Mike Kelley, ή αλλιώς «ένας από τους Αμερικανούς καλλιτέχνες με την μεγαλύτερη επιρροή στο τελευταίο τέταρτο του περασμένου αιώνα» -όπως τον αναγνώρισε ο κριτικός τέχνης της New York Times, αμέσως μετά από την ανακοίνωση της αυτοκτονίας του, το 2012. Μέσα στα 58 χρόνια ζωής και τα 30 (περίπου) χρόνια καλλιτεχνικής δημιουργίας, ο σύγχρονος εικαστικός άφησε το αποτύπωμά του στη σύγχρονη τέχνη με περισσότερα από 1000 δημιουργήματα, 17 από τα οποία μπορείτε να γνωρίσετε (δωρεάν) στην πρώτη μονογραφική έκθεση του καλλιτέχνη στην Αθήνα.
«Ένας καυστικός σχολιαστής των αμερικανικών τάξεων, της ποπ κουλτούρας και της νεανικής επαναστατικότητας» έγραφε η New York Times.
Από τις 16/11 (εγκαίνια στις 7 μ.μ.), το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης –σε συνεργασία με τον οργανισμό ΝΕΟΝ– φέρνει ένα αισθαντικό ποτ πουρί από τα ανατρεπτικά έργα του Mike Kelley, με τίτλο «Fortress of Solitude», όπως το επιμελήθηκε ο φίλος και συντοπίτης του Douglas Fogle. Το στοίχημα φυσικά που δέχτηκε σαν curator της έκθεσης ήταν μεγάλο, μιας και το να μεταφέρεις μέσα σε λίγα μόλις έργα το αλλόκοτο εσάνς της ψυχολογικής απατρίας, που διαπερνά σαν modus vivendi την ζωή και την έκφραση του Mike Kelley, είναι μία δύσκολη υπόθεση. Όταν μάλιστα αυτός ο καλλιτέχνης έχει εξοπλίσει το βιογραφικό του με μία αξιοζήλευτη γκάμα καλλιτεχνικών μέσων (ζωγραφική, video art, γλυπτική, σχέδιο, performance) η πρόκληση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη…
.jpg)
Το «Fortress of Solitude» κινείται όμως πολύ επιδέξια και περιεκτικά. Ήδη από τον τίτλο προβάλλεται ένα μοτίβο-εργαλείο που είχε λανσάρει ο Αμερικανός στα έργα του για να εκλαϊκεύσει –χωρίς να αλλοιώσει– την φιλοσοφία της τέχνης του. Πρόκειται για τα «Κάστρα της Μοναξιάς» (ελληνιστί), τη γυάλινη σφαίρα δηλαδή που περιέκλειε όλο το παρελθόν του Superman και που προστάτευε ο υπερήρωας αγωνιωδώς προκειμένου να διατηρήσει μία υποτυπώδη υπόμνηση του παρελθόντος. Μπορεί βέβαια ο Mike Kelley να είχε φτιάξει ολόκληρη θεματική σειρά με εκθέματα-αναπαραστάσεις της πρωτεύουσας «Kandors» μέσα από της εκδοχές της στα κόμικς, αλλά –όπως έχει δηλώσει– δεν ήταν τόσο φαν του χαρακτήρα της Marvel, αλλά λάτρευε την ιδέα του «φορτισμένου παρελθόντος». Aπ’ όπου όλοι δηλαδή γατζωνόμαστε με μανία για να ορίσουμε την προσωπικότητά μας και που καταλήγει να μας φθείρει (άλλωστε τα κρυπτονίτικα θραύσματα του πλανήτη του είναι αυτά που αφαιρούν τις υπερδυνάμεις του Superman).
Αυτό το παιχνίδι μνήμης-λήθης είναι που ξεδιπλώνει η έκθεση, πηγαίνοντας από τα πιο πρόσφατα έργα του Mike Kelley στα παλαιότερα, σε ένα (σχετικά) φορμικό rewind που κουμπώνει με το μοτίβο καταστροφής-μεταμόσχευσης-αναδόμησης που διαπερνά αρκετά έργα του: πάνινες κούκλες διαμελισμένες στο πάτωμα, λούτρινα ζωάκια συγκολλημένα ανόμοια, καρτουνίστικα εσωτερικά όργανα χωρίς σώμα με ομοφυλοφιλικά νεφρά να φιλιούνται… Όλο το καυστικό ατού του καλλιτέχνη βάζει στο στόχαστρο τις αστικές νευρώσεις των Αμερικανικών «glory days» και την συνθήκη του τραύματος με τα νοσταλγικά ιδανικά που όλοι μας θρέφουμε (και που έζησε και ο ίδιος από το Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν).
Κουβαλώντας μέσα του έναν βαθύ ριζοσπαστισμό και την πανκ ροκιά από τις πρώτες μουσικές του μπάντες (Destroy All Monsters κ.α.), ο Mike Kelley αμφισβήτησε την υποτιθέμενη υπερβατικότητα της τέχνης (που είχε διδαχθεί από τον Hans Hoffman στην σχολή Καλών Τεχνών του Μίσιγκαν), τις κοινωνικές ιεραρχίες της αμερικανικής κουλτούρας (που του είχε διδάξει η καθολική οικογένειά του), τα φροϋδικά και τα νιτσεϊκά μοντέλα σκέψης. «Διαγωνισμός κρεμαστών ομοιωμάτων» γράφει ειρωνικά το έκθεμα πανεπιστημιακής αφίσας ενώ φωτογραφίες δείχνουν πώς το «θεσπέσιο» του ρομαντισμού κατέληξε στην εύπεπτη προσαρμογή του στην ποπ κουλτούρα, με τον Mike Kelley να καταδεικνύει την συμβατική συμμόρφωση του καλλιτέχνη, χωρίς όμως τάση ελιτισμού.
Tip: Παρατηρήστε στον πρώτο όροφο του μουσείου το πολυμεσικό έκθεμα Kandor #5, μία από τις είκοσι μακέτες της ομώνυμης σειράς (1958-2001) που συνδυάζει την τέχνη του γλυπτού, του animation και του βίντεο.
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Μέγαρο Σταθάτου,
Αθήνα 16 Νοεμβρίου 2017 - 25 Φεβρουαρίου 2018
Δευτ., Τετ., Παρ.-Σαβ.: 10 π.μ.-5 μ.μ., Πέμ.: 10 π.μ.-8 μ.μ., Κυρ.: 11 π.μ.-5 μ.μ., Τρ.: κλειστά.
Είσοδος ελεύθερη.
Περισσότερες πληροφορίες στο neon.org.gr.
