"Φόνισσες" επαναστατούν στο State of Concept

Σύγχρονοι καλλιτέχνες εμπνέονται από το αριστούργημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και διερευνούν το αρχέτυπο της επικίνδυνης γυναίκας.

Φόνισσες

Το State of Concept εγκαινιάζει την ομαδική έκθεση "Φόνισσες” την Τετάρτη, 25 Σεπτεμβρίου, στις 5 μ.μ., σε επιμέλεια Κωνσταντίνας Μελαχροινού και Ηλιάνας Φωκιανάκη με την συμμετοχή των Ελένη Καράκου, Μαρκέλλα Ξυλογιαννοπούλου, Miammy, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Εύα Παπαμαργαρίτη, με νέες και παλαιότερες αναθέσεις.

Φόνισσες
Εύα Παπαμαργαρίτη, "As they were drifting away, their bodies turned into waves", 2021. 

H έκθεση διερευνά το αρχέτυπο της επικίνδυνης γυναίκας - θηλυκότητας που απειλεί την πατριαρχία, μιμούμενη τα βίαια μέσα και εργαλεία της ίδιας στην προσπάθεια αυτο-προσδιορισμού, σωτηρίας και χειραφέτησης. Ο τίτλος της έκθεσης, παραπέμπει στο βιβλίο-ορόσημο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη "Η Φόνισσα” του 1903, ένα από τα σημαντικότερα ψυχογραφήματα της ελληνικής λογοτεχνίας. Μια δυναμική γυναίκα στο νησί της Σκιάθου, η χήρα Χαδούλα, περιγράφει την ζωή της και πως αποφασίζει να πάρει στα χέρια της την τύχη μικρών κοριτσιών. Η ηρωίδα του Παπαδιαμάντη απαντά στην βία των ανδρών με βία, μια βία που μεταπηδά από την πατριαρχία στην ίδια την Χαδούλα και από την Χαδούλα στα κορίτσια, κι ας την βλέπει η ίδια ως προστασία. Το πορτραίτο σκιαγραφεί τη γυναίκα της εποχής που ζει για να υπηρετεί και η μόνη σωτήρια λύση που μπορεί να σκεφτεί για την νέα γενιά γυναικών είναι ο θάνατος.

Φόνισσες
Ελένη Καράκου, "MIDWAY, BETWEEN STATE AND HUMAN MURDER", 2024.  

Η "Φόνισσα", ένα ρηξικέλευθο κείμενο πολύ μπροστά από την εποχή του, και ίσως μια ενδιαφέρουσα πρόκληση, για την φεμινιστική ανάγνωση της πατριαρχίας, συζητά αυτό που συζητούν και σήμερα οι φεμινίστριες της τρίτης γενιάς: ποιανού η βία είναι αποδεκτή; Μέχρι που φτάνουν τα πλοκάμια της πατριαρχίας; Τι συμβαίνει όταν η πατριαρχία εισχωρεί στην ίδια την θηλυκότητα;

Φόνισσες
© Stathis Mamalakis
Μαλβίνα Παναγιωτίδη, από τη σειρά "Wrong side of the bed", 2019.

Οι πέντε θηλυκότητες που συμμετέχουν στην έκθεση χρησιμοποιούν προφορικές αφηγήσεις βίας, ξόρκια, σεξουαλικές πρακτικές, καυστικές καμπάνιες, ιατρικά τροχήλατα τραπέζια, και υβριδικά πλάσματα που μας κάνουν να ξανασκεφτούμε τα στερεότυπα φύλου τα οποία αναπαράγονται όχι μόνο στην κοινωνία αλλά και στην επιστήμη. Οι αφηγήσεις τους μέσα από τα έργα του, είναι για να ξορκίσουν την πατριαρχία και να δώσουν λύσεις μέσα από αυτή, όπως αυτή βιώνεται καθημερινά 121 χρόνια μετά την συγγραφή του μυθιστορήματος του Παπαδιαμάντη. Κάθε έργο μεταβολίζει την βία και προσπαθεί να δώσει φως στο σκοτάδι του παρελθόντος για ένα φωτεινότερο μέλλον, όπου η έμφυλη βία δεν θα υπάρχει πια.

