© Λεωνίδας Τούμπανος
Τρεις από τις πιο ενδιαφέρουσες γκαλερί της Αθήνας, οι Radio Athènes, Eleftheria Tseliou Gallery και Hot Wheels Athens London θα μοιραστούν από τις 3 Ιουνίου και μέχρι το τέλος της χρονιάς το ιστορικό κτίριο της Τοσίτσα 3 στα Εξάρχεια φιλοξενώντας τρεις διαφορετικές εκθέσεις η καθεμία στους τρεις ορόφους τους, οι οποίοι θα μοιραστούν ανάμεσά τους με rotation.
Κηρυγμένο ως Ιστορικό Μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού καθώς "αποτελεί εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κατασκευή με αρχιτεκτονική και πολεοδομική σημασία, και είναι σημαντική για τη μελέτη της εξέλιξης της αρχιτεκτονικής στην πόλη των Αθηνών", το κτίριο της Τοσίτσα 3 έχει υπάρξει στο παρελθόν κατοικία επιφανούς στρατιωτικού, πριν μετατραπεί σε πολυκατοικία ενώ μετέπειτα στέγασε μια σχολή κινηματογράφου, ένα μουσικό ωδείο και μια κατάληψη.
Όσον αφορά στο μέλλον του κτιρίου, το όραμα των σημερινών ιδιοκτητών που ανέλαβαν την τριετή αποκατάσταση είναι να γίνει ένα κτίριο-σημείο αναφοράς στην περιοχή του Μουσείου. Όπως αναφέρουν "Στη σημερινή του μορφή απαντάει στο ερώτημα σε τί πόλη θέλουμε να ζήσουμε; Μια πόλη που προσφέρει ελευθερία, ευκαιρίες και χώρους χωρίς αποκλεισμούς, μια πόλη που θολώνει τα όρια μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας, μεταξύ επαγγελματικής ζωής και δημιουργικότητας. Μια πόλη όπου το παρελθόν συναντά το παρόν εμπνέοντας την αναγκαία αισιοδοξία για το μέλλον”.
Πώς προέκυψε όμως η ιδέα για τη συγκατοίκηση των γκαλερί στο κτίριο της οδού Τοσίτσα 3;
'Όπως μας λέει η 'Έλενα Παπαδοπούλου της Radio Athènes ξεκίνησε από μια ιδέα του Στυλιανού Παπαγεωργίου που είναι φίλος και των τριών και τους έφερε σε επαφή με την Κατερίνα Μποδούρογλου της εταιρείας She La Spaces στην οποία ανήκει το κτίριο. "Ήξερε πως έψαχνα για έναν δεύτερο χώρο έτσι ώστε να υπάρχει τρόπος να δουλεύουμε για τα αρχεία και για εκδόσεις. Αγαπώ πάρα πολύ τον μόνιμο χώρο του Radio Athènes στην Πετράκη, την αρχιτεκτονική του, την ενέργεια όλου του κτιρίου, απλώς χρειάζομαι λίγο περισσότερο χώρο. Δεν είχα βρει κάτι στο κέντρο, όλα πλέον απευθύνονται στους τουρίστες. Με την Julia Gardener, τον Hugo Wheeler και την Ελευθερία Τσέλιου γνωριζόμαστε πολλά χρόνια, και χαίρομαι πολύ που θα είμαστε μαζί, είναι ωραίο να κάνεις πράγματα με άλλους”.
O Hugo Wheeler της Hot Wheels Athens London προσθέτει "Ήταν μια σπάνια και συναρπαστική πρόταση: να συγκεντρώσει τρεις διαφορετικούς χώρους τέχνης -ο καθένας με τη δική του ιστορία, θέση, πρόγραμμα και κοινό- για να μοιραστεί πόρους και ιδέες κάτω από μια στέγη. Η συνεργασία γκαλερί αυτού του είδους είναι ασυνήθιστη στην Αθήνα, γεγονός που έκανε το εγχείρημα ακόμη πιο συναρπαστικό. Το είδαμε ως μια ευκαιρία να προωθήσουμε τον διάλογο και την αλληλεγγύη μεταξύ διαφορετικών μοντέλων και κοινοτήτων στην καλλιτεχνική σκηνή της πόλης”.
