"Αέρινα Περάσματα": Η Νεκρή Ζώνη της Κύπρου και τα αόρατα όρια της φύσης

Η Γκαλερί Ζουμπουλάκη παρουσιάζει την ατομική έκθεση της Μαρίνα Γκενάντιεβα "Αέρινα Περάσματα”, που εγκαινιάζεται την Πέμπτη 28 Μαρτίου, στις 6 μ.μ.

Ο Τάκης Κουμπής αναφέρει για τα έργα της Μαρίνας Γκενάντιεβα: " "Η Νεκρή Ζώνη της Κύπρου ως ενέργημα εικόνας”. Η Νεκρή Ζώνη ορίζεται από το 1964 ως προέκταση της Πράσινης Γραμμής που προσλαμβάνει την ονομασία και τη γεωπολιτική της διάσταση από την οπτική χάραξη της πράσινης μολυβιάς του βρετανού υποστράτηγου Peter Young στον χάρτη της Λευκωσίας. Πρόκειται για την εναρκτήρια χειρονομία που προηγείται του γεωπολιτικού διαχωρισμού προσδίδοντας προτεραιότητα στο πεδίο του εμφανισμού της οπτικής χάραξης και της ουδέτερης ζώνης. Ως εκ τούτου, το έδαφος της Μεσαορίας ανάμεσα στα όρη Τρόοδος και Πενταδάκτυλος χαρακτηρίζεται από την απαγόρευση διέλευσης ανθρώπων, δημιουργώντας ακουσίως μια αρχέγονη Φύση, μια παράδοξη Εδέμ, έναν ζωικό-φυτικό μη-τόπο, ο οποίος υποδέχεται ορισμένα από τα σπανιότερα είδη ενδημικών και απειλούμενων φυτών και ζώων.

Αυτή η παράδοξη Φύση επαναθέτει το ερώτημα της φυσικής συνθήκης του οπτικού έργου και καλεί την τέχνη να δείξει τους ορατούς αλλά αδιάκριτους δρόμους, τις αόρατες διελεύσεις των ορίων, τα περάσματα που συνενώνουν τα ίχνη ανθρώπων, φυτών και ζώων, προσφέροντας στην τέχνη τη μοναδική δυνατότητα εξάλειψης του διαχωρισμού ανάμεσα στις μορφές της Φύσης και τα έργα της οπτικής τέχνης.

Τα "Αέρινα Περάσματα" της Μαρίνας Γκενάντιεβα θέτουν το ερώτημα της διέλευσης των ορίων και, ιδίως, την κίνηση του περάσματος των αόρατων ορίων, όπως αυτών της Νεκρής Ζώνης, τα οποία δεν εξακριβώνονται ούτε στο έδαφος ούτε στους χάρτες, αλλά προσλαμβάνονται μέσω της ενόρασης και της θέασης. Η παρουσία των έργων, εδώ, αποβλέπει να μετατρέψει την εικαστική μορφή σε ενεργητική εικόνα και να θέσει το έργο εν κινήσει μέσω της διάδρασης με τον παρατηρητή. Συνεπώς, δεν πρόκειται για αναπαραστάσεις αλλά για έργα που καθίστανται ενεργήματα εικόνας, καθότι εμπεριέχουν οπτικώς τη μετατροπή τους σε τεχνουργήματα εν ενεργεία.

H δεσπόζουσα θεματική της έκθεσης εστιάζεται στο μοτίβο της κουρτίνας, η οποία στη δυτική εικονογραφία οριοθετεί το πλαίσιο του έργου τέχνης, διανοίγοντας ένα πεδίο συμβολισμού και αμφισημίας μέσω της συγκάλυψης / εκκάλυψης διφορούμενων σημείων της εικόνας. Η κουρτίνα (2022, 215 x 335 x 50 εκ.) στα "Αέρινα Περάσματα", συνίσταται από ενάμισι εκατομμύριο χρωματιστές γυάλινες χάντρες περασμένες στο χέρι, μεταθέτοντας τη ζωγραφική εμπειρία στο χώρο. Η λεπτεπίλεπτη κίνηση που προκαλεί ο αέρας –η αναπνοή του χώρου– δημιουργεί πολλαπλά ανοίγματα, περάσματα προς την περιοχή των αόρατων ορίων, τα οποία διασφαλίζει η εστίαση της χωρο-εικόνας σε ένα ορισμένο μεσοδιάστημα από τον παρατηρητή. Αυτή η εικόνα εν κινήσει δημιουργεί την πραγματική συνθήκη του τοπίου, υποβάλλοντας την αρχέγονη εμπειρία της Φύσης.

