© Λεωνίδας Τούμπανος
Τα βιβλιοπωλεία της γειτονιάς είναι εκεί όπου χτυπά πραγματικά η καρδιά του βιβλίου στην πόλη. Με αυτές τις μικρές εστίες, όπου η λογοτεχνία γίνεται συλλογική υπόθεση και μεταδίδεται από στόμα σε στόμα, ασχολείται αυτή η φρέσκια στήλη του "α". Για αυτή την εβδομάδα σειρά έχει το "Μπερλίν" στα Άνω Πετράλωνα (Δημοφώντος 88). Δείτε όλα όσα μας η Κική για το βιβλιοπωλείο της, για το οποίο θα μαντεύατε λάθος ότι πήρε το όνομά του αρχικά από τη γερμανική πρωτεύουσα.
Συστήστε μας το βιβλιοπωλείο: Πότε και πώς αποφασίσατε να ανοίξετε το δικό σας; Πώς επιλέξατε το όνομά του; Τι δράσεις πραγματοποιεί;
Η ιδέα υπήρχε αρκετά χρόνια πριν περάσω στην υλοποίησή της, περισσότερο σαν πλάκα –γιατί ποιος δεν θα ήθελε να ανοίξει ένα βιβλιοπωλείο;– και λιγότερο σαν ένα ρεαλιστικό σενάριο. Κι όμως τα έφερε έτσι η ζωή, η απομάκρυνσή μου από τη συστηματική άσκηση της δημοσιογραφίας, ένα (απολύτως απαραίτητο) κεφάλαιο και η σκέψη μου να κάνω κάτι στη γειτονιά, για μένα και για τη γειτονιά, που κάποια στιγμή πήρα τη μεγάλη απόφαση. Ευτυχώς για το εγχείρημα χωρίς να το σκεφτώ πολύ και χωρίς να υπολογίσω όλες τις παραμέτρους του εγχειρήματος. Αν το είχα κάνει, δεν θα κάναμε τώρα αυτήν την κουβέντα.
Το όνομα του βιβλιοπωλείου προέρχεται από την αμερικανίδα διηγηματογράφο Λουσία Μπερλίν, την οποία διάβαζα εκείνο το διάστημα. Μου άρεσε πολύ –είναι από τις αγαπημένες μου συγγραφείς γενικώς– μου ταίριαζε και ο χαρακτήρας της όπως ξεδιπλώνεται μέσα από τις ηρωίδες της και φυσικά το "Μπερλίν" δεν παύει να παραπέμπει στο επίσης αγαπημένο μου Βερολίνο. Ταξιδιωτική συντάκτρια, είκοσι τόσα χρόνια τώρα, έχω κι εγώ τις αδυναμίες μου.
Το πολύ ωραίο, στο μεταξύ, που συνέβη τυχαία μετά, είναι ότι το Βερολίνο είναι η αγαπημένη πόλη, στην οποία μάλιστα έχει ζήσει για μερικά χρόνια, της Σοφίας που θα βρείτε στο "Μπερλίν" τις ώρες που δεν είμαι εγώ εδώ.
Οι δράσεις μας, τώρα, είναι πολλές και διάφορες. Γενικώς μας αρέσει να έχουμε κόσμο μέσα και έξω από το μικροσκοπικό μας, κατά τ' άλλα, βιβλιοπωλείο, επομένως στο πρόγραμμά μας περιλαμβάνονται από βιβλιοπαρουσιάσεις και παιδικά εργαστήρια, μέχρι σεμινάρια (αυτό είναι καινούργιο) και book signing parties (αυτά είναι και τα αγαπημένα μας).