Τέχνη και gentrification
"Δε νομίζω πως η τέχνη έχει να κάνει με το gentrification της συγκεκριμένης περιοχής. Ήδη έχει πάει στα χέρια επενδυτών που σκέφτονται κυρίως το γρήγορο κέρδος, δηλαδή την βιομηχανία του τουρισμού και της εστίασης, που είναι ανεξέλεγκτη".
Δεδομένης της ιστορίας του χώρου αλλά και της κατεύθυνσης που παίρνει η πόλη δεν μπορούμε να μη ρωτήσουμε πώς απαντούν σχετικά με τη συμμετοχή της τέχνης στο gentrification της περιοχής. "Μακάρι να άνοιγαν χώροι τέχνης στα Εξάρχεια, ή να μπορούσαν οι καλλιτέχνες να έχουν τα στούντιο τους ακόμα εκεί.”μας λέει η Παπαδοπούλου. "Δε νομίζω πως η τέχνη έχει να κάνει με το gentrification της συγκεκριμένης περιοχής. Ήδη έχει πάει στα χέρια επενδυτών που σκέφτονται κυρίως το γρήγορο κέρδος, δηλαδή την βιομηχανία του τουρισμού και της εστίασης, που είναι ανεξέλεγκτη”.
Η Ελευθερία Τσέλιου προσθέτει "Σε αυτή τη περιοχή και ένα βήμα από το κτίριο της Τοσίτσα 3 βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου. Το Αρχαιολογικό Μουσείο, όπως και το Επιγραφικό Μουσείο είναι αναπόσπαστα κομμάτια της περιοχής. Μακάρι σύντομα να υπάρχουν και άλλοι χώροι τέχνης στην ευρύτερη περιοχή”
Τι θα δούμε στα εγκαίνια των χώρων
Στο Radio Athènes η αρχή γίνεται με την έκθεση της Beatrice Bonino, που ζει στο Παρίσι και το Τορίνο. Κατά την Παπαδοπούλου "είναι πολύ δυνατή η δουλειά της και με ενδιαφέρει το ότι προέρχεται από ένα άλλο πεδίο, έχει διδακτορικό στα σανσκριτικά, και επίσης σαν day job κάνει set design. Είχε έρθει στο Radio Athènes δύο καλοκαίρια πριν και μιλούσαμε πολύ ώρα. Στη συνέχεια, μου τράβηξαν την προσοχή τα έργα της, αλλά δεν είχα συγκρατήσει το όνομα της, ούτε είχα κάνει την σύνδεση. Όταν έψαξα παραπάνω συνειδητοποίησα πως ήταν εκείνη η επισκέπτρια που είχαμε ανταλλάξει και μηνύματα. Κισμέτ”.
Η Eleftheria Tseliou Gallery ξεκινά την εκθεσιακή δραστηριότητά της στο χώρο της Τοσίτσα 3 με την έκθεση ‘Ανδρέας Εμπειρίκος: Φωτογραφίες που παρουσιάζονται για πρώτη φορά.’ Η έκθεση είναι σε επιμέλεια του Γιώργου Χατζημιχάλη και, όπως μας λέει η Τσέλιου, δε θα μπορούσε να γίνει χωρίς τον Λεωνίδα Εμπειρίκο. Πρόκειται για 54 φωτογραφίες από τη περίοδο 1952 - 1962.
Η Hot Wheels Athens London ξεκινά με μια έκθεση έξω από τα συνηθισμένα που εξετάζει, όπως μας λένε ο Wheeler και η Gardener, τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην καλλιτεχνική σκηνή και τις γκαλερί του Λονδίνου. "Τα τελευταία δύο χρόνια, από τότε που ανοίξαμε τον χώρο μας στο Bloomsbury δίπλα στο Βρετανικό Μουσείο, το Λονδίνο έχει γίνει για εμάς ένα δεύτερο σπίτι.
Αυτό το project αντανακλά το συνεχές ενδιαφέρον μας για την οικοδόμηση δεσμών μεταξύ δύο πόλεων στις οποίες επενδύουμε βαθιά - της Αθήνας, ειδικά μετά την documenta 14, και του Λονδίνου, όπου υπάρχει αυτή η ανανεωμένη αίσθηση πρωτοβουλίας και συλλογικής ενέργειας που διαμορφώνει το πολιτιστικό τοπίο μετά το Brexit.
