Η αίθουσα τέχνης Gramma Epsilon παρουσιάζει την έκθεση της Anna Esposito με τίτλο "What I’ve done". Η έκθεση, σε επιμέλεια του Davide Mariani, ακολουθεί την πορεία μιας εκ των πρωταγωνιστριών της ιταλικής καλλιτεχνικής σκηνής της δεκαετίας του ‘70. Η πρώτη αναδρομική έκθεση της Anna Esposito (Ρώμη 1935) στην Ελλάδα διοργανώνεται σε συνεργασία με τον ανεξάρτητο χώρο τέχνης Lettera_E της Ρώμης και περιλαμβάνει κάποια από τα πλέον τολμηρά έργα που δημιούργησε η καλλιτέχνιδα στη διάρκεια της πεντηκονταετούς της πορείας.
Η έκθεση αναπτύσσεται αρθρωτά σε δύο εκθεσιακούς χώρους. Στις 4 Ιουνίου εγκαινιάζεται στη Ρώμη, στην αίθουσα τέχνης Lettera_E, και στις 9 Ιουνίου στην Αθήνα, στην αίθουσα τέχνης Gramma_Epsilon, όπου θα διαρκέσει ως τις 1 Οκτωβρίου 2022.
"Μετά την επιτυχία της αναδρομικής έκθεσης της Mirella Bentivoglio ―σημειώνουν οι Paolo Cortese και Francesco Romano Petillo, υπεύθυνοι της αίθουσας τέχνης Gramma_Epsilon― χαιρόμαστε ιδιαίτερα που προσφέρουμε στο ελληνικό κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει την Anna Esposito, μια πολύμορφη καλλιτέχνιδα και οραματίστρια, η οποία μέσα από τα έργα της φώτισε, συχνά πολύ μπροστά από την εποχή της, τα ζητήματα και τις αντιφάσεις της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Πρόθεσή μας είναι να αποτίσουμε φόρο τιμής στις μεγάλες γυναικείες μορφές που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην καλλιτεχνική σκηνή της δεκαετίας του ‘70 και των οποίων τα έργα παραμένουν εξαιρετικά σύγχρονα μέχρι σήμερα".
Η έκθεση, την οποία επιμελήθηκε ο Davide Mariani, συγκεντρώνει πάνω από τριάντα έργα, όπως γλυπτά, κολάζ και ντεκολάζ που αντικατοπτρίζουν συγκεκριμένες ποιητικές απόψεις για τους μύθους, τις τραγωδίες και τις ελπίδες του σήμερα. "Μία από τις κύριες πτυχές της τέχνης της ―παρατηρεί ο Davide Mariani― είναι η ικανότητά της να ξεγυμνώνει την υποκρισία και την αμφισημία των μορφών. Η Esposito αποδομεί την εικόνα, την ανατέμνει σαν μια μηχανική συσκευή, η οποία διερευνά από κοντά και αποκαλύπτει την απάτη." Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ‘70, η απομυθοποίηση και η καταγγελία αποτελούν πρωταρχικές επιδιώξεις του έργου της Esposito, γεγονός που καταδεικνύει το ενδιαφέρον της για την πραγματικότητα που μας περιβάλλει. Στην πορεία της διασταυρώθηκε με τα ρεύματα της ιταλικής pop art και του nouveau realisme και τους πρωταγωνιστές τους, όπως ο Schifano και ο Rotella, μένοντας όμως μακριά από κατηγοριοποιήσεις και ταμπέλες και ανανεώνοντας συνεχώς το έργο της με ιδιαίτερη πρωτοτυπία.
Μέσω θεματικών αξόνων που καλύπτουν κοινωνικά φαινόμενα όπως η μετανάστευση, η θρησκεία και ο πόλεμος και περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή και η ρύπανση, η έκθεση αποκαθιστά το βάθος μιας τέχνης χωρίς φίλτρα, η οποία φτάνει με αμεσότητα στον θεατή. Αυτή της την ικανότητα είχε επισημάνει ήδη το 1976 ο Maurizio Fagiolo επ’ ευκαιρία της πρώτης ατομικής της έκθεσης σε δημόσιο πολιτιστικό φορέα, στο Palazzo dei Diamanti της Φερράρας, παρατηρώντας ότι η καλλιτέχνιδα δημιουργεί όχι γεμίζοντας τον κόσμο μας με νέες εικόνες, αλλά παίρνοντας από τον κόσμο ήδη υπάρχουσες εικόνες, τις οποίες επεξεργάζεται σύμφωνα με το προσωπικό της όραμα. Εδώ, η κριτική συνίσταται στην πρόσθεση, την αφαίρεση, τον πολλαπλασιασμό και τη διαίρεση των υποκειμένων/αντικειμένων και, συνεπώς, στην ικανότητά της να εξετάζει τον κόσμο χρησιμοποιώντας ως μέσο τον ίδιο τον κόσμο, όπως στα έργα Raffica di mitra (1972) και Un esercito (1974), τα οποία το 1978 είχαν περιληφθεί στην ιστορική έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Μπιενάλε της Βενετίας στις αλαταποθήκες Magazzini del Sale, σε καλλιτεχνική επιμέλεια της Mirella Bentivoglio.
