Πρέπει τα μουσεία και οι καλλιτέχνες να έχουν άποψη για το Μεσανατολικό;

Στη φορτισμένη και περίπλοκη συζήτηση που άνοιξε με αφορμή την εμπόλεμη κατάσταση στο Ισραήλ και την τύχη των Παλαιστίνιων μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς, για την οποία όλες μας καλούμαστε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να πάρουμε μια θέση (στις προσωπικές μας συζητήσεις, στις κοινοποιήσεις μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις ερωτήσεις των παιδιών μας κ.ό.κ.), ήρθε να προστεθεί και η συζήτηση για το κατά πόσο τα μουσεία και τα ιδρύματα τέχνης είναι καλό να εκφράζουν αλληλεγγύη ή και άποψη. 

Αρκετά με τις δηλώσεις αλληλεγύης

Πριν λίγες μέρες το Artnet.com, γνωστός ιντερνετικός τίτλος με έδρα στην Αμερική, που ανήκει σε γερμανική εταιρεία, και ασχολείται κυρίως με την αγορά της τέχνης, δημοσίευσε το άρθρο "Αρκετά με τις δηλώσεις αλληλεγγύης. Γιατί τα Ιδρύματα Τέχνης πρέπει να σταματήσουν να παίρνουν θέσεις για γεωπολιτικά γεγονότα με τα οποία δεν έχουν καμία σχέση" της Sascha Freudenheim, συνιδρύτρια, της PAVE Communications & Consulting, η οποία ειδικεύεται στη στρατηγική επικοινωνία και τη συμβουλευτική στους δημιουργικούς κλάδους, με μεγάλα Αμερικανικά μουσεία και ιδρύματα στο πελατολόγιό της. Η Freudenheim υποστηρίζει ότι οι καταδικαστικές δηλώσεις από άσχετες οργανώσεις και χωρίς σύνδεση με συγκεκριμένες δράσεις είναι χωρίς νόημα και δεν είναι παραγωγικές, προτείνοντας αντ’ αυτών την ουσιαστική ενασχόληση με το ίδιο το προσωπικό του κάθε ιδρύματος, την κοινότητα και τα προβλήματά της, ή, αν νιώθεις ότι πρέπει να λάβεις θέση για ευρύτερα ζητήματα την υιοθέτηση πιο ουσιαστικών και πάντα μη ιδιοτελών πρωτοβουλιών.

"Η κατάργηση του εισιτηρίου εισόδου για μια μέρα εμπεριέχει ιδιοτέλεια. Το να προσφέρετε ένα αμφιθέατρο ή μια γκαλερί σε μια τοπική ομάδα που μπορεί να θέλει ή να χρειάζεται ένα μέρος για να συγκεντρωθεί και να θρηνήσει είναι ένα δώρο."

"Ομολογώ ότι θεωρώ δεδομένο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που ασχολούνται με τις τέχνες πιστεύουν ότι η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ ήταν φρικτή, τραγική. Αλλά το γεγονός ότι το πιστεύουν δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα της δολοφονίας του Floyd, ή με τους τρόπους με τους οποίους εκπαιδεύονται οι αστυνομικοί στη Μινεάπολη ή αλλού, ή με το πώς η ειδική ασυλία προστατεύει πολύ συχνά (κατά τη γνώμη μου) τους αστυνομικούς που διαπράττουν βία" αναφέρει χαρακτηριστικά η Freudenheim υποστηρίζοντας ότι "η εκπαίδευση των αστυνομικών, το σύστημα δικαιοσύνης, η νομοθεσία γύρω από την ειδική ασυλία- δεν είναι δουλειά των μουσείων τέχνης ή των γκαλερί ή των οίκων δημοπρασιών. Ομοίως, γνωρίζω -και έχω βιώσει προσωπικά- τον αντισημιτισμό στον κόσμο της τέχνης. Αλλά μια δήλωση μουσείου, γκαλερί ή οίκου δημοπρασιών για την επίθεση στο Ισραήλ δεν βοηθάει τα θύματα. Δεν αντιμετωπίζει με νόημα το ενδεχόμενο αύξησης του αντισημιτισμού στις ΗΠΑ ή αλλού. Δεν θα διασφαλίσει ότι ο στρατός του Ισραήλ θα κάνει ό,τι μπορεί για να προστατεύσει τους Παλαιστίνιους πολίτες ενώ καταδιώκει τη Χαμάς, και ούτε θα προστατεύσει τους Ισραηλινούς πολίτες -ή τους Εβραίους οπουδήποτε αλλού- από μελλοντικές επιθέσεις".