Η έκθεση συγκεντρώνει μια σειρά από φωνές από το Λονδίνο, με κάθε καλλιτέχνη να παρουσιάζεται από μια διαφορετική γκαλερί της πόλης. Παρουσιάζουμε έργα των Alvaro Barrington (Emalin), Helen Marten (Sadie Coles HQ), Ceidra Moon Murphy (a. SQUIRE), Zazou Roddam (Brunette Coleman) και Marina Xenofontos (Hot Wheels Athens London). Κάθε καλλιτέχνης παρουσιάζει είτε ένα μεμονωμένο έργο είτε μια σειρά, δίνοντας χώρο στις ιδιαιτερότητες της πρακτικής του.
Επάγγελμα γκαλερίστας/τρια στην Αθήνα
Στην ερώτησή μας πώς είναι να είσαι γκαλερίστρια στην πόλη μας, αν τελικά παράγεται ενδιαφέρουσα τέχνη και αν υπάρχει κοινό και αγορά για τη σύγχρονη τέχνη, και τελικά τι κρατούν ή θα ήθελαν να ξεχάσουν από αυτή την ενασχόληση η Παπαδοπούλου μας λέει: "Βέβαια παράγεται ενδιαφέρουσα τέχνη. Το κοινό είναι μικρό, όπως και η αγορά, παρόλα αυτά έχω γνωρίσει πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους τα τελευταία χρόνια. Για μένα το σχήμα της γκαλερί είναι συνδεδεμένο με την ευελιξία, μπορείς να δείχνεις ότι θέλεις, να παίρνεις ρίσκα.
Εύκολο δεν είναι, αλλά λίγα πράγματα είναι εύκολα. Το Radio Athènes δεν είναι ένα τυπικό παράδειγμα γκαλερί, πειραματίζομαι συνέχεια με άλλα μοντέλα”.
Δεν θυμάμαι αυτά που θα ήθελα να ξεχάσω. Κρατάω τις σχέσεις και τις φιλίες που έχουν δημιουργηθεί και που ενδυναμώνονται με τον χρόνο, και το ότι η τέχνη είναι κάτι που δεν έχει τέλος.”
"Η σχέση μου με την τέχνη είναι ένας τρόπος ζωής, με ο,τι αυτό συνεπάγεται” προσθέτει η Τσέλιου. "Ή γκαλερί υπάρχει στην Αθήνα ήδη δώδεκα χρόνια. Και φυσικά υπάρχει μια πολύ ενεργή και ενδιαφέρουσα εικαστική σκηνή αλλά και πολλές πρωτοβουλίες που στοχεύουν σε εναν ουσιαστικό διάλογο με τη πόλη”.
"Πιστεύουμε ότι στην Αθήνα, τα όρια μεταξύ των κλάδων -που αλλού μπορεί να φαίνονται αρκετά άκαμπτα- παραμένουν πορώδη, δημιουργώντας χώρο για συναρπαστικά έργα που μπορεί να αντιστέκονται στον εύκολο ορισμό, αλλά εξακολουθούν να δημιουργούν πραγματικά ενδιαφέρουσες συναντήσεις".
Ο Hugo αναφέρει: "Το αθηναϊκό τοπίο έχει αλλάξει δραστικά τα τελευταία οκτώ χρόνια - κάτι που έχουμε βιώσει από πρώτο χέρι από τότε που μετακομίσαμε εδώ και ξεκινήσαμε την γκαλερί απέναντι από το Πολυτεχνείο το 2017. Έχουμε παρακολουθήσει την περιοχή να εξελίσσεται και είναι αναμφισβήτητο ότι έχουμε παίξει ρόλο σε αυτή τη μεταμόρφωση. Είτε μας αρέσει είτε όχι, η παρουσία μιας γκαλερί συμβάλλει στη μεταβαλλόμενη δυναμική μιας γειτονιάς.
Η λειτουργία μιας γκαλερί στην Αθήνα σήμερα είναι ταυτόχρονα πρόκληση και συναρπαστική. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εδώ παράγεται συναρπαστική και προκλητική τέχνη. Η κοινότητα είναι ενεργή και βαθιά αφοσιωμένη, και ενώ η αγορά είναι ακόμη υπό ανάπτυξη, υπάρχει ένα αυξανόμενο κοινό που υποστηρίζει και ανταποκρίνεται στο σύγχρονο έργο.
