Διαστάσεις statement παίρνει η Μπιενάλε της Αθήνας που προϋπαντεί τη documenta και λοιπούς… Βάρβαρους με μια σειρά events στο Μπάγκειον κάτω από τον τίτλο «Περιμένοντας τους Βαρβάρους» που θα κορυφωθούν το βράδυ της Ανάστασης! Η Μεραρχία Καρδιάς και Ξίφους που επιμελείται τη μπιενάλε εξηγείται.
Ποιοί είναι οι βάρβαροι; Γιατί πήρατε τα όπλα στη φωτογραφία που συνοδεύει το σκεπτικό της έκθεσης;
Αυτό ψάχνουμε να βρούμε και εμείς και υπολογίζουμε σε ένα χρόνο να έχουμε καταλήξει. Όσο για εμάς δεν κρατάμε καν όπλα στη φωτογραφία! Εννοείτε το ντύσιμό μας; Μα συμφωνούμε όλοι πως διερχόμαστε μια περίοδο πένθιμης σοβαρότητας και αυστηρότητας, μια περίοδο κατήφειας και κρίσης όπου όλοι οφείλουν να πραγματεύονται πολύ «βαριά» ζητήματα και να πείθουν κάθε στιγμή για το φιλοσοφικό άχθος που κουβαλούν. Αξίζει να μελετήσει κανείς στυλιστικά το ποτάμι ανθρώπων του art field, ελλήνων και επισκεπτών, που πλημμυρίζει την πόλη. Δεν υπάρχει περίπτωση να κάνεις λάθος, είναι σοβαροί άνθρωποι, πολύ προβληματισμένοι, φινετσάτοι και, βεβαίως αν συζητήσεις μαζί τους, οι περισσότεροι αυτοπροσδιορίζονται ως precarious-επισφαλείς.
Δεν γίνεται με πολύ "διαφημιστικούς" όρους η κριτική σας ή πρόκειται για μια περφόρμανς υπερταύτισης;
Εμείς θέλουμε να φοράμε ρούχα που μας αρέσουν και που, ταυτόχρονα, μπορούν να έχουν διαφημιστικό όφελος για τους ιθαγενείς σχεδιαστές μόδας αλλά και για όσα κάνουμε, απαντώντας με ευθύ και άμεσο τρόπο στη σοβαροφάνεια που διακατέχει το χώρο της τέχνης. Φιλοδοξούμε να καθιερώσουμε το απελευθερωτικό μανιάτικο pirate glam. Αλλά τα ρούχα που είδατε στις φωτογραφίες μας επιπροσθέτως συνδέονται και με την αναζήτηση μιας αυθεντικής ταυτότητας, γιατί στη τέχνη σήμερα η εντοπιότητα και η αυθεντικότητα είναι ξανά ζητούμενα: τα υποκείμενα πρέπει να συναντήσουν ξανά το τοπικό, το ιθαγενές, να αποτινάξουν τα αλλοτριωτικά είδωλα που επιβάλει η νεοφιλελεύθερη ισοπέδωση. Στη φάση αυτή ανακαλύπτουμε τα αυθεντικά μας λαϊκά πρότυπα τα οποία θα μπορούσαν να έχουν διεθνή απήχηση αν δεν τα είχε αποσιωπήσει η ηγεμονία του δυτικού βλέμματος και του ψεύτικου stardom που κατασκευάζει. Η ιστορία της Ελλάδας κρύβει αμέτρητες αυθεντικές φυσιογνωμίες που περιμένουν να ανακαλυφθούν.