Η Freudenheim υποστηρίζει, επιπλέον, ότι αντίστοιχες δηλώσεις διαιωνίζουν έναν περιττό κύκλο ανισότητας. "Ανισότητα επειδή δεν θυμάμαι να έχω δει καμία δήλωση για τις επιθέσεις που δέχονται οι Αρμένιοι στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ή για την πρόσφατη βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στο Πακιστάν. Ούτε θυμάμαι να έχω δει δηλώσεις για τη συνεχιζόμενη σφαγή των Ροχίνγκια ή την πολιτιστική γενοκτονία που διαπράττουν αργά αλλά σκόπιμα οι Κινέζοι στους Ουιγούρους ή τους Θιβετιανούς. Γιατί να σχολιάσετε το ένα πράγμα και όχι το άλλο; Αυτό, με τη σειρά του, δημιουργεί έναν αχρείαστο κύκλο, επειδή έχοντας ξεκινήσει αυτή τη διαδικασία, φοβάσαι πολύ να πατήσεις φρένο, αλλά είσαι και πολύ απασχολημένη για να κάνεις δηλώσεις για ό,τι συμβαίνει". 

3 συμβουλές μιας επικοινωνιολόγου στα μουσεία

Οι τρεις συμβουλές της Freudenheim προς τον κόσμο της τέχνης είναι καταρχήν να φροντίζουν το προσωπικό τους, το οποίο μπορεί να επηρεάζεται προσωπικά ή να έχει σχέσεις με ανθρώπους που επηρεάζονται ("Δεν χρειάζεται να είναι ένα περίπλοκο μήνυμα που αναλύει τις λεπτομέρειες του τι συνέβη, αλλά ένα απλό σημείωμα που αναγνωρίζει το τραγικό γεγονός και υπενθυμίζει στους ανθρώπους τις διαθέσιμες πηγές ψυχικής υγείας"), κατά δεύτερο να επικεντρωθούν στα τρέχοντα γεγονότα στην κοινότητά τους και όχι σε αυτά που διαδραματίζονται στην άλλη άκρη του κόσμου και τέλος αν αισθάνονται υποχρεωμένοι να κάνουν μια δήλωση, να τη συνδυάζουν την με μια απτή αλλά όχι ιδιοτελή δράση. "Η κατάργηση του εισιτηρίου εισόδου για μια μέρα εμπεριέχει ιδιοτέλεια. Το να προσφέρετε ένα αμφιθέατρο ή μια γκαλερί σε μια τοπική ομάδα που μπορεί να θέλει ή να χρειάζεται ένα μέρος για να συγκεντρωθεί και να θρηνήσει είναι ένα δώρο. Το να αναφέρετε τη συλλογή σας από ιουδαϊκά ή έργα τέχνης μαύρων καλλιτεχνών είναι ιδιοτελές. Το να προσκαλέσετε έναν μαύρο ή εβραίο καλλιτέχνη να μιλήσει για το έργο του ή τη σχέση του με την κατάσταση ή τις δικές του σχετικές εμπειρίες, μπορεί να αποτελέσει πηγή συναισθηματικής υποστήριξης και να βοηθήσει στο κοινό πένθος” καταλήγει.

Η Judith Butler για την "πυξίδα του πένθους"

"Tα θέματα που αξίζει περισσότερο να τεθούν σε δημόσια συζήτηση, αυτά που πρέπει επειγόντως να συζητηθούν, είναι αυτά που είναι δύσκολο να συζητηθούν μέσα στα πλαίσια που έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας" γράφει η εμβληματική φιλόσοφος των έμφυλων σπουδών Judith Butler στο διεισδητικό κείμενό της "Η πυξίδα του πένθους" (The compass of mourning) που δημοσιεύτηκε στις 13 Οκτωβρίου στο London Review of Books, με αφορμή την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. "Αλλά αν θέλουμε να καταγράψουμε τη βία, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να κατανοήσουμε τους μαζικούς βομβαρδισμούς και τις δολοφονίες στο Ισραήλ από τη Χαμάς ως μέρος αυτής της ιστορίας, μπορεί να κατηγορηθούμε για "σχετικοποίηση" ή "συγκειμενικότητα". Πρέπει να καταδικάσουμε ή να εγκρίνουμε, και αυτό είναι λογικό, αλλά είναι αυτό το μόνο που απαιτείται ηθικά από εμάς; Ξεκινώντας από το ότι η ίδια καταδικάζει την επίθεση της Χαμάς, σημειώνει εστιάζει ωστόσο στη λειτουργία της γλώσσας διερωτώμενη το γιατί πιστεύουμε μερικές φορές ότι το να ρωτάμε αν χρησιμοποιούμε τη σωστή γλώσσα ή αν έχουμε καλή κατανόηση της ιστορικής κατάστασης θα εμπόδιζε την έντονη ηθική καταδίκη.

