Οι νέοι τίτλοι που θα βρείτε στα βιβλιοπωλεία του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας περιέχουν θεματολογία για επιστήμες, θρησκεία, τέχνες, αρχαιολογία από διακεκριμένους στο είδος τους συγγραφείς.
Βάλιας Σεμερτζίδης: "Ημερολόγιο (1929-1939)"
Επιμέλεια: Νίκος Χατζηνικολάου
Το έργο του ζωγράφου Βάλια Σεμερτζίδη βρίσκεται σήμερα στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (36 πίνακες) και στο Δήμο Ρόδου (103 πίνακες). Η οικογένειά του, και ιδίως η σύζυγός του Ρούλη Σεμερτζίδη, εμπιστεύτηκε στον ιστορικό τέχνης και ομότιμο σήμερα καθηγητή του πανεπιστημίου Κρήτης Νίκο Χατζηνικολάου τα πολύτιμα χειρόγραφα του καλλιτέχνη ̶ ένα εκτενές προσωπικό ημερολόγιο που κρατούσε συστηματικά ο Σεμερτζίδης επί μισόν αιώνα, από το 1929 έως το 1980. Με απαράμιλλη αφοσίωση και φροντίδα ο Χατζηνικολάου επιμελήθηκε την παρούσα έκδοση, συνοδεύοντάς τη με πλούσιο εικονογραφικό υλικό και εκτενέστατη Εισαγωγή για το ξεκίνημα του ζωγράφου, για τα πρώτα βήματα στα χνάρια του Παρθένη και τις πρώτες αναζητήσεις, τα μυητικά διαβάσματα και τις πολιτικές μετατοπίσεις, τους πειραματισμούς στη μορφή —με τον εξπρεσιονισμό, το συμβολισμό, τις προσωπογραφίες και τις νεκρές φύσεις—, ως τις υπαρξιακές δυσκολίες μιας στερημένης ζωής. Η δεκαετία 1929-1939, που αποτελεί τον πρώτο τόμο του έργου, καλύπτει τα χρόνια της μαθητείας του νεαρού Βάλια: "[…] μια μαθητεία", λέει ο Χατζηνικολάου, "… στη ζωή και στον έρωτα, μαθητεία στο Σχολείο των Καλών Τεχνών, μαθητεία στον αγώνα για επιβίωση και στην πάλη για δημιουργία. Το παιδί των προσφύγων από τον Καύκασο, νέος πιά ζωγράφος με σημαντικό έργο πίσω του, προχωράει μπροστά χωρίς να μπορεί να φανταστεί τί τον περιμένει τη δεκαετία που έρχεται. Οι μεγαλύτερες δοκιμασίες για τον τόπο και για τους ανθρώπους του θα διαδεχθούν η μία την άλλη: Πόλεμος, Κατοχή, Δωσιλογισμός, Αντίσταση, Δεκεμβριανά, Εμφύλιος. Πώς θα αντιδράσει; Με ποιους θα πορευτεί; Κι η ζωγραφική;"
Ανδρέας Βουρλούμης: "Ο Αττικός"
Επιμέλεια: Σταύρος Ζουμπουλάκης
"Ο Ανδρέας Βουρλούμης (Πάτρα 1910-Αθήνα 1999) ζωγράφιζε και σχεδίαζε ασταμάτητα, από τα παιδικά του χρόνια μέχρι τον θάνατό του. Η ζωγραφική ήταν ο δικός του τρόπος να ταξινομεί το χάος του κόσμου. Το έργο του παρουσιάζει εκπληκτική ενότητα, ζωγραφίζει επί δεκαετίες το ίδιο και το ίδιο, σφυροκοπάει αδιάκοπα στο ίδιο αμόνι. Είναι σκαντζόχοιρος και όχι αλεπού, σύμφωνα με τη διάσημη διάκριση, αντλημένη από τον Αρχίλοχο, του Ησαΐα Μπερλίν. Το έργο του δεν έχει περιόδους, που να ξεχωρίζουν από την αλλαγή τεχνοτροπίας ή θεματολογίας. Είναι μονότροπος (με εξαίρεση τις αγιογραφίες του). Το θαυμαστό ωστόσο σε αυτή τη ζωγραφική εμμονή βρίσκεται αλλού: ζωγραφίζει το ίδιο και το ίδιο, χωρίς ποτέ να αντιγράφει τον εαυτό του, όπως έκανα δυστυχώς πολλοί άλλοι ταλαντούχοι ζωγράφοι, που έγιναν φάμπρικα αναπαραγωγής του ίδιου. Κανένα έργο του Βουρλούμη δεν είναι απομίμηση ενός άλλου έργου του, όλα είναι καινούργια, με τη δική του πνοή το καθένα…".