Αναρωτηθήκατε αν αυτό που κάνουμε είναι κάποια μορφή υπερταύτισης. Μας ενδιαφέρει κάθε είδος μιμητικής κριτικής, πριν και μετά την εμφάνιση συνειδητά υπερταυτιστικών πρακτικών κατά τη δεκαετία του ‘80. Μας ενδιαφέρει να κάνουμε μια μπιενάλε που θα συλλαμβάνει και θα εντοπίζει τη τερατουργία της εποχής, την τρέλα του κόσμου και την ανελέητη παλινδρόμηση και οπισθοδρόμηση εντός του πεδίου της κανονικότητας, εντός του καθημερινού. Για να το πετύχουμε αυτό πρέπει να συνομιλήσουμε με καλλιτεχνικές πρακτικές που ενδιαφέρονται για φαινόμενα «υπερκανονικοποίησης» μέσα σε αυτή τη συνθήκη κοινωνικής και πολιτικής αναμονής. Αντλούμε επίσης από την πελώρια δεξαμενή του ψηφιακού readymade. Τη διαδικασία αυτή ονομάζουμε «Ενεργητική Αναμονή» σε αντιδιαστολή με την συχνά βασανιστικά αργή αναμονή για μια αλλαγή του οικονομικού και κοινωνικού κλίματος.
Πώς βλέπετε τη συνεργασία της Ντοκουμέντα με τους εδώ θεσμούς; Πώς κρίνετε την μέχρι τώρα συνομιλία της Ντοκουμέντα με την Αθήνα και την προσέγγιση εννοιών, όπως η εκπαίδευση, ο νότος, ο ιθαγενής; Εσείς με ποιόν τρόπο τοποθετείστε "απέναντι' στη Ντοκουμέντα αλλά και στην ευρύτερη πραγματικότητα;
Γενικά είναι πολύ καλό που όλοι αναζητούν τους τοπικούς και εθνικούς τους ήρωες αλλά και που εννίοτε τους ψάχνουν και σε άλλους τόπους. Εμείς βρήκαμε τον δικό μας στο πρόσωπο του Λάμπρου Κατσώνη. Όπως και να το δει κανείς, η αδέσμευτη αυτή μορφή ενσαρκώνει κάποια σπάνια χαρακτηριστικά όπως την διαρκώς προδομένη αλλά ιερή ρωσο-ελληνική φιλία, το πειρατικό ιδεώδες, τα Κύθηρα και την Ιθάκη -σημαντικά καταφύγια και ορμητήρια για τον αγώνα εναντίον των Τούρκων- την άρνηση συνθηκολόγησης όταν ο αγώνας προδίδεται και την αέναη πίστη στην ελευθερία, πίστη που εκφράστηκε με το μανιφέστο Φανέρωσις του εξοχότατου χιλίαρχου και ιππέος Λάμπρου Κατσώνη.
Στο τέλος μιας ηρωικής και αιματοβαμμένης πορείας, ο Κατσώνης αποσύρθηκε στην Κριμαία, όπου η Αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β’ του δώρισε ένα μεγάλο κτήμα. Αυτός το ονόμασε Λιβαδειά, τιμή στη γενέτειρά του και εκεί υπογράφηκε η περίφημη συνθήκη της Γιάλτας. Ίσως αυτή η γεωγραφική και ψυχική μετατόπιση να είναι ακόμα πιο συγκινητική από μια σύγχρονη καλλιτεχνική σκοπιά: αναδόμηση του πρωταρχικού κόσμου σε ξένο έδαφος. Ο Κατσώνης συνιστά ένα ακόμη αναξιοποίητο σύμβολο αυτού που ο Paul B. Preciado και άλλοι στοχαστές αποκαλούν «ριζοσπαστικό ιθαγενισμό».
