Δράση των σπουδαστών της «Δραματικής Σχολής Αθηνών Γιώργου Θεοδοσιάδη»
Η ετήσια λίστα με τους 100 πιο ισχυρούς της τέχνης που δημοσίευσε το διεθνές περιοδικό ArtReview ανοίγει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Στην τέταρτη θέση της λίστας, εκεί όπου πριν μερικά χρόνια βρίσκαμε συνήθως γκαλερίστες και διευθυντές μουσείων, βρίσκονται τα σωματεία. Όπως επισημαίνουν οι υπεύθυνοι της έκδοσης, για χρόνια οι εργαζόμενοι σε διαφορετικά πολιτιστικά ιδρύματα θεωρούσαν προνόμιο το να δουλεύουν σε αυτά αποδεχόμενοι χαμηλούς μισθούς και κακή μεταχείριση. Αυτή η συγκατάβαση γίνεται όλο και πιο σπάνια, καθώς τα συνδικάτα των καλλιτεχνών και των εργαζομένων στα μουσεία γνωρίζουν μεγάλη άνθιση σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο. Κινήσεις όπως το A Better Guggenheim και Barbican Stories έχουν επιφέρει μεγάλες αλλαγές στα ανώτερα διοικητικά κλιμάκια των σχετικών μουσείων και ιδρυμάτων, ενώ η συλλογική δράση διαμορφώνεται με μορφές αυτοοργάνωσης σε όλο τον κόσμο.
Η οργισμένη δεκαετία και η επιστροφή του συνδικαλισμού
Ας μην βιαστούμε να αποδώσουμε το φαινόμενα στην αγωνιστικότητα που αποδίδεται "εκ φύσεως" στους καλλιτέχνες ή στον ριζοσπαστισμό των νέων. Τη δαιμονοποίηση του συνδικαλισμού φαίνεται να διαδέχεται διεθνώς η αναζήτηση μεθόδων αναθέρμανσής του διαπιστώνοντας την ανάγκη για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο και για ένα πολυσυμμετοχικό μοντέλο έναντι του διαπιστωμένα αποτυχημένου μετοχικού καπιταλισμού που συρρικνώνει τα κέρδη σε λίγους και δυσχαιρένει τη δημοκρατία. Σύμφωνα με τον Άλεκ Ρος, έναν από τους κορυφαίους ειδικούς σε θέματα καινοτομίας παγκοσμίως, ο οποίος διετέλεσε ανώτερος σύμβουλος καινοτομίας του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, και το βιβλίο του "Η οργισμένη δεκαετία του 2020" (εκδόσεις Ίκαρος) η χρυσή εποχή του αμερικανικού συνδικαλισμού, που κράτησε από το 1939 μέχρι τις αρχές του ‘80, συνέπεσε με τα χαμηλότερα επίπεδα οικονομικής ανισότητας που έχει βιώσει η χώρα. Επικαλούμενος τη μελέτη που διεξήγαγαν το 2020 ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Λάρι Σάμερς (τον οποίο, όπως λέει, απεχθάνεται η Αριστερά) και η οικονομολόγος του Χάρβαρντ Άννα Στάνσμπερι αναφέρει ότι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο επικρατεί τόσο μεγάλη ανισότητα στις ΗΠΑ είναι ότι η χώρα εξύψωσε τους μετόχους και αποδυνάμωσε τα εργατικά σωματεία πολύ περισσότερο από κάθε άλλη χώρα του βιομηχανικού κόσμου. Ο Ρος υποστηρίζει το μοντέλο των εργατικών συμβουλίων και της εκπροσώπησης των εργαζομένων στα διοικητικά συμβούλια που εφαρμόζεται εκτεταμένα στη Γερμανία, τη Σκανδιναβία και άλλες κεντροευρωπαϊκές χώρες (το μεσογειακό μοντέλο το θεωρεί το χειρότερο καθότι οι εργαζόμενοι και η διοίκηση δεν νιώθουν αμοιβαία αφοσίωση).
Γιατί δεν λειτουργεί η διαβούλευση;
Την ίδια στιγμή στα καθ' υμάς οι καλλιτέχνες επιμένουν στις διεκδικήσεις τους ενάντια στο Προεδρικό Διάταγμα 85 για τα πτυχία των καλλιτεχνών, με τις ανακοινώσεις των εκπροσώπων τους να κλείνουν επί σκηνής τις τελευταίες εβδομάδες κάθε παράσταση που βλέπουμε και τις σκηνές του Εθνικού Θεάτρου να παραμένουν υπό κατάληψη. Παρόλη την συνάντηση με τον πρωθυπουργό και την ανακοίνωση από το Μέγαρο Μαξίμου για τροποποιήσεις φαίνεται ότι ο διάλογος παραμένει άγονος με αρκετούς από τους θεατές να μην έχουν ακόμη καταλάβει την ουσία της διένεξης και την εκφρασμένη πρόθεση της κυβέρνησης να λύσει ένα πρόβλημα χρόνων να κινδυνεύει να πέσει στο κενό. Αν κάτι φανερώνει πάντως αυτή η περίπτωση, πέρα από τις αναμενόμενα προεκλογικές διαστάσεις που έχει πάρει, είναι η αστοχία να γίνει μια επί της ουσίας διαβούλευση έγκαιρα. Για την απουσία διαβούλευσης κατηγορούν εκδότες και συγγραφείς μέσω των ενώσεων τους το υπουργείο και ως προς το υπό κατάθεση νομοσχέδιο για τον αναγκαίο κατ’ όλους νέο φορέα για το βιβλίο ενώ το υπό εξέλιξη ρεπορτάζ μας για τα πέντε μουσεία που μετατρέπονται σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου βρίσκει στην πλειοψηφία της την κοινότητα των αρχαιολόγων και εργαζομένων στα μουσεία απέναντι κι εμάς να προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών.
