Με βαριά θρακιώτικη προφορά που μυρίζει ύπαιθρο και ανακαλεί την ιστορική μνήμη, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ερμηνεύει με τόλμη μια τραγουδίστρια σε σκυλάδικα της επαρχίας, σε μια εξεζητημένη παράσταση εικαστικής πνοής και ρομαντικής έξαψης.
Eνας μακρόσυρτος αμανές μεταμφιεσμένος σε θεατρικό έργο είναι η «Ραμόνα» της ποιήτριας Γλυκερίας Μπασδέκη. Έργο διακειμενικό, λυρικό αλλά και ωμά ρεαλιστικό, βρίθει αναφορών στον Σολωμό, τον Παλαμά και τον Παπαδιαμάντη και είναι συνταγμένο με την ανάμνηση των αρχέγονων τελετουργιών, του παγανισμού αλλά και της ορθοδοξίας. Μπολιασμένο με το σπόρο του δημοτικού τραγουδιού και των παραλογών και διαρθρωμένο με τους όρους ενός άκρατου νεο-ρομαντισμού, έχει ωστόσο ένα... αμερικάνικο σημείο εκκίνησης: το «Λεωφορείον ο Πόθος» του Τενεσί Ουίλιαμς.
Γιατί τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τη Ραμόνα, μια Μπλανς Ντιμπουά από το Διδυμότειχο, ξεπεσμένη τραγουδίστρια σε σκυλάδικα της επαρχίας. Η Ραμόνα επισκέπτεται την αδερφή της η οποία είναι παντρεμένη με έναν Βούλγαρο και διαπράττει ένα φόνο – ή μήπως ένα θαύμα, σαν εκείνα που συντελούνται στο εποχικό δράμα; Το έργο κλείνει με δύο πτώματα κι ένα νέο ζευγάρι, αντιχαιρετώντας έτσι το στίχο-πρόσταγμα ενός άλλου ποιητή, του Νίκου Καρούζου: «Σφάξε τη μια ομορφιά, να πιει το αίμα η άλλη». Η «Ραμόνα» είναι μια μεταμοντέρνα ελληνική και νεο-βαλκανική τραγωδία, δίχως όμως αριστοτελική δομή. εδώ ευδοκιμούν η σκοτεινότητα, η ασυνέχεια, τα σύμβολα, το παράλογο αλλά και κάποια φλυαρία, σύγχυση κι επαναληπτικότητα.
Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη δίνει μια τολμηρή ερμηνεία. Η Ραμόνα φέρει την ανάμνηση της Μήδειας όσο και της Γυναίκας της Ζάκυθος, της Φιλουμένα Μαρτουράνο όσο και της Μπλανς Ντιμπουά. Μιλά με βαριά θρακιώτικη προφορά και τραγουδά όχι με αξιώσεις αοιδού, αλλά με τη στόφα της θεατρίνας το «Ο μήνας έχει δεκατρείς», το «Μαύρο μου χελιδόνι» και άλλα λαϊκά και παραδοσιακά άσματα, με τον Βασίλη Ζιάκα στο ακορντεόν. Τα τραγούδια της παράστασης είναι ωραία και ταιριαστά, αλλά… πολλά. ή τέλος πάντων δεν χρειαζόταν να ακούγονται ολόκληρα σαν να πρόκειται για συναυλία. Με το ιδιοσυγκρασιακό σκηνοθετικό ιδίωμα και την αδιαπραγμάτευτη εικαστικότητα των παραστάσεών του, όπου η αναφορά στον Τσαρούχη είναι πια δεδομένη, ο Σκουρλέτης παραδίδει την πιο εξεζητημένη σκηνοθεσία του, εδράζοντάς τη στην παράτολμη επιλογή να μιλούν όλοι οι ηθοποιοί με βαριά προφορά τις ντοπιολαλιές Θράκης, Βουλγαρίας και Αλβανίας.
Τόσο η Καραμπέτη όσο και οι άξιοι συμπρωταγωνιστές της (Λένα Δροσάκη, Δημήτρης Μοθωναίος, Κρις Ραντάνοφ) υπερασπίζονται με σθένος αυτήν την επιλογή διαφεύγοντας το σκόπελο του γελοίου. Ίσως όμως έπρεπε να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο –ή αντίθετα να εγκαταλειφθεί εντελώς από ένα σημείο και ύστερα– το εύρημα. Τότε το κείμενο θα ακουγόταν μεν στη «σωφρονισμένη» επίσημη ελληνική γλώσσα, αλλά με πολύ μεγαλύτερη σαφήνεια. Κάτι ακόμη: ο Σκουρλέτης έχει την τάση να αντιμετωπίζει τα έργα σαν «ατμόσφαιρες», ομογενοποιώντας τα στα εικαστικής υφής σκηνικά περιβάλλοντά του. Χάνεται ίσως όμως έτσι η ιδιαιτερότητα του εκάστοτε ύφους. Όπως κι αν έχει, μιλάμε για μια παράσταση με την ισχύ του ιδιαίτερου γεγονότος.
Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής», Κυκλάδων 11 & Κεφαλληνίας, Κυψέλη, 2108217877.
Διάρκεια: 100΄. Παραστάσεις μέχρι τις 2/11.
Περισσότερες πληροφορίες
Ραμόνα travel: η γη της καλοσύνης
Το έργο της Γλυκερίας Μπασδέκη περιγράφει το ρομαντικό ταξίδι μιας γυναίκας στα Βαλκάνια των μύθων, των θρύλων, των ηρωικών στιγμών αλλά και των θρησκευτικών εμμονών.
