Φέτος ήταν ο "Σουπερόσαυρος της Μέργεμ ελ Μεγντάτι, πριν λίγα χρόνια "Η κοιλιά του Γαϊδάρου" της Αντρέα Αμπρέου, και τα δύο βιβλία απολαυστικά και διαφωτιστικά για το πώς είναι να μεγαλώνεις στα Κανάρια, έναν τόπο συνυφασμένο με τον τουρισμό.
Πώς είναι να μεγαλώνεις στα νησιά "στα οποία κουμάντο κάνει ο τουρίστας, και όπου διαστρεβλώνεται και εκπορνεύεται τόσο η γη";
"Μεγαλώνοντας στα Γκραν Κανάρια έχεις λίγο πράσινο αποδώ, λίγο πράσινο αποκεί, αλλά κυρίως γαλάζιο, κίτρινο, καφέ και πέτρες παντού. Χαράδρες, βουνά, λεωφορεία. Ξενοδοχεία στα βουνά, ξενοδοχεία στις παραλίες. Ξενοδοχεία στη μεγάλη ανοιχτωσιά ανάμεσα στο βουνό και στην παραλία, μια πραγματικότητα κοινή σε όλα τα νησιά στα οποία κουμάντο κάνει ο τουρίστας, και όπου διαστρεβλώνεται και εκπορνεύεται τόσο η γη, που καμιά φορά θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι στο Γκραν Κανάρια τα ξενοδοχεία ξεπηδούν από αυτή την ίδια και μεγαλώνουν χάρη στο καθημερινό πότισμα με ένα μείγμα αλμυρού νερού και επιχορηγήσεων για τη μπανάνα των Καναρίων (1,69 ευρώ το κιλό)."
Ο "Σουπερόσαυρος" (εκδόσεις Carnivora, μετάφραση: Ιφιγένεια Ντούμη), το πρώτο βιβλίο της Μέργεμ ελ Μεγντάτι (αποστηθίστε το όνομά της και όταν διαβάσετε το βιβλίο θα μας θυμηθείτε!), αν και έργο "99% μυθοπλασία", με μόνη σύμπτωση μεταξύ συγγραφέα και πρωταγωνίστριας το όνομα και την ηλικία, διαβάζεται ως ένα διασκεδαστικό όσο και σκληρό χρονικό εργασιακής ενηλικίωσης με φόντο τα τουριστικά Κανάρια Νησιά που μοιάζουν να αναπτύσσονται διαρκώς σε βάρος των κατοίκων τους. Στις σελίδες του παρακολουθούμε τη νεαρή αφηγήτρια με το πολύπλοκο εκπαιδευτικό προφίλ να αναγκάζεται να χαμηλώσει τις προσδοκίες της για να συμβιβαστεί με τη θέση ασκούμενης σε μια μεγάλη εταιρεία σουπερμάρκετ και μαζί το πώς στα Κανάρια "αν αποτύχουν όλα, αν δεν χρησιμεύεις σε τίποτα, αν είσαι σε σύγχυση και χρειάζεσαι χρόνο να πάρεις μια ανάσα, να ανασκουμπωθείς, να αποφασίσεις ποιό θα είναι το επόμενο βήμα σου, μπορείς να μπεις στον τομέα παροχής υπηρεσιών και να ζεις κακήν κακώς από τον τουρισμό."
"Από πολύ νωρίς το να είσαι από τα Κανάρια δεν είναι απλώς μια καταγωγή, είναι τρόπος ζωής. Φιλοσοφία. Δεν θυμώνουμε. Δεν στρεσαριζόμαστε. Και κυρίως, δεν κρίνουμε τους άλλους. Τι σημασία έχει αν στα δώδεκα σε βάλουν σε μια τάξη με νεαρούς εγκληματίες δεκατεσσάρων και δεκαπέντε χρονών, ή αν στα δεκατέσσερα έχεις ήδη τρεις εγκύους στην τάξη; (...) Στα δεκαπέντε πλέον το ξέρεις, τα έχεις όλα ξεκάθαρα: είναι ο ΝΟΤΟΣ του νησιού, με τους τουρίστες, κι έπειτα είναι ο Νότος που έλαχε σε σένα."
Πώς είναι να μεγαλώνεις στα νησιά "στα οποία κουμάντο κάνει ο τουρίστας, και όπου διαστρεβλώνεται και εκπορνεύεται τόσο η γη"; "Αν είσαι από το Γκραν Κανάρια, και συγκεκριμένα από τον Νότο του Γκραν Κανάρια, μετατρέπεσαι σε άτομο αδιάβροχο στην αποθάρρυνση, ένα πλάσμα ελαφρώς άγριο με μητρική γλώσσα τον κυνισμό. Είναι πολύ δύσκολο να εντυπωσιαστείς, επειδή στα έξι σου είχες ήδη συνηθίσειο να βλέπεις ενήλικες να κοιμούνται του καλού καιρού μέσα σε μια λιμνούλα εμετού δίπλα ακριβώς στο παγκάκι που καθόσουν για να περιμένεις να σε πάρει το σχολικό. Από πολύ νωρίς το να είσαι από τα Κανάρια δεν είναι απλώς μια καταγωγή, είναι τρόπος ζωής. Φιλοσοφία. Δεν θυμώνουμε. Δεν στρεσαριζόμαστε. Και κυρίως, δεν κρίνουμε τους άλλους. Τι σημασία έχει αν στα δώδεκα σε βάλουν σε μια τάξη με νεαρούς εγκληματίες δεκατεσσάρων και δεκαπέντε χρονών, ή αν στα δεκατέσσερα έχεις ήδη τρεις εγκύους στην τάξη; (...) Στα δεκαπέντε πλέον το ξέρεις, τα έχεις όλα ξεκάθαρα: είναι ο ΝΟΤΟΣ του νησιού, με τους τουρίστες, κι έπειτα είναι ο Νότος που έλαχε σε σένα."