Γιάννης Γαΐτης: "Η ουσία του απρόσωπου"
Επιμέλεια: Τάκης Μαυρωτάς
Ο επιμελητής της έκθεσης, Τάκης Μαυρωτάς, επισημαίνει στον κατάλογο της έκθεσης: "Ο Γαΐτης ήταν ένα νέο και ζωντανό πνεύμα στην εποχή του. Μετά τον τραγικό εμφύλιο πόλεμο και τις τεράστιες κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε η Ελλάδα αποφασίζει να εγκατασταθεί στο Παρίσι το 1954, στα 31 του χρόνια. Στο πλευρό του, μούσα της δημιουργικής του πνοής, στάθηκε η εσωστρεφής και δυναμική γλύπτρια Γαβριέλλα Σίμωσι, με την οποία παντρεύτηκαν την ίδια χρονιά. Η ανθρωπογεωγραφία της καθημερινότητας του Γαΐτη, με εκατοντάδες Ανθρωπάκια, που άλλοτε τα συναντάμε στην επιφάνεια μιας κονσέρβας και άλλοτε βγαίνουν μέσα από αυτή, αποτυπώνουν το προσωπικό του ύφος. Ο ίδιος έχεις την αίσθηση ότι επιθυμεί να έχει το δικό του διάλογο με την pop art. Ο Andy Warhol είναι Αμερικανός και αυτό γίνεται άμεσα αντιληπτό από τις κονσέρβες Campbell και τα πορτρέτα της Marilyn Monroe, τα μπουκάλια της Coca Cola έως το γνωστό δολάριο.
"Ύμνος εις την Ελευθερίαν"
Επιμέλεια: Ίρις Κρητικού
"…Η έκθεση "Ύμνος εις την Ελευθερίαν", ξεκίνησε το ταξίδι της τον Οκτώβριο του 2021, με την πρωτοβουλία και τη διοργάνωση του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης στην Ξάνθη, στο πλαίσιο των εκδηλώσεών του για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, ενώ στη συνέχεια παρουσιάστηκε στο Ιστορικό Μουσείο της Αλεξανδρούπολης, στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Κατσίγρα και στο Κέντρο Τέχνης Τζόρτζιο ντε Κίρικο στο Βόλο. Ήδη προγραμματίζεται η επίσης ιδιαίτερα τιμητική παρουσίασή της στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων στη Ζάκυνθο αλλά και αλλού στη συνέχεια. Όπως ήδη η διετής περίπου πορεία της έχει δείξει, η πυκνή και ουσιαστική νοηματοδότηση της αναβλύζουσας ετούτης πνευματικής συνδιάλεξης, η δυνατότητα της απτής ιστορικής μεθερμήνευσης και η μεταποίηση των κορυφαίων ελληνικών στίχων σε παλλόμενες εικόνες, καθιστούν τη συγκεκριμένη έκθεση ένα εξαιρετικά πολύτιμο συγκινησιακό αφήγημα αλλά επίσης ένα προσιτό και πολλαπλά εύχρηστο ερμηνευτικό και παιδευτικό όχημα τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά…" Ίρις Κρητικού (από το βιβλίο)
David Calle: "Πόσο ζυγίζουν τα σύννεφα"
και άλλες απλές ερωτήσεις με τις αντίστοιχες επιστημονικές απαντήσεις
Γιατί ο γείτονάς σου στον κάτω όροφο θα ζήσει περισσότερο από εσένα;
Τι χρώμα είναι ο καθρέφτης;
Πόσο ζυγίζει το σφυρί του Θορ;
Γιατί δεν μπορούμε να ταξιδέψουμε στο παρελθόν;
Πόσα μεγαπίξελ έχει το ανθρώπινο μάτι;
Για να διαβάσεις αυτό το βιβλίο θα αφιερώσεις το 0,0005% της ζωής σου, από 7.200 έως 14.400 δευτερόλεπτα. Ίσως όσα και για το Blade Runner 2049 ή για την αρχική τριλογία του Star Wars. Ξέρεις όμως ότι ο χρόνος είναι κάτι σχετικό, όπως τόσα άλλα πράγματα.