Πιστεύουμε επίσης ότι εδώ, τα όρια μεταξύ των κλάδων -που αλλού μπορεί να φαίνονται αρκετά άκαμπτα- παραμένουν πορώδη, δημιουργώντας χώρο για συναρπαστικά έργα που μπορεί να αντιστέκονται στον εύκολο ορισμό, αλλά εξακολουθούν να δημιουργούν πραγματικά ενδιαφέρουσες συναντήσεις”.
Η δύναμη της εικαστικής Αθήνας
Τελικά που έγκειται η δυναμική και το ενδιαφέρον της εικαστικής Αθήνας και τι θα εύχονταν οι γκαλερί για το μέλλον;
"Η δύναμή της είναι και η αδυναμία της: το μέγεθος, το ότι είναι off-centre, το ότι όλοι είναι ανεξάρτητοι είτε αναγκαστικά ή από ματαιοδοξία. Για το μέλλον; Περισσότερες φιλίες και συνεργασίες” θα μας πει η Παπαδοπούλου.
Η Τσέλιου θα προσθέσει: "Η ελπίδα μου για το μέλλον είναι να βλέπουμε πολύ σημαντικές και ουσιαστικές εκθέσεις, να έχουμε στιβαρούς θεσμούς που να προστατεύουν και να αναδεικνύουν το καλλιτεχνικό έργο εντός και εκτός συνόρων”.
"Η δυναμική που έχει αναπτύξει η Αθήνα μετά την documenta 14 το 2017 είναι απίστευτη για να την παρακολουθήσεις και να συμμετέχεις σε αυτήν. Αυτό που πραγματικά θα ήθελα να δω είναι ένα πιο ενεργό, βιώσιμο οικοσύστημα και μια μόνιμη υποδομή που θα θρέφει τη στιγμή που βιώνουμε στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια".
Για τον Wheeler "Η δυναμική που έχει αναπτύξει η Αθήνα μετά την documenta 14 το 2017 είναι απίστευτη για να την παρακολουθήσεις και να συμμετέχεις σε αυτήν. 'Έχει δημιουργήσει μια αίσθηση ενέργειας και δυνατότητας που συνεχίζει να προσελκύει καλλιτέχνες και διανοητές στην πόλη. Ελπίζω αυτή η δυναμική να συνεχιστεί - περισσότεροι καλλιτέχνες να επιλέγουν να αναπτύξουν το έργο τους εδώ, να παραμείνουν και να επενδύουν στην πόλη και ότι χώροι θα συνεχίσουν να ανοίγουν για να υποστηρίζουν τόσο τις τοπικές όσο και τις διεθνείς φωνές. Αυτό που πραγματικά θα ήθελα να δω είναι ένα πιο ενεργό, βιώσιμο οικοσύστημα και μια μόνιμη υποδομή που θα δίνει τροφή στη στιγμή που βιώνουμε στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια”.
Τι να περιμένουμε στο μέλλον στην Τοσίτσα 3;
Η 'Έλενα Παπαδοπούλου μας δίνει μερικά hints για το μελλοντικό εκθεσιακό πρόγραμμα του Radio Athènes στην Τοσίτσα 3: "Τον Σεπτέμβριο οργανώνω μια έκθεση με καλλιτέχνες που χρησιμοποιούν την φωτογραφία σαν μέσο τους. Η λίστα είναι σε εξέλιξη, αλλά έχει να κάνει με δουλειές που είναι ανάμεσα σε φωτογραφικές γλώσσες. Ανυπομονώ και γι’ αυτή την έκθεση, έχω γνωρίσει μέσα από την έρευνα αυτή καλλιτέχνες που με έχουν ενθουσιάσει. Τον Νοέμβριο επίσης συνεχίζω με έναν καλλιτέχνη που είναι ανάμεσα σε δύο κόσμους, απόρησα που δέχτηκε την πρόσκλησή μου. Αλλά περισσότερα γι’ αυτό το φθινόπωρο!”
Διαβάστε Επίσης