"Το να μας απαγορεύεται να αναφερόμαστε στην "κατοχή" (που αποτελεί μέρος του σύγχρονου γερμανικού Denkverbot), αν δεν μπορούμε καν να συζητήσουμε για το αν η ισραηλινή στρατιωτική κυριαρχία στην περιοχή είναι φυλετικό απαρτχάιντ ή αποικιοκρατία, τότε δεν έχουμε καμία ελπίδα να κατανοήσουμε το παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον."

Η ίδια η Butler είναι Εβραία που ζει, όπως γράφει με διαγενεακό τραύμα στον απόηχο των φρικαλεοτήτων που διαπράχθηκαν εναντίον ανθρώπων όπως εκείνη. "Αλλά διαπράχθηκαν επίσης εναντίον ανθρώπων που δεν ήταν σαν εμένα. Δεν χρειάζεται να ταυτιστώ με αυτό το πρόσωπο ή αυτό το όνομα για να ονομάσω τη θηριωδία που βλέπω. Ή, τουλάχιστον, αγωνίζομαι να μην το κάνω”. Ξεκαθαρίζοντας ότι εκείνοι που χρησιμοποιούν την ιστορία της ισραηλινής βίας στην περιοχή για να αθωώσουν τη Χαμάς, χρησιμοποιούν "μια διεφθαρμένη μορφή ηθικής συλλογιστικής για να επιτύχουν αυτόν τον στόχο”.Την ίδια στιγμή όμως "το να μας απαγορεύεται να αναφερόμαστε στην "κατοχή" (που αποτελεί μέρος του σύγχρονου γερμανικού Denkverbot), αν δεν μπορούμε καν να συζητήσουμε για το αν η ισραηλινή στρατιωτική κυριαρχία στην περιοχή είναι φυλετικό απαρτχάιντ ή αποικιοκρατία, τότε δεν έχουμε καμία ελπίδα να κατανοήσουμε το παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον. Τόσοι πολλοί άνθρωποι που παρακολουθούν το μακελειό μέσω των μέσων ενημέρωσης αισθάνονται τόσο απελπισμένοι. Αλλά ένας λόγος που είναι απελπισμένοι είναι ακριβώς το γεγονός ότι παρακολουθούν μέσω των μέσων ενημέρωσης, ζώντας μέσα στον εντυπωσιοθηρικό και παροδικό κόσμο της ανέλπιδας ηθικής οργής. Μια διαφορετική πολιτική ηθική απαιτεί χρόνο, έναν υπομονετικό και θαρραλέο τρόπο να μαθαίνουμε και να ονοματίζουμε, ώστε να μπορούμε να συνοδεύουμε την ηθική καταδίκη με ηθικό όραμα”. 

Διερωτόμενη τι θα γινόταν αν η ηθική και η πολιτική μας δεν τελείωνε με την πράξη της καταδίκης και αν, εκτός από την καταδίκη των αλόγιστων εγκλημάτων, θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα μέλλον στο οποίο η βία αυτού του είδους θα έπαιρνε τέλος, η Butler πιστεύει ότι πρέπει να γνωρίζουμε την ιστορία της κατάστασης και να παραμείνουμε ελεύθεροι να ονομάσουμε, να περιγράψουμε και να αντιταχθούμε σε όλη τη βία, συμπεριλαμβανομένης της ισραηλινής κρατικής βίας σε όλες τις μορφές της, και να το κάνουμε αυτό χωρίς το φόβο της λογοκρισίας, της ποινικοποίησης ή της κακόβουλης κατηγορίας για αντισημιτισμό. "Κάποιοι/ες από εμάς πρέπει μάλλον να επιμείνουμε άγρια, αρνούμενοι να πιστέψουμε ότι οι δομές που υπάρχουν τώρα θα υπάρχουν για πάντα. Γι' αυτό χρειαζόμαστε τους ποιητές και τους ονειροπόλους μας, τους αδάμαστους ανόητους, αυτούς που ξέρουν να οργανώνονται" καταλήγει.

Η υποκρισία των καλλιτεχνικών ιδρυμάτων και μουσείων 

Μιλώντας για τον κόσμο της σύγχρονης τέχνης, άλλωστε, η λογοκρισία που έχει επιβληθεί, σύμφωνα με γνωστούς καλλιτέχνες και επιμελητές, στη Γερμανία σε κρατικά ιδρύματα και θεσμούς, όπου συχνά οι αναφορές είτε μέσω έργων τέχνης είτε και ως προσωπικής ιδεολογίας στην αλληλεγγύη στους Παλαιστίνιους απομονώνονται, ή στερούνται ορατότητας ως αντισημιτιστικές ή φιλοτρομοκρατικές, θεωρείται ότι έχει εγκαθιδρύσει τα τελευταία χρόνια μια προβληματική κατάσταση που δημιουργεί εντάσεις. Χαρακτηριστική ήταν και η εκτόνωση αυτής της κατάστασης στην τελευταία Documenta όταν η Ινδονησιακή επιμελητική ομάδα ruangrupa, η οποία επιλέχθηκε από τον θεσμό για "να δώσει συνειδητά χώρο στη μη ευρωπαϊκή άποψη” και να εφαρμόσει ένα διαφορετικό μοντέλο, και κατ’ επέκταση μια διαφορετική αντίληψη, για τη βιωσιμότητα και την υποστήριξη της σύγχρονης καλλιτεχνικής πρακτικής με κοινωνικό αντίκτυπο, τελικά όχι μόνο δεν υποστηρίχθηκε για τις επιλογές της αλλά στιγματίστηκε με την κατηγορία του αντισημιτισμού και της προπαγάνδας υπέρ της Παλαιστίνης, η οποία επισκίασε κάθε άλλο χαρακτηριστικό της προσπάθειας πριν ακόμη εγκαινιαστεί η έκθεση.

Aνοιχτή επιστολή 2000 καλλιτεχνών προς τους πολιτιστικούς οργανισμούς

Αυτή την υποκρισία των θεσμών τέχνης που αρέσκονται μεν να διαφημίζουν τις απο-αποικιοκρατικές πολιτικές τους στο πνεύμα της εποχής και τη συμπερίληψη φωνών που έμεναν στο περιθώριο του δυτικού κανόνα, χωρίς όμως να παίρνουν το ρίσκο να ακούσουν πραγματικά αυτές τις φωνές ή εξασκώντας την εξουσία τους κατά βούληση, φαίνεται να αναδεικνύει και η ανοιχτή επιστολή 2000 και πλέον κορυφαίων καλλιτεχνών, επιμελητών και θεωρητικών της τέχνης απ’ όλο τον κόσμο προς τους πολιτιστικούς οργανισμούς που στάλθηκε στις 19 Οκτωβρίου στον Τύπο (στην οποία συμπεριλαμβάνονται από την Nan Goldin και την Joan Jonas μέχρι την Tilda Swinton, τον Steve Coogan, και την ίδια την Butler και διαρκώς συμπληρώνεται).   

"Εμείς ως καλλιτέχνες, συγγραφείς, επιμελητές, κινηματογραφιστές, εκδότες και εργαζόμενοι που δημιουργούμε τον πυρήνα γύρω από τον οποίο περιστρέφονται ιδρύματα και οργανισμοί πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι αυτοί οι χώροι δεν είναι απλώς ασφαλείς αλλά και ανθρώπινοι" ξεκινάει η ανοιχτή επιστολή αναφέροντας ότι η κοινότητα των τεχνών είναι ποικιλόμορφη και διαπερνά σύνορα, εθνικότητες, συστήματα πίστης και πεποιθήσεων. Οι καλλιτέχνες δηλώνουν την υποστήριξή τους στην απελευθέρωση των Παλαιστινίων και ζητούν τον τερματισμό της δολοφονίας και της πρόκλησης βλάβης στους άμαχους, την άμεση κατάπαυση του πυρός, τη διέλευση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και τον τερματισμό της συνενοχής των κυβερνητικών τους οργάνων σε σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγκλήματα πολέμου.

"Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα για τη θεσμική αντιμετώπιση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανισότητας. Τα καλλιτεχνικά σας προγράμματα επωφελούνται από αυτές τις πολιτικές. Ζητάμε τώρα να συνεχιστούν και να επεκταθούν αναγνωρίζοντας τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που αντιμετωπίζει ο παλαιστινιακός λαός".

"Απαιτούμε να σπάσει άμεσα η θεσμική σιωπή γύρω από τη συνεχιζόμενη ανθρωπιστική κρίση που αντιμετωπίζουν 2,3 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι στην κατεχόμενη και πολιορκημένη Λωρίδα της Γάζας. Σύμφωνα με τα λόγια του μόνιμου συντονιστή ανθρωπιστικής βοήθειας του ΟΗΕ για τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, "Πρόκειται για την απώλεια της ανθρωπιάς μας αν η διεθνής κοινότητα επιτρέψει να συνεχιστεί αυτό. Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι απλά απάνθρωπο". Η σιωπή σε αυτή την επείγουσα στιγμή της κρίσης και της κλιμακούμενης γενοκτονίας δεν είναι μια πολιτικά ουδέτερη θέση. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα για τη θεσμική αντιμετώπιση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανισότητας. Τα καλλιτεχνικά σας προγράμματα επωφελούνται από αυτές τις πολιτικές. Ζητάμε τώρα να συνεχιστούν και να επεκταθούν αναγνωρίζοντας τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που αντιμετωπίζει ο παλαιστινιακός λαός.

Οι συνεχιζόμενοι βομβαρδισμοί της Γάζας και οι δολοφονίες και ο αναγκαστικός εκτοπισμός των κατοίκων της έχουν καταδικαστεί από τη Διεθνή Αμνηστία, τα Ηνωμένα Έθνη, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την Action Aid. Αυτοί, μεταξύ άλλων παγκόσμιων φορέων, έχουν επισημάνει ότι η συλλογική τιμωρία των αμάχων της Γάζας -που περιλαμβάνει τη δολοφονία εργαζομένων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, δημοσιογράφων και ιατρών, καθώς και την καταστροφή όλων των υποδομών και των πόρων που συντηρούν τη ζωή, κόβοντας το νερό, τα τρόφιμα, τον ηλεκτρισμό και τα φάρμακα- ισοδυναμεί με έγκλημα πολέμου" συνεχίζει η επιστολή.

Οι υπογράφοντες καλλιτέχνες και επαγγελματίες της τέχνης αναφέρουν, στη συνέχεια ότι "υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι γινόμαστε μάρτυρες της εξέλιξης μιας γενοκτονίας στην οποία η ήδη επισφαλής ζωή των Παλαιστινίων θεωρείται ανάξια βοήθειας, πόσο μάλλον ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικαιοσύνης. Ατιμώρητο, το Ισραήλ έχει ήδη προβεί σε τρεις από τις πέντε καθοριστικές πράξεις που περιγράφονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη Γενοκτονία. Όπως γράφει ο Raz Segal, ισραηλινός ιστορικός και μελετητής της γενοκτονίας, "το Ισραήλ έχει επίσης εντείνει τη 16χρονη πολιορκία της Γάζας -την πιο μακρά στη σύγχρονη ιστορία, κατά σαφή παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου- σε "πλήρη πολιορκία". Αυτή η οδηγία για την επίτευξη της συστηματικής καταστροφής των Παλαιστινίων και της παλαιστινιακής κοινωνίας στη Γάζα προέρχεται απευθείας από τον Ισραηλινό υπουργό Άμυνας Yoav Gallant, ο οποίος έχει περιγράψει τους στόχους του με υποβαθμισμένους όρους, ως "ανθρώπινα ζώα". 

Εμείς, οι υπογράφοντες, απορρίπτουμε τη βία εναντίον όλων των πολιτών, ανεξάρτητα από την ταυτότητά τους, και ζητάμε να τερματιστεί η βασική αιτία της βίας: η καταπίεση και η κατοχή. Στεκόμαστε αλληλέγγυοι με τον παλαιστινιακό λαό. Ζητάμε από τις οργανώσεις τεχνών να δείξουν αλληλεγγύη στους εργαζόμενους στον πολιτισμό και καλούμε τις κυβερνήσεις μας να απαιτήσουν άμεση κατάπαυση του πυρός και το άνοιγμα των διαβάσεων της Γάζας για να επιτραπεί η απρόσκοπτη είσοδος της ανθρωπιστικής βοήθειας" καταλήγει η επιστολή.

