωνιστεί ένα ζευγάρι Παλαιοελλήνων μεσοαστών οι οποίοι ήταν, σύμφωνα με το έργο, αυτοί που με την ιδεολογία τους οδήγησαν την Ελλάδα στην καταστροφή της. Παρουσιάζονται η ιστορία τους, η άνοδος και η πτώση της Παλαιάς Ελλάδας και στο τέλος παρατηρούμε τη γέννηση της νέας από τα ερείπια. Είναι ένα σχόλιο για τη συντηρητικοποίηση και τη στροφή προς εθνικιστικού τύπου ιδεολογίες που βλέπουμε στον καιρό μας. Από το ασημένιο βράδυ της Παλαιάς Ελλάδας αναδύεται η χρυσαφένια ανατολή της νέας.
Και η μουσική ταυτότητα του έργου;
Μουσικά το έργο ξεκινάει με τον εθνικό ύμνο της Νέας Ελλάδας τραγουδισμένο φάλτσα από το σύνολο και ακολουθούν μια σειρά από οκτώ νούμερα κλασικότροπης αβανγκάρντ με ελληνικά στοιχεία. Στη συνέχεια υπάρχουν δύο κομμάτια του Βάγκνερ και το «λαϊκό πρόγραμμα», ένα είδος γλεντιού για το τέλος της παράστασης με σκυλοτράγουδα για τα οποία είμαι πολύ υπερήφανος ως συνθέτης. Πέρυσι στο Παλιό Χρηματιστήριο ο κόσμος χόρευε κι έκαιγε χαρτονομίσματα – της Νέας Ελλάδας φυσικά!
Περισσότερες πληροφορίες
«Νέα Ελλάδα (The making of)»
Το «καρναβαλικό οπερατικό όργιο» του Χαράλαμπου Γωγιού και της ομάδας Όπερες των Ζητιάνων, σε ποίηση της Μαρίας Τοπάλη και του Δημήτρη Δημόπουλου, είναι ένα «λαϊκίστικο ορατόριο για την άνοδο, την πτώση και το rebranding του έθνους»
