Το παλαιότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Αθήνας υποχρεώνεται για πρώτη φορά στην ιστορία του, όπως τόσες ακόμα κινηματογραφικές διοργανώσεις φέτος, να μεταφέρει διαδικτυακά τις δράσεις του, χωρίς όμως να κάνει εκπτώσεις στην ποιότητα του προγράμματός του. Έτσι λοιπόν, από τις 25/11 έως τις 4/12 το 33ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου θα είναι διαθέσιμο σε όλους δωρεάν μέσω της πλατφόρμας Cinesquare (https://cinesquare.net), φέρνοντας στις οθόνες μας ειδικά αφιερώματα και ελληνικές ταινίες που έχουν συζητηθεί δικαίως τους τελευταίους μήνες.
Η ώρα του ελληνικού σινεμά
Ξεκινάμε με το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα, στο οποίο συμμετέχουν 13 φιλμ εκ των οποίων τα τέσσερα είναι ελληνικά. Ξεχωρίζει το «Digger» του Τζώρτζη Γρηγοράκη, το οποίο μόλις πριν από μερικές μέρες απέσπασε πέντε βραβεία στο 61ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Υπάρχουν ακόμα τα «Ντάνιελ ‘16» (Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος), «Ποιος, ποιος θα Φαγωθεί;» (Ελπινίκη Βουτσά-Ρεντζενοπούλου) και «Πολίτης Τρίτης Ηλικίας» (Μαρίνος Καρτίκκης). Από τις υπόλοιπες συμμετοχές ξεχωρίζουν το βραβευμένο στο φεστιβάλ Βενετίας κοινωνικό δράμα «Listen» (Άνα Ρόχα), επίσης από τη Μόστρα το «In Between Dying» (Χιλάλ Μπαϊντάροβ) που διεκδίκησε το Χρυσό Λιοντάρι, το βραβευμένο στο Σάντανς πολωνικό «Dolce Fine Giornata» (Γιάτσεκ Μπόρκουχ), αλλά και το εντυπωσιακό εικαστικά «Stories from the Chestnut Woods» (Γκρέγκορ Μπόζιτς) που τοποθετείται στην καρδιά ενός δάσους στα γιουγκοσλαβο-ιταλικά σύνορα αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αξίζει να σημειωθεί πως η κριτική επιτροπή που θα απονείμει το βραβείο καλύτερης ταινίας αποτελείται από τους διεθνώς αναγνωρισμένους Ελιά Σουλεϊμάν (σκηνοθέτης), Βαλέρια Γκολίνο (σκηνοθέτις, ηθοποιός) και Αλμπέρτο Λα Μόνικα (διευθυντής του φεστιβάλ κινηματογράφου του Λέτσε).
Το 1821 στη μεγάλη οθόνη
Για να τιμήσει τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, το φεστιβάλ επιλέγει πέντε ταινίες που σχετίζονται με τη χρονιά ορόσημο για την Ελλάδα. Σύμφωνα με τα λόγια του καλλιτεχνικού διευθυντή του Πανοράματος Νίνου Φένεκ Μικελίδη: «Από τις εκατοντάδες ταινίες που γυρίστηκαν με θέμα την επανάσταση, τόσο στην περίοδο του βωβού όσο και στην περίοδο του Ηχητικού, επιλέξαμε ένα μικρό δείγμα, προάγγελο αυτών που θα ακολουθήσουν τη χρονιά που μας έρχεται: ξεκινώντας με την ελληνική «Μπάυρον, η Μπαλάντα ενός Καταραμένου» (1992) του Νίκου Κούνδουρου, για να φτάσουμε ως τη Γαλλική Επανάσταση, στη «Νύχτα της Βαρέν» (1982) του Ετόρε Σκόλα, περνώντας από την αποτυχημένη ιταλική εξέγερση του «Αλονζανφάν» (1974) των αδερφών Ταβιάνι, και τον μεξικανικό αγώνα ανεξαρτησίας του Πάντσο Βίλα στο Μεξικό, στην ταινία «Επαναστατημένο Μεξικό» (1973) του Πολ Λεντίκ, και καταλήγοντας σε μια εξέγερση των αγροτών στην Πολωνία στα τέλη του 19ου αιώνα, στην ταινία «Κόκκινος Ψαλμός» (1972) του Μίκλος Γιάντσο».
