Ερωτικό μελόδραμα με πολυπληθή θίασο, κοστούμια εποχής και ρομαντική διάθεση, σε μια προσεγμένη παράσταση παλαιάς κοπής που παρακολουθείται ευχάριστα – ειδικά από τις μεγαλύτερες ηλικίες.
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος έκανε το 1915 μια δημόσια εξομολόγηση: αλλάζοντας τα ονόματα και τις ιδιότητες, μίλησε για την ατυχή ερωτική του σχέση με την ποιήτρια Μυρτιώτισσα στο μυθιστόρημα «Μυστικοί αρραβώνες». Εξαιρετικά δημοφιλές ανάγνωσμα των καιρών του κι επιτυχημένο σίριαλ το 1979-1980 (με τους Αλ. Αλεξανδράκη και Ν. Βαλσάμη), το εν λόγω πεζογράφημα διασκευάζεται τώρα από τον Άκη Δήμου και σκηνοθετείται από τον Σωτήρη Χατζάκη σαν ένα προσεγμένο, χορταστικό λαϊκό θέαμα μεταξύ ηθογραφίας και μελοδράματος, με ισορροπημένα τα τραγικά και τα κωμικά στοιχεία.
Στους «Μυστικούς αρραβώνες» κυριαρχούν ένα άτυπο ερωτικό τρίγωνο και κάποια μανιχαϊστικά διλήμματα: ο αληθινός έρωτας ή ο γάμος «από καθήκον», η τέχνη ή ο συμβιβασμός της κανονικότητας κ.ά. Οι δύο κεντρικοί ήρωες, ο Νάσος (Άλκις Κούρκουλος) και η Θάλεια (Μαρίνα Καλογήρου), ζωγράφοι και οι δύο, ερωτεύονται αλλά δεν προχωρούν σε μια κανονική σχέση, καθώς εκείνος έχει μόλις αρραβωνιαστεί μια οικογενειακή φίλη (Δανάη Σκιάδη) αλλά κι επειδή ένα τέταρτο πρόσωπο (Ευδοκία Ρουμελιώτη) προκαλεί μια μεγάλη παρεξήγηση. Έτσι ο έρωτάς τους παραμένει πλατωνικός, παντρεύονται κάποιους άλλους, εγκαταλείπουν τη ζωγραφική και διάγουν βίο πληκτικό. Το επιμύθιο; Η φαντασίωση του ματαιωμένου πόθου συντηρεί την ευνομούμενη αστική τάξη.
Η σκηνοθεσία χειρίζεται με άνεση τις ομαδικές σκηνές και τα ντουέτα, αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στον ψυχολογικό ρεαλισμό και στην ηθογραφία, για μια στιγμή ενδίδει στην οπερέτα (ωραιότατα τα τραγούδια του Θοδωρή Οικονόμου) και για μια άλλη σε ένα γραφικό μαγικό ρεαλισμό: δύο νέοι χορευτές (Ειρ. Καρέλλα και Δ. Καράλης) υποδύονται τα νεκρά αδερφάκια της «μυστικής αρραβωνιαστικιάς», ως ξυπόλυτα φαντάσματα κουρνιάζουν κάτω από το τραπέζι του δείπνου και γίνονται νεκροπομποί όσων ηρώων πεθαίνουν... Η σκηνογραφία (Έρση Δρίνη) τοποθετεί ένα αστικό σαλονάκι εν μέσω βομβαρδισμένων ερειπίων. τα κομψά κοστούμια εποχής και οι σημύδες του βάθους διασώζουν αυτήν την άτεχνη σύλληψη. Πάντως, οι υποτιθέμενοι πίνακες του Νάσου είναι τόσο κακότεχνοι ώστε μάλλον ανακουφίζεσαι που δεν συνέχισε να ζωγραφίζει. Ο πολυπληθής θίασος πασχίζει να συγκροτήσει ενιαίο υποκριτικό ύφος και κάθε ηθοποιός ξεχωριστά να βρει τη μορφή και το ήθος του ρόλου του. Οι ίδιοι όμως οι ρόλοι τους είναι «χάρτινοι», σχηματικοί και τυποποιημένοι (ο φέρελπις καλλιτέχνης και η γοητευτική θαυμάστριά του, ο bon viveur κολλητός με τη λολίτα κόρη κ.λπ.). Εξίσου αναιμική είναι και η ανάπτυξη της πλοκής. Η θεατρικότητα μεταφράζεται έτσι συχνά ως προσφυγή στη δραματική υπερβολή ή ως ευφρόσυνο κάμωμα.
Θέαμα παλαιάς κοπής, νοσταλγικής διάθεσης, συντηρητικών τοποθετήσεων και αβαθούς ψυχανάλυσης, οι «Μυστικοί αρραβώνες» αποδεικνύονται ένα εμπορικά πρόσφορο προϊόν μαζικής παρηγοριάς. Το «εθνικό μας ρετρό» έχει γίνει ξανά της μόδας και δύσκολα θα βρείτε εισιτήρια μέχρι τα Χριστούγεννα. Η μπελ επόκ της αστικής Αθήνας, με τις χοροεσπερίδες σε πρώτο πλάνο και τα πολιτικά γεγονότα σε δεύτερο, γίνεται το σύμβολο μιας μακάριας ανεμελιάς (ή και μιας «θεμιτής» αφασίας) και τουλάχιστον για κάποιους η παράσταση γίνεται μια ευχάριστη και ανώδυνη απόδραση από το διόλου ανέμελο 2014.
ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ-REX Πανεπιστημίου 48, 2103301881. Διάρκεια: 150΄.
Περισσότερες πληροφορίες
Μυστικοί αρραβώνες
Τα σαλόνια της αθηναϊκής μπελ επόκ ζωντανεύουν στη σκηνή με αφορμή τον ατυχή έρωτα δύο καλλιτεχνών