Πενήντα χρόνια αργότερα, η καλλιτέχνιδα αισθάνθηκε την ανάγκη να δημιουργήσει μια νέα εκδοχή του έργου Raffica di mitra (1972/2022), η οποία θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Αθήνα μαζί με το έργο Un esercito (1974) ―άλλο ένα στοιχείο στοχασμού που μας υπενθυμίζει πως ο πόλεμος σήμερα, όπως και στο παρελθόν, συνεχίζει να προξενεί πόνο και οδύνη: "Όταν σκέφτομαι τον άνθρωπο γενικά και την κοινωνία, εμού συμπεριλαμβανομένης, νιώθω συμπόνοια για την ιστορία αυτή που μας έχει δοθεί να ζήσουμε ―προσθέτει η Esposito― η άποψή μου δεν είναι ποτέ αμετάκλητη. Σαν να ελπίζω στη σωτηρία του ανθρώπου, σε μια πιο ανθρώπινη πραγματικότητα, διότι η σύγχρονη κοινωνία μάς απανθρωπίζει".
Διατρέχοντας τα έργα της έκθεσης έχει κανείς την αίσθηση ότι γίνεται μάρτυρας της αδυσώπητης αποσύνθεσης του πλανήτη μας: τα δέντρα μεταμορφώνονται σε καμινάδες (Albero ciminiera, 2003), τα κατεστραμμένα από τον πόλεμο σπίτια, σε παιδικά παζλ (Bosnia, 1992), τα λιβάδια μεταμορφώνονται σε εκτάσεις σπαρμένες με σκουπίδια (Sguardo ecologico rosso, 1974) και τα ζώα σε πατρόν (Progetti di sartoria 1985). Τα περιγράμματα του παγκόσμιου χάρτη είναι φθαρμένα και ξεφτισμένα (Atlantis, 1991), τα μπουκάλια που μεταφέρουν μηνύματα είναι πλαστικά και κλείνουν μέσα τους βάρκες με μετανάστες (S.O.S, 1998), ενώ ένας πληγωμένος από αλυσοπρίονα κορμός παραπέμπει στο μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού (San Sebastiano, 1992/2022).
Εδώ και καιρό τρέφουμε την ψευδαίσθηση ότι η επίγεια Εδέμ είναι αιώνια και στρεφόμαστε σε όλο και πιο πολυτελείς τρόπους ζωής, χωρίς ποτέ να σκεφτούμε ότι μπορεί να αποκαλυφθεί η ανησυχητική άλλη πλευρά του νομίσματος: "Τι κρύβεται άραγε πίσω από τις τέλειες εικόνες μιας θαλερής φύσης, πόλεων που ευημερούν, καθαρών και έρημων παραλιών, δασών που καλύπτονται από δροσοσταλίδες και μειλίχιων και χαμογελαστών προσώπων σε πρώτο πλάνο; Πίσω τους κρύβονται βουνά σκουπιδιών, πόλεις πνιγμένες στο τσιμέντο, θάλασσες από πλαστικό και χαρτί, μολυσμένα ποτάμια και λαοθάλασσες που μετακινούνται αναζητώντας τη γη της επαγγελίας, κατολισθήσεις λάσπης που παρασύρουν μαζί τους τους απελπισμένους, νέοι με σταυρωμένα τα χέρια που περιμένουν τον Μεσσία, υποστηρίζει η Esposito". Σε ένα τέτοιο σκηνικό, ο καθένας καλείται να αναλογιστεί τις αιτίες και να θέσει στον εαυτό του το μοιραίο ερώτημα: Τι έκανα;
Εγκαίνια: 09/6 (7 μ.μ.)
Info: Gramma Epsilon | 09/6-01/10 | Ώρες λειτουργίας: Τρ.-Σάβ.: 11 π.μ. - 7 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
© φωτογραφίας εξωφύλλου: Ecological view, 2004 Anna Esposito