Καθώς οι τίτλοι των κεφαλαίων του βιβλίου αλλάζουν ανάλογα με το εταιρικό mail της Μέργεμ από πρακτικάρια σε μισθωτή συνεργάτιδα με διαφορετικά εργασιακά στάτους, μετέχουμε στην προσπάθειά της να γίνει αδιάβροχη, νιώθουμε στους ώμους την κούραση της εργασίας, των σχέσεων, του λεωφορείου του δίωρου πηγαινέλα για το σπίτι που κοστίζει 15 ευρώ, και κυρίως, του ορίζοντα προσδοκιών που κλείνει αντιστρόφως ανάλογα με τις προαγωγές, σε ένα ειλικρινές, παιγνιώδες, ασήκωτα αληθινό millennial ψυχογράφημα.
"15 ευρώ και μια ώρα στο λεωφορείο για τη συνέντευξη. Το γεγονός ότι στα Κανάρια δεν έχουμε αρχίσει να βάζουμε φωτιές σε κάδους και ότι δεν υπάρχουν κλούβες της αστυνομίας να καταδιώκουν φοιτητές και δημοσιογράφους στους δρόμους ή να τους πυροβολούν με λαστιχένιες σφαίρες, είναι απορίας άξιον. Πρέπει να απειλήσουμε ότι θα αυτονομηθούμε από την υπόλοιπη Ισπανία για να θυμηθεί κάποιος την ύπαρξή μας; "
Πίσω από την πλαστική μεμβράνη
Είναι καλοκαίρι του 2005, εποχή των τηλεοπτικών σίριαλ και της γέννησης του Ίντερνετ, εποχή που οι κούκλες Μπάρμπι οδηγούν στην ανακάλυψη της σεξουαλικότητας. Η δεκάχρονη πρωταγωνίστρια της ιστορίας ονομάζεται Shit, παρατσούκλι που της έχει δώσει η κολλητή της, η Ισόρα, η αδιαμφισβήτητη αρχηγός της μικρής παρέας, χάρη στο θάρρος και την αποκοτιά της, αλλά και χάρη στην υπεροχή που της εξασφαλίζουν οι φρεσκοαποκτημένες τρίχες του εφηβαίου της και τα μαλακά, "σαν ζαχαρωμένα ψωμάκια" βυζάκια της. Η Shit ζηλεύει και λατρεύει την Ισόρα και θα έκανε τα πάντα γι’ αυτήν, θα την ακολουθούσε ακόμα και στην άκρη του ηφαιστείου που δεσπόζει σαν γίγαντας πάνω από το μικρό ορεινό χωριό της Τενερίφης, όπου ζουν τα δυο κορίτσια νοσταλγώντας διαρκώς τη μακρινή, άπιαστη θάλασσα, σε έναν κόσμο από τον οποίο οι γονείς απουσιάζουν –δουλεύουν όλη μέρα στο Νότο, στον τουρισμό–, κάνουν κουμάντο οι αθυρόστομες, μουστακαλούδες γιαγιάδες και κατοικείται αδιακρίτως από μάγισσες και ψωραλέα σκυλιά.
Σε άλλο λογοτεχνικό ύφος, η πληθωρική, ρέουσα, μπασταρδεμένη (γεμάτη ιδιώματα της περιοχής αλλά και της γενιάς της), ωμά ποιητική, άκρως σωματική και ταυτόχρονα τόσο άψογα ενορχηστρωμένη γραφή της Αντρέα Αμπρέου μας βάζει ήδη από την παραληρηματική εισαγωγή στην καρδιά των δύο προέφηβων ηρωίδων της που μεγαλώνουν στο αποπνικτικό περιβάλλον της πολύχρωμης γειτονιάς με τα μισοτελειωμένα σπίτια ενός ορεινού χωριού στα Κανάρια Νησιά, με τα σχεδόν μόνιμα σύννεφα (ένα φαινόμενο στο οποίο αναφέρεται και ο τίτλος) καρφωμένα στην άκρη του σβέρκου, ανάμεσα σε πρόσωπα που έρχονται από άλλους καιρούς και πίσω από μια πλαστική μεμβράνη που τους χωρίζει από τους πλούσιους βρομοτουρίστες. Μια συναρπαστική ιστορία ενηλικίωσης και αγάπης που διαβάζεται μονορούφι και σου κάθεται κι εσένα στο σβέρκο. (εκδόσεις Carnivora, Μετάφραση Ασπασία Καμπύλη).