Ματιές στο αβέβαιο μέλλον
Η εμπειρία της πανδημίας έχει επαναφέρει στο προσκήνιο πολλές «προφητικές» ταινίες επιστημονικής φαντασίας, οι οποίες προέβλεψαν με ανατριχιαστική ακρίβεια πολλές από τις καταστάσεις που βιώνουμε σήμερα. Στο Πανόραμα συγκεντρώνονται κάποιες από αυτές στην ενότητα «Μετα-αποκαλυπτικές εικόνες ενός αβέβαιου μέλλοντος», στην οποία συνυπάρχουν αψεγάδιαστα sci-fi φιλμ. Χαρακτηριστικό το ντελιριακό «On the Silver Globe» (Αντρέι Ζουλάφσκι, 1988) που δεν πρέπει να χάσετε, όπως επίσης το ασύγκριτο «Hard to be a God» (Αλεξέι Γκέρμαν, 2013). Το κύκνειο άσμα του Ρώσου σκηνοθέτη πέρασε από πολλά εμπόδια και χρειάστηκε πάνω από δέκα χρόνια για να ολοκληρωθεί. Αποτελεί ένα υποτιμημένο αριστούργημα, με μια εικονογραφία που προκαλεί δέος και είχαμε χρόνια να δούμε στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Στο αφιέρωμα βρίσκουμε επίσης κλασικές ταινίες όπως τη «Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών» (Τζορτζ Α. Ρομέρο, 1968), αλλά και αγαπημένα cult movies όπως το «Σκοτεινό Αστέρι» (Τζον Κάρπεντερ, 1974).
«Δεύτερη ευκαιρία» σε ελληνικές ταινίες
Τη δυνατότητα μιας εκ νέου προβολής εγχώριων ταινιών οι οποίες δεν έμειναν αρκετά στις μαρκίζες των κινηματογράφων προσφέρει το Πανόραμα ετοιμάζοντας μια ειδική ενότητα για εκείνες. Εκεί θα βρούμε μεταξύ άλλων τη «βαμπιρική» «Νορβηγία» (2015) του Γιάννη Βεσλεμέ, το «Forget Me Not» (Γιάννης Φάγκρας, 2014) - ένα road movie με φόντο την Αλάσκα, αλλά και το δράμα «Smac» (Ηλίας Δημητρίου, 2015) στο οποίο η Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη δίνει μια σπουδαία ερμηνεία στο ρόλο μιας χειραφετημένης γυναίκας και πετυχημένης διευθύντριας τράπεζας, η οποία μαθαίνει πως έχει καρκίνο. Παράλληλα, το φεστιβάλ διοργανώνει το αφιέρωμα «Παράδεισος στη Δύση;», όπου απεικονίζεται το μεταναστευτικό ζήτημα μέσα από το βλέμμα Ελλήνων σκηνοθετών. Εκεί βρίσκονται γνωστά φιλμ όπως το «Ένας Άλλος Κόσμος» (2015) του Χριστόφορου Παπακαλιάτη και το «Amerika Square» (2016) του Γιάννη Σακαρίδη, αλλά και παλαιότερα όπως το «Απ’ το Χιόνι» (1993) του Σωτήρη Γκορίτσα και το βραβευμένο «Eduart» (2006) της Αγγελικής Αντωνίου.
Ο Ερίκ Ρομέρ «συναντά» τον Τάκη Κανελλόπουλο
Δύο σπουδαίοι σκηνοθέτες των ‘60s που αμφότεροι καθόρισαν την εποχή τους με το σινεμά που έφτιαξαν, τιμώνται από το Πανόραμα σε δύο ξεχωριστά αφιερώματα. Από τη μία ο Ερίκ Ρομέρ, εκ των πρωταγωνιστών της νουβέλ βαγκ, εκπροσωπείται από τα φιλμ «Η Μαρκησία του Ο» (1976), «Η Πωλίν στην Παραλία» (1983) και «Ιστορίες του Καλοκαιριού» (1996), ενώ ο Τάκης Κανελλόπουλος από τα εξαιρετικά «Ουρανός» (1962), «Εκδρομή» (1966) και «Ρομαντικό Σημείωμα» (1978).
Δείτε το ημερήσιο πρόγραμμα προβολών του 33ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου εδώ.