Ανασκαφές Αρχαίας Κύθνου
Ι: Κεραμική και ειδώλια από το βόρειο ιερό του Μεσαίου Πλατώματος
Επιμέλεια: Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν, Αλεξάνδρα Αλεξανδρίδου
Η συλλογική αυτή μονογραφία εγκαινιάζει τη σειρά τελικών δημοσιεύσεων της ανασκαφής του Τομέα Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στην αρχαία πόλη της Κύθνου (σήμερα Βρυόκαστρο). Πραγματεύεται την κεραμική και τα κοροπλαστικά αναθήματα που προήλθαν από την ανασκαφή του ιερού του Απόλλωνα και της Άρτεμης κατά τα έτη 2002-2006. Τα ευρήματα αυτά προέρχονται από το "άδυτο" του ναού, τον αποθέτη και το ευρύτερο τέμενος, και χρονολογούνται από τον 7ο έως και τον 1ο αιώνα π.Χ. Πρόκειται για την κεραμική της "Ανατολίζουσας" περιόδου (Μ. Κουτσουμπού), την Κορινθιακή (Μ. Πανάγου), Αττική μελανόμορφη και ερυθρόμορφη κεραμική (Δ. Παλαιοθόδωρος), την μελαμβαφή και ανάγλυφη κεραμική (Α. Αλεξανδρίδου), την άβαφη, μελαμβαφή Ελληνιστική κεραμική, τους ανάγλυφους σκύφους και τους λύχνους (Π. Τσιλογιάννη) και τα πήλινα ειδώλια ( Α. Αλεξανδροπούλου).
Φιλοσοφία και επιστήμες στον εικοστό αιώνα, τόμος ΙΙ
Κοινωνικές επιστήμες και επιστήμες του ανθρώπου: ο γαλλικός "δρόμος της έννοιας"
Επιμέλεια-Πρόλογος-Εισαγωγή: Αριστείδης Μπαλτάς, Θοδωρής Δημητράκος
Το ανά χείρας συλλογικό έργο συνιστά τον "δεύτερο τόμο" –ή μάλλον τον δίδυμο αδελφό– του επίσης συλλογικού έργου Φιλοσοφία και επιστήμες στον 20ό αιώνα που εκδόθηκε το 2013 από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης υπό την επιμέλεια του Αριστείδη Μπαλτά και του Κώστα Στεργιόπουλου. Οι δύο τόμοι αποτελούν ενιαίο καρπό και απόσταγμα μιας μακράς διαδρομής που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ως μεταπτυχιακό σεμινάριο στο ΕΜΠ και συνεχίζει έκτοτε αδιάλειπτα.
Κωνσταντίνος Θεοτόκης: "Η τιμή και το χρήμα"
Η νουβέλα "Η τιμή και το χρήμα" (πρώτη δημοσίευση το 1912, πρώτη έκδοση σε βιβλίο το 1914 στην Κέρκυρα), από τα αξιολογότερα ανάμεσα στα μεγάλης έκτασης αφηγηματικά έργα του Θεοτόκη, αποτελεί την απαρχή της ώριμης και της πιο σημαντικής συγγραφικής περιόδου του, αυτής που του προσέδωσε τον χαρακτηρισμό του εισηγητή ή ενός από τους κύριους εισηγητές της κοινωνιστικής πεζογραφίας. Στην παρούσα χρηστική έκδοση του κειμένου, το οποίο συνοδεύεται από εισαγωγή, σχόλια και γλωσσάρι, αναπαράγεται η δεύτερη αυτοτελής έκδοσή του σε βιβλίο, που έγινε το 1921 στην Αθήνα. Η Εισαγωγή εστιάζεται στον σχολιασμό του ζητήματος πώς μια ερωτική ιστορία, που μπλέκεται στα γρανάζια του θεσμού της προίκας, οδηγείται στην προβολή ελπιδοφόρων κοινωνικών μηνυμάτων μέσα από τη γυναικεία χειραφέτηση της κεντρικής ηρωίδας.
Επιμέλεια: Ευριπίδης Γαραντούδης
Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας: "Εκατό κηρύγματα"
Τό κήρυγμα εἶναι "ἱερουργία" (Ρωμ 15:16). Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ διαφέρει ἀπό κάθε μορφή ἀνθρωπίνου λόγου, γιατί στοχεύει στή μεταφορά στόν ἄνθρωπο τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, στό νά ἀποκαλύψει καί μεταφέρει στόν ἄνθρωπο τό μήνυμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, τή διαβεβαίωση ὅτι "ὁ Θεός μεθ’ ἡμῶν" σέ κάθε περίπτωση τῆς ζωῆς μας. Αὐτό ἰσχύει ἰδιαίτερα, ὅταν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἀκούγεται
καί προσφέρεται στά πλαίσια τῆς Θείας Λειτουργίας, στήν ὁποία ὁ Λόγος "σαρκοῦται" καί προσφέρεται στόν ἄνθρωπο πρός κοινωνίαν. Στά πλαίσια αὐτά τό κήρυγμα πρέπει νά προσφέρεται μέ δέος καί προσοχή ὥστε νά μή διαταράξει τή λατρευτική ἀτμόσφαιρα πού δημιουργεῖ ἡ Θεία Λειτουργία.
Βιβλιοπωλείο Αθήνας: Αμερικής 13 | Βιβλιοπωλείο Θεσσαλονίκης: Τσιμισκή 11