Καταδικάζοντας τη μονόπλευρη άποψη της επιστολής 

Στην επιστολή των καλλιτεχνών απάντησαν με επιστολή τους οι ιδρυτές της γκαλερί Levy Gorvy Dayan, Dominique Astrid Lévy, Brett Gorvy και  Amalia Dayan αναφέροντας ότι ανέκαθεν "οι καλλιτέχνες και η καλλιτεχνική κοινότητα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης γεγονότων που επηρεάζουν τα άτομα και την κοινωνία με στοχασμό, διορατικότητα και οξυδέρκεια. Η τέχνη προάγει τη συζήτηση και την ουσιαστική εμπλοκή εντός και μεταξύ των πολιτισμών - και πάντα παρείχε μια ισχυρή μορφή ερμηνείας όταν άλλα μέσα έκφρασης αποτύγχαναν. Μας θλίβει η ανοιχτή επιστολή που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Artforum, η οποία δεν αναγνωρίζει τη συνεχιζόμενη κατάσταση έκτακτης ανάγκης μαζικής ομηρίας, το ιστορικό πλαίσιο και τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 - την πιο αιματηρή ημέρα στην εβραϊκή ιστορία μετά το Ολοκαύτωμα. 
Καταγγέλλουμε κάθε μορφή βίας στο Ισραήλ και τη Γάζα και ανησυχούμε βαθύτατα για την ανθρωπιστική κρίση. Εμείς - η Dominique Lévy, ο Brett Gorvy, η Amalia Dayan - καταδικάζουμε την ανοιχτή επιστολή για τη μονόπλευρη άποψή της. Ελπίζουμε να ενθαρρύνουμε τον διάλογο που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση της πολυπλοκότητας που εμπλέκεται. Μακάρι να γίνουμε σύντομα μάρτυρες της ειρήνης".

Η απάντηση της ισραηλινής κοινότητας

Η ισραηλινή καλλιτεχνική κοινότητα απάντησε με μια δική της δήλωση που αναρτήθηκε στο Instagram το Σάββατο. "Αυτό που είναι πιο ενοχλητικό είναι η πλήρης απουσία οποιασδήποτε αναφοράς για τους πάνω από 200 ανθρώπους που απήχθησαν, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άμαχοι, συμπεριλαμβανομένων μωρών, παιδιών, ηλικιωμένων και ασθενών", ανέφερε. "Οι όμηροι δεν αποτελούν μέρος της ανθρωπότητας για την οποία απευθύνουν έκκληση. Με την παράλειψη, δίνουν νομιμοποίηση στην απαγωγή αμάχων". Η ανακοίνωση συνεχίζει: "Αγνοώντας τα δικαιώματα όλων όσων ζουν στο Ισραήλ, είναι σαν αυτοί που υπέγραψαν την επιστολή να απομυθοποιούν όλους όσους ζουν στο Ισραήλ, τα 9 εκατομμύρια ανθρώπους που έχουν δικαίωμα ύπαρξης". Τελικά, υποστήριξαν ότι η πραγματοποίηση "μιας γενικής δήλωσης" καταδίκης της βίας "υπονομεύει την ηθική στάση που τηρούν οι υπογράφοντες την επιστολή".

Καταλήγει με μια έκκληση για ενότητα μεταξύ των ομάδων που έχουν επηρεαστεί από τη σύγκρουση, χωρίς "καμία αντίφαση μεταξύ της σταθερής εναντίωσης στην ισραηλινή κατοχή και τα εγκλήματα στη Γάζα και της απερίφραστης καταδίκης των βάναυσων πράξεων βίας κατά αθώων πολιτών στο Ισραήλ". Πιστεύουμε ότι οι καλλιτεχνικοί οργανισμοί και τα ιδρύματα των οποίων αποστολή είναι να προστατεύουν την ελευθερία της έκφρασης, να προωθούν την εκπαίδευση, την κοινότητα και τη δημιουργικότητα, υπερασπίζονται επίσης την ελευθερία της ζωής και το βασικό δικαίωμα της ύπαρξης. Σας καλούμε να αρνηθείτε την απανθρωπιά, η οποία δεν έχει θέση στη ζωή ή την τέχνη, και να προβείτε σε δημόσια απαίτηση από τις κυβερνήσεις μας να ζητήσουν κατάπαυση του πυρός”. 

Εν τω μεταξύ στην πλατεία έξω από το Μουσείο Τέχνης του Τελ Αβίβ, εβραϊκές και ισραηλινές οργανώσεις έχουν στήσει ένα "τραπέζι του Σαββάτου” για τους πάνω από 200 ομήρους που απήγαγε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, με ένα σερβίτσιο για κάθε επιβεβαιωμένο αγνοούμενο.