Για πολλούς ανθρώπους η δουλειά σε ένα βιβλιοπωλείο φαντάζει ειδυλλιακή. Είναι όμως έτσι η καθημερινότητά σας;
Και είναι. Έχοντας περάσει από πολλούς διαφορετικούς εργασιακούς χώρους, το να εργάζεσαι καθημερινά σε έναν χώρο γεμάτο βιβλία –που έχεις μάλιστα επιλέξει εσύ– είναι υπέροχο. Αυτή είναι και η σκέψη που κάνω, η παρηγοριά μου δηλαδή, κάθε φορά που δυσκολεύομαι με τα οικονομικά του βιβλιοπωλείου, το οποίο δεν παύει να είναι μια μικρή επιχείρηση που δεν έχει να κάνει με την εστίαση και τον τουρισμό στην Ελλάδα του 2025. Παράτολμο και εξαιρετικά δύσκολο το εγχείρημα για τη βιβλιοπώλισσα, η οποία ευτυχώς είναι ψύχραιμη και αντέχει την πολλή δουλειά –για να βγει το βιβλιοπωλείο και η ζωή εξακολουθώ να εργάζομαι ως freelance δημοσιογράφος (και όχι μόνο), ενώ πρέπει να πούμε εδώ ότι με τη Σοφία αντλούμε τεράστια δύναμη και χαρά από τη γειτονιά και τους φίλους που μας έχουν πλαισιώσει και μας στηρίζουν. Και που έρχονται σε μας για τα βιβλία τους, γνωρίζοντας ότι δεν μπορούμε, για κανένα λόγο, να πιάσουμε τις εκπτωτικές τιμές των μεγάλων βιβλιοπωλείων.
Πώς επιλέγετε τα βιβλία που θα μπουν στα ράφια σας;
Με πολύ ψάξιμο καταρχήν, βάσει του προσωπικού μου γούστου επίσης, αλλά και σε συνεργασία με τους εκδοτικούς που συνεργάζομαι. Αν και δεν προέρχομαι επαγγελματικά από τον χώρο του βιβλίου, φρόντιζα πάντα να ενημερώνομαι για το τι παίζει στα εκδοτικά πράγματα, τόσο ως αναγνώστρια όσο και ως δημοσιογράφος, ε, και το ένα φέρνει το άλλο. Διατηρώντας έναν χώρο μόλις 22 τ.μ. είναι κατανοητό σε όλους ότι δεν μπορείς να έχεις τα πάντα –και ούτε θέλω εδώ που τα λέμε. Για μένα είναι σημαντικό να είναι το "Μπερλίν" ενημερωμένο, τίμιο και εύστοχο στις επιλογές του. Επίσης αν κάτι δεν το έχουμε, μπορούμε να το παραγγείλουμε και να το παραλάβουμε πολύ-πολύ άμεσα. Η εγγύτητα των Πετραλώνων στο κέντρο της Αθήνας όπου βρίσκονται οι περισσότεροι εκδοτικοί είναι πολύ βοηθητική.
Ποια είναι η κυρίαρχη τάση στις αναγνωστικές προτιμήσεις του κοινού σήμερα; Τι διαβαζόταν περισσότερο στο παρελθόν;
Δεν έχω ιδέα. Διαβάζοντας τα ευπώλητα διαφορετικών βιβλιοπωλείων, εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι κάθε βιβλιοπωλείο έχει τον χαρακτήρα του και βάσει αυτού διαμορφώνονται και οι αναγνωστικές προτιμήσεις του κοινού του. Παίζει πολύ μεγάλο ρόλο το τι διαβάζουμε και προτείνουμε εμείς στο κοινό μας, και φυσικά είναι περισσότερο από κατανοητό ότι δεν είναι δυνατό να διαβάσουμε τα πάντα. Ούτε και θέλουμε, για να τα λέμε και όλα. Δυο πράγματα που μου έχουν κάνει εντύπωση, πάντως, στα σχεδόν δυο χρόνια που έχω το "Μπερλίν" είναι ότι ο περισσότερος κόσμος παρουσιάζει μια δυσπιστία ως προς την ελληνική λογοτεχνία –ειδικά με τις νεότερες γενιές πεζογράφων και ποιητριών/ών, όπως και ότι διαβάζει περισσότερο δοκίμιο απ' ό,τι πίστευα. Το κοινό του "Μπερλίν" ξαναλέω. Μια δυνατή τάση είναι επίσης η φεμινιστική λογοτεχνία, στην οποία δίνουμε ιδιαίτερη βάση.
Πείτε μας ένα αγαπημένο σας στοιχείο στη γειτονιά του βιβλιοπωλείου σας.