Οι "Σοροί" νεκρών λουλουδιών, σύμβολα της απουσίας των σωμάτων, των νεκρών ή των αγνοουμένων, επιχειρούν να προσδώσουν σωματικότητα στη ζώσα μορφή της εικόνας. Οι Νάρκες καθιστούν τη Νεκρή Ζώνη μη-τόπο του ουδέτερου καθώς συνιστούν απειλή κατά της ανέγγιχτης φύσης και συνάμα προστασία της. Ως γλυπτά μετατρέπονται σε εικόνες για να απολέσουν την επικινδυνότητά τους και να αποδώσουν την πραγματική ουδετερότητα του μη-τόπου.

Τα ενδημικά και σπάνια φυτά της Νεκρής Ζώνης ως απευθείας φυσικά εντυπώματα σε μια βοτανική καταγραφή υποβάλλουν τη συνένωση των εικόνων της επιστήμης και της τέχνης. Οι Κρατήρες ως εκφορές ναρκοθετημένων εκρήξεων μετατρέπονται σε κρατήρες-αγγεία, στόμια που εμφανίζουν το έσωθεν της μορφής ενεργοποιώντας τη λανθάνουσα συνθήκη των εικόνων. Στο έδαφος της Νεκρής Ζώνης προεικάζεται, σε ανθρωπολογικό και ηθικο-πολιτικό επίπεδο, το πέρασμα των προσφύγων και των μεταναστών προς άλλους τόπους λόγω της καταλυτικής μεσολάβησης της ουδετερότητας. Αντιστοίχως, οι εικόνες της Γκενάντιεβα επιχειρούν να μεταναστεύσουν από την Κύπρο, να διασχίσουν διαφορετικές χώρες και να επιβιώσουν, όπως οι εικόνες του Άτλαντα Μνημοσύνης του Aby Warburg που μεταναστεύουν από τη λεκάνη της Μεσογείου προς το κέντρο της Ευρώπης".

Η Μαρίνα Γκενάντιεβα είναι εικαστικός καλλιτέχνης που ζει και εργάζεται μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, (2010-2016) και συνέχισε τις σπουδές της στο Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών (ΜΕΤ), (2020-2022) της ίδιας Σχολής. To 2014 φοίτησε στο πανεπιστήμιο Kunstuniversität στο Λιντς της Αυστρίας με υποτροφία Erasmus. Το έργο της Αέρινα Περάσματα επιλέχθηκε από την UNFICYP να εκτεθεί στο ξενοδοχείο Ledra Palace της Λευκωσίας (4-8 Μαρτίου 2024) στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την παρουσία εξήντα ετών των Ηνωμένων Εθνών στη Κύπρο. Το 2023 πραγματοποίησε την πρώτη της ατομική έκθεση στην γκαλερί Art Seen της Λευκωσίας. Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό: Ink and Stone, Zoumboulakis Gallery, Αθήνα (2023), Land[e]scapes, Art Seen Gallery, Λεμεσός, Κύπρος (2023), Proxy Gallery, Λος Άντζελες, ΗΠΑ (2022), Platforms Project NET, Αθήνα (2021), "Η Τέχνη δεν Γνωρίζει Σύνορα”, ΑΣΚΤ & Υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου (2021), "Art Your Service”, Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρια, Λευκωσία, Κύπρος (2019), "The Performance Shop”, Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου (2018), Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων (2015), 5η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης & Πεδίο Δράσης Κόδρα (2015), 7η Μπιενάλε Φοιτητών των Σχολών Καλών Τεχνών Ελλάδας (2014), Ίδρυμα Θεοχαράκη, "International Painting Annual 4”, Manifest Gallery, Σινσινάτι, Οχάιο, ΗΠΑ (2014). κ.ά.

Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr.