Η Jennifer Nelson κουβαλά το βάρος των σκουπιδιών ενός χρόνου στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Η αίθουσα του τρίτου ορόφου του ΕΜΣΤ είναι γεμάτη κόσμο. Ανάμεσα στο κοινό και τους ομιλητές, βρίσκεται μια στοίβα σκουπιδιών, το υλικό που η Jennifer Nelson επεξεργάζεται από τον περασμένο Μάιο με σκοπό να δημιουργήσει μέσω αυτών ένα φορτίο, το οποίο αργότερα θα επιχειρήσει να "κουβαλήσει", στο πλαίσιο μιας περφόρμανς.

"Ο σχεδιασμός του γλυπτού είχε σαν πρωταρχικό στόχο τη δυνατότητα να κουβαλήσω το βάρος των σκουπιδιών ενός χρόνου. Ήταν ανάγκη να κατασκευαστεί κάτι ανθεκτικό. Οι επόμενες ανησυχίες σχετίζονταν με το ποια σημεία του σώματος θα μπορούσαν να αντέξουν τα διαφορετικά υλικά, όπως επίσης και την ενδεχόμενη τοξικότητά τους. Προβληματιστήκαμε επίσης σχετικά με το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να το κουβαλήσουμε όλο αυτό στην ψυχή μας" λέει η Jennifer Nelson, η οποία, στην ομιλία της την περασμένη Πέμπτη 3/11, ευχαρίστησε, μεταξύ άλλων, τον άντρα της και τον γιο της που δέχτηκαν να συμμετέχουν σε αυτό το εγχείρημα. 

Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε από τo Eθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) στο πλαίσιο του καλλιτεχνικού πρότζεκτ "Απόβλητα/Κληρονομιά Μια δημόσια πραγμάτευση του απωθημένου" της Nelson. Στη συζήτηση, με θέμα την κληρονομιά των σκουπιδιών και τα σκουπίδια ως κληρονομιά, συμμετείχαν η αρχαιολόγος Ευριδίκη Κεφαλίδου, η υδροβιολόγος Αναστασία Μήλιου, με συντονίστρια την Άννα Μυκονιάτη, επιμελήτρια του ΕΜΣΤ.

Πιο συγκεκριμένα, η καλλιτέχνιδα για ένα χρόνο - ένας χρόνος πανδημίας - συνέλεγε τις συσκευασίες και τα υλικά απόβλητα της οικογένειάς της. Από τον περασμένο Μάιο, η Nelson δουλεύει στον χώρο του ΕΜΣΤ στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας "Artist At Work", ενός νέου προγράμματος που εγκαινιάστηκε φέτος στο ΕΜΣΤ και για το οποίο μας μίλησε η Άννα Μυκονιάτη, επιμελήτρια του Μουσείου. "Αυτό που κάνουμε είναι να καλούμε έναν καλλιτέχνη στον οποίο παραχωρούμε τον χώρο για να δουλέψει για ένα διάστημα. Η δουλειά του καλλιτέχνη χρειάζεται οικονομική υποστήριξη και το μουσείο έχει αναλάβει ακριβώς αυτό", λέει χαρακτηριστικά λίγο πριν δώσει το λόγο στη Βάγκυ, μια από τις μαθήτριες της Nelson, που βοήθησε στο project.

Η Βάγκυ σπουδάζει Visual Arts στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος (Deree) και βοηθά το έργο της καθηγήτριάς της, η οποία επεξεργάζεται τα υλικά απορρίμματα που παρήγαγε η οικογένεια της κατά τη διάρκεια ενός έτους, με σκοπό να δημιουργήσει με αυτά γλυπτικές μορφές που να μπορεί να τις φοράει στο σώμα της και να τις κουβαλά μαζί της. Η Βάγκυ μάς εξήγησε το δικό της κομμάτι που συμπεριλάμβανε την κατηγορία "the rest", όπως μάσκες της πανδημίας με τις οποίες κατάφερε να δημιουργήσει τα χερούλια του φορτίου που πρόκειται να κουβαλήσει η καλλιτέχνιδα. 

Η διαδικασία αυτή συνιστά μια μορφή λογοδοσίας - επωμίζεται κανείς κυριολεκτικά το βάρος των συνεπειών του τρόπου ζωής του. Μαζί της σε όλο αυτό το εγχείρημα βρίσκονται και η Τζέννιφερ, το Νόρι και ο Πέτρος.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η αρχαιολόγος Ευριδίκη Κεφαλίδου, επίκουρη καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο ΕΚΠΑ, μας παρουσίασε γλαφυρά τα παραδείγματα της επανάχρησης και της ανακύκλωσης που έκαναν οι πρόγονοί μας. Από τα κουτάκια Nivea που η ίδια και η μητέρα της επαναχρησιμοποιούν και δεν πετάνε ποτέ, τους τενεκέδες λαδιού μέσα στους οποίους τοποθετούν διακοσμητικα φυτά ή φυτεύουν λαχανόκηπους, μέχρι τα κεραμικά - που είναι ειδικότητά της - και τις πολλαπλές χρήσεις των αγγείων, δείχνοντάς μας πως ένα αντικείμενο έχει πολλές χρήσεις και πολλές ζωές και πως οι κοινωνίες ήδη από την αρχαιότητα, ήθελαν και κατάφερναν με ένα τρόπο να αφήνουν ελάχιστο αποτύπωμα. 

Η υδροβιολόγος Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια έρευνας του ινστιτούτου "Αρχιπέλαγος" μας έκανε όλους να μελαγχολήσουμε δείχοντάς μας εικόνες από τη θαλάσσια ζωή που κινδυνεύει λογω δικής μας άγνοιας και ασέβειας προς αυτή. Η υδροβιολόγος μοιράστηκε μαζί μας την περιβαλλοντική σκοπιά του αποτυπώματός μας. Σύμφωνα με την ίδια, "η έρευνα πάνω στην πλαστική ρύπανση είναι ένα εργαλείο για να μας ταρακουνήσει. Και στο πιο βαθύ μέρος των ελληνικών θαλασσών υπάρχουν πλαστικά απορρίμματα".

Το κοινό είναι ευπρόσδεκτο στο προσωρινό εργαστήριο, που βρίσκεται μέσα στο Project Room II (μέχρι τις 20/11), για να γίνει μάρτυρας της δημιουργικής διαδικασίας, να εξετάσει και να χρησιμοποιήσει δημιουργικά αυτά τα υλικά ή απλώς να καθίσει στον χώρο και να συζητήσει για αυτά.