Διαβάστε Επίσης
Καλλιτεχνική ελευθερία σε μια ολοένα και πιο συντηρητική Ευρώπη
Στην πρώτη θέση της λίστας του ArtReview, πάλι, βρίσκουμε τους ruangrupa, την καλλιτεχνική κολεκτίβα από την Ινδονησία που επιμελήθηκε την Documenta 15, γεγονός που δεν ξενίζει μεν, δεδομένου του κύρους του θεσμού (αν και οι επιμελητές της συγκεκριμένης έκθεσης στο παρελθόν δεν σκαρφαλωναν πάντα στο νούμερο 1), αναρωτιέται όμως κανείς τι σημαίνει τελικά στην πράξη. Πέρα από τη συμβολική ψήφο εμπιστοσύνης στην καλλιτεχνική ελευθερία, ποιά είναι τελικά η εξουσία που υποτίθεται ότι απολαμβάνει η κολεκτίβα από τη Ινδονησία; Δεδομένου του ότι η προσπάθειά της να προτείνει έναν διαφορετικό, πιο συνεργατικό, πιο εξωθεσμικό, πιο εστιασμένο σε εναλλακτικές γεωγραφίες, πιο δημοκρατικό τρόπο μοιράσματος της εξουσίας και των χρημάτων, τελικά όχι μόνο δεν υποστηρίχθηκε από τον θεσμό αλλά στιγματίστηκε με την κατηγορία του αντισημιτισμού και της προπαγάνδας υπέρ της Παλαιστίνης, η οποία επισκίασε κάθε άλλο χαρακτηριστικό της προσπάθειας πριν ακόμη εγκαινιαστεί η έκθεση. Οδηγώντας τελικά σε παραίτηση της γενικής διευθύντριας και ανακοινώσεις του Υπουργείου Πολιτισμού της Γερμανίας για αλλαγές στη δομή του θεσμού που θα κάνουν πιο στενή την κρατική εποπτεία στο μέλλον.
Επιμέλεια στο ναρκοπέδιο
Ένας παρεμβατισμός που στην ολοένα και πιο συντηρητική Ευρώπη, αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε άλλο παρά αισιόδοξος είναι για την ελευθερία της έκφρασης. Δεν είναι, μάλιστα, καθόλου ευχάριστη σύμπτωση, η μη ανανέωση της θητείας της γυναικείας επιμελητικής κολεκτίβας από την Κροατία WHW στη διεύθυνση του κέντρου σύγχονης τέχνης Kunsthalle Wien. Όπως ανακοίνωσαν τα μέλη της μετά την ακύρωση του ανοιχτού διαγωνισμού για τη νέα θητεία από τη δημοτική αρχή με την αιτιολογία ότι όλοι οι υποψήφιοι, συμπεριλαμβανομένων των τωρινών διευθυντριών, κρίθηκαν ανεπαρκείς, δεν έχουν λάβει επαρκή εξήγηση για τη δική τους ανεπάρκεια πέρα από κάποιες "εξηγήσεις” σχετικά με όχι αρκετή επισκεψιμότητα και ορατότητα (της Kunsthalle και των διευθυντριών της) αλλά και μη επαρκή σύνδεση με την αγορά. Οι WHW εξέφρασαν δημόσια την αντίθεσή τους με τη αξιολόγηση ενός δημόσιου μουσείου βάσει επισκεπτών πόσο μάλλον όταν τα δύο από τα τρία χρόνια της θητείας τους συνέπεσαν με την περίοδο της πανδημίας (!) και αμέσως μετά επανέφεραν τα νούμερα σχεδόν στα προηγούμενα μεγέθη, ενώ τόνισαν τη σημασία του να χτίσεις διαφορετικά κοινά, όπως το άνοιγμα στις μεταναστευτικές κοινότητες, κάτι το οποίο απαιτεί χρόνο. Παράλληλα μίλησαν για την διαφοροποίηση της δημοτικής αρχής με τη καλλιτεχνική σκηνή της πόλης, η οποία έχει αγκαλιάσει την προσπάθειά τους. Όπως και στη Γερμανία έτσι και στην Αυστρία η μάχη της προοδευτικής καλλιτεχνικής κοινότητας με την άνοδο του νεοσυντηρητικού κρατικού παρεμβατισμού φαίνεται να δυναμώνει. Το συμπόσιο "Επιμέλεια σε ναρκοπέδιο” το οποίο έγινε στις 10 Φεβρουαρίου στη Neue Galerie στο Graz στο πλαίσιο του κορυφαίου διεθνούς φεστιβάλ παραστατικών τεχνών Steirischerherbst’22 επικεντρώθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιμελητές σύγχρονης τέχνης με την άνοδο του δεξιού λαϊκισμού και ποιες εναλλακτικές μορφές μπορούν να επιτύχουν υπό ολοένα και πιο αυταρχική διακυβέρνηση.
Διαβάστε Επίσης