Φόνισσες
© Stathis Mamalakis
Μαλβίνα Παναγιωτίδη, από τη σειρά "Wrong side of the bed", 2019.

Η έκθεση προσπαθεί να υπογραμμίσει ένα μελανό φαινόμενο που έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και αλλού: την οπισθοδρομική αντίσταση από μέρος της κοινωνίας, απέναντι σε όλ@ εμάς που ζητούμε να αναγνωριστεί νομικά ο όρος γυναικοκτονία και να αλλάξει το νομικό πλαίσιο ώστε να αντιμετωπιστούν οι δολοφονίες γυναικών στην Ελλάδα, ακριβώς επειδή είναι γυναίκες. Η αντίσταση αυτή, εκφέρεται είτε στον δημόσιο λόγο από δημοσιογράφους, είτε από συνανθρώπους μας στα ΜΚΔ, είτε από ομάδες νέων και όχι τόσο νέων ανδρών που διεκδικούν νέους όρους για τη γονεϊκότητα και θεωρούν ότι απειλούνται από πιθανές νομοθετήσεις που θα αυστηροποιήσουν ποινές για κακοποιητές.

Οι αντιδράσεις αφορούν όχι μόνο στον όρο αλλά και στην δράση φεμινιστικών πρωτοβουλιών, προσπαθώντας να βλάψουν την συλλογική προσπάθεια για δημιουργία πλαισίων προστασίας, και λασπολογώντας την ως μια "γυναικεία απαίτηση από επιθετικές” (ή και "φεμιναζί”) γυναικείες ομάδες.

Η έκθεση θα συνοδεύεται από δημόσιο πρόγραμμα το οποίο θα ανακοινωθεί τον Οκτώβριο.

Εγκαίνια: 25/9 (5-10.30 μ.μ.)

Info: State of Concept | 25/9-16/11 | Ώρες λειτουργίας: Τετ.-Παρ.: 4.30-8.30 μ.μ., Σαβ.: 12-5 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη

Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr.

Διαβάστε Επίσης

Διαβάστε ακόμα

Τελευταία άρθρα Τέχνες

50+ καρτ-ποστάλ προσπαθούν να αλλάξουν τον κόσμο

Ένα πρότζεκτ εικονογράφησης φέρνει στο φως ιστορίες που συχνά μένουν αόρατες.

ΓΡΑΦΕΙ: ATHINORAMA TEAM
11/10/2025

Ο Γιώργος Σταματάκης κατασκευάζει μια δική του εκδοχή της γήινης οικόσφαιρας

"How did your Summer drift by this Year?" είναι ο τίτλος της νέας ατομικής του έκθεσης.

Μια διασταύρωση πολιτισμών, ιστοριών και γεωγραφιών στα Dio Horia

Η νέα ατομική έκθεση της εικαστικού Gisela McDaniel.

Τι είναι μια έκθεση "Κηρο-ποιητικής";

Στον εκθεσιακό χώρο της ΑΣΚΤ "Circuits + Currents" παρουσιάζεται η έκθεση του αν. καθηγητή του ΕΜΠ Κώστα Ντάφλου, που αποτελείται από επιτελέσεις, ρομποτικές διατάξεις και εγκαταστάσεις σε εξέλιξη.

Ο Παρθενώνας χωρίς σκαλωσιές μετά από 15 χρόνια εργασιών

Έπειτα από πάνω από μία δεκαετία, αφαιρέθηκαν οι μεταλλικές σκαλωσιές από τη δυτική πλευρά του Παρθενώνα.

Νέο βιβλίο από τον νομπελίστα λογοτεχνίας του 2025

Έρχεται σε λίγες μέρες στα βιβλιοπωλεία το νέο μυθιστόρημα Λάσλο Κρασναχορκάι "Πάει και το φραντζολάκι" από τις εκδόσεις Πόλις.