Ότι είναι γειτονιά. Και το εννοώ. Οριοθετημένα ανάμεσα στις γραμμές του ηλεκτρικού και τον λόφο του Φιλοππάπου, και με χαμηλή δόμηση σε ένα μεγάλο μέρος της περιοχής, τα Άνω Πετράλωνα έχουν τα στοιχεία ενός χωριού. Με τα θετικά και τα αρνητικά τους. Μένοντας στα πρώτα, οι καλημέρες και οι καλησπέρες που ανταλλάσσουμε στον δρόμο δεν πιστεύω ότι είναι κάτι που συναντάς εύκολα σε άλλες γειτονιές της Αθήνας. Επίσης είμαστε μια γειτονιά όπου λειτουργεί η κοινότητα. Έχουμε πρόσφατο παράδειγμα με οικογένεια που δυσκολεύεται, και η κινητοποίηση της κοινότητας υπήρξε τόσο άμεση και αποτελεσματική όσο και συγκινητική. Ε, το "Μπερλίν" είναι μέρος αυτής της γειτονιάς και αυτής της κοινότητας.
Πώς έχει επιδράσει στη γειτονιά η ύπαρξη του βιβλιοπωλείου;
Μόνο θετικά. Απ' το γεγονός ότι μπαίνει πλέον κόσμος που είμαι βέβαιη ότι το κάνει για πρώτη φορά –εννοώ να μπει σε βιβλιοπωλείο, ακριβώς επειδή έχει ανοίξει στη γειτονιά τους. Απ' το ότι τα μικρά παιδιά έχουν έναν χώρο που μπορούν να έρθουν με τους γονείς τους, να καθίσουν όσο και θέλουν, να διαβάσουν και να διαλέξουν μόνα τους τα βιβλία τους. Με τα δικά μου παιδιά έπρεπε να ξενιτευτούμε για να το πετύχουμε αυτό. Ακόμα και απ' το ότι έχει γίνει σημείο συνάντησης και ραντεβού ή και ένα ασφαλές σημείο να κατευθυνθούν –ειδικά τα μεγάλα παιδιά του δημοτικού που αρχίζουν και κυκλοφορούν μόνα τους. Πάνω απ' όλα, όμως, το "Μπερλίν", είναι μια άλλη πρόταση στα Άνω Πετράλωνα.
Τι προβλήματα αντιμετωπίζει σήμερα ένα μικρό βιβλιοπωλείο;
Τα είπαμε και παραπάνω. Το να ανοίξεις ένα μικρό βιβλιοπωλείο –που δεν έχει μάλιστα χαρτικά ή καφέ– μοιάζει με αποστολή αυτοκτονίας, έτσι όπως είναι τα πράγματα στην εποχή μας. Και δεν είναι μόνο ότι χρειάζεσαι ένα γενναίο μπάτζετ για να το κάνεις και να το τρέχεις, είναι και ότι όπως όλα γύρω μας ακριβαίνουν κάθε μέρα, το ίδιο συμβαίνει και με τα βιβλία. Και ένα μικρό βιβλιοπωλείο, όπως το "Μπερλίν", δεν μπορεί με τίποτα να είναι ανταγωνιστικό αναφορικά με τις τιμές του. Σκεφτείτε ότι υπάρχουν περιπτώσεις που αγοράζουμε τα βιβλία στην χονδρική όσο τα πουλάνε κάποια μεγάλα βιβλιοπωλεία στη λιανική, καθώς ο περιορισμός της "Ενιαίας Τιμής Βιβλίου" ισχύει μόνο για τα δυο πρώτα χρόνια από την κυκλοφορία ενός τίτλου. Μετά απελευθερώνεται.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια για το βιβλιοπωλείο;
Υπάρχουν μικρά και μεγάλα σχέδια. Στα άμεσα είναι κάποιες βιβλιοπαρουσιάσεις, εργαστήρια, σεμινάρια, αλλά και μια έξοδος σε άλλες γειτονιές που έχουμε κανονίσει. Για παράδειγμα, από τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου και για 10 Δευτέρες του χειμώνα έχουμε "Εργαστήριο Ημερολογιακής Γραφής - Εξομολογητικού Λόγου", με συντονιστή τον αγαπημένο μας δημοσιογράφο και ραδιοφωνικό παραγωγό Γιώργο Φλωράκη. Επίσης, ετοιμάζεται και το πρώτο βιβλίο με την υπογραφή των εκδόσεων "Μπερλίν", στα μέσα του Νοέμβρη, αλλά γι΄αυτό θα τα πούμε προσεχώς.
Διαβάστε για περισσότερα βιβλιοπωλεία της γειτονιάς παρακάτω:
Διαβάστε Επίσης