Η Ντοκούμεντα σε λίγο καιρό θα φύγει. Μοιράζεστε την αισιοδοξία για την εκμετάλλευση της διεθνούς προσοχής που απολαμβάνει η Αθήνα ή για την κινητοποίηση των τοπικών θεσμών για μια μελλοντική χειραφέτηση της εικαστικής παραγωγής στην πόλη;
Όπως τα λέτε, η Ντοκουμέντα έρχεται-φεύγει, πηγαίνει-έρχεται κ.ο.κ. Αλλά είναι ολοφάνερο: κάτι αναζητούν εδώ και οι άνθρωποι αυτοί, κάτι περιμένουν. Εμείς δεν συμφωνούμε πάντως με το κλίμα αρνητισμού που μερικές φορές επικρατεί. Θα προσπαθήσουμε να πάμε σε όλα όσα οργανώνει η Documenta, αν και με τόσα events ανά μέρα δε ξέρουμε αν θα προλάβουμε. Πάντως πρέπει να πάμε, είναι εθνικός σκοπός, γιατί όλα όσα γίνονται συνιστούν και απτή στήριξη σε δημόσιους φορείς που την έχουν ανάγκη και είναι καλό να ενισχύουμε τέτοιες πρωτοβουλίες. Θέλουμε να διαφημίσουμε τη δραστηριότητα της γιατί είναι μια πρωτοβουλία θετικής ενέργειας, μια σταυροφορία του Καλού. Ένα Standing Rock της τέχνης.
Η Μπιενάλε τι έχει μάθει από την Αθήνα;
Σαν επιμελητική ομάδα δεν μπορούμε να το απαντήσουμε αλλά μπορούμε να πούμε: μη ρωτάς τι μπορεί να μάθει η Μπιενάλε σου από εσένα, ρώτα τι μπορείς να μάθεις εσύ από τη Μπιενάλε σου.
Γιατί η Μπιενάλε της Αθήνας, παρότι είναι ο μόνος ίσως θεσμός που έκανε μια ουσιαστική παρέμβαση την τελευταία δεκαετία στα εικαστική σκηνή της πόλης, παρότι είναι ένας θεσμός που χρειάζεται στήριξη και μέσω της Agora επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την πρόταση του Σίμτσικ και το μετέπειτα σκεπτικό της έκθεσης, δεν συνεργάζεται με τη Ντοκουμέντα;
Εμείς ως Heart & Sword division δεν είχαμε κάποια πρόσκληση να συζητήσουμε με τη Documenta. Κάποιοι ήμασταν στην Agora, στην 4η Μπιενάλε της Αθήνας. Όντως, ο Άνταμ είχε πει ότι του άρεσε. Κάποιους μας είχε καλέσει και για καφέ στο Καφέ Αβησσυνία, στο Μοναστηράκι σε μια μεγάλη, ωραία, παρέα με όλους τους σημαντικούς Έλληνες παράγοντες της τέχνης. Καθόταν όμως πολύ μακριά και δεν ακούγαμε και πολύ καλά τι έλεγε. Του αρέσει αυτό το μέρος.
Έχοντας δουλέψει χρόνια, από το Destroy Athens, για την περίφημη τοποθέτηση της Αθήνας στο διεθνή εικαστικό χάρτη πώς βλέπετε το ανολοκλήρωτο αυτό project;
Η Μπιενάλε δούλεψε σκληρά γι’ αυτό. Ίσως της χρειάζεται παράσημο και μια πρόωρη τιμητική σύνταξη. Αν μέχρι και η documenta ήρθε να βυζάξει από τον καλλιτεχνικό μαστό της Αθήνας τότε όλοι οι Έλληνες δημιουργοί, γκαλερίστες, θεωρητικοί, συλλέκτες, δημοσιογράφοι, εδώ, έχουμε κάνει μια επαγγελματικότατη ημιεθελοντική εργασία τόσα χρόνια. Από τη δική μας σκοπιά μια ενδιαφέρουσα νέα πορεία τώρα θα ήταν ίσως το να μουτζουρώσουμε, να τσαλακώσουμε τον χάρτη και να βγούμε με ελαφρά βηματάκια έξω.
Τι θα δούμε τις επόμενες μέρες στο Μπάγκειο; Δώστε μας μια ιδέα για τις δράσεις.
Σε αυτή τη φάση, θα ακούσετε επιβλητική μουσική, θα γευτείτε πρωτόγνωρες, άγριες γεύσεις, θα κάνετε μαζί μας Ανάσταση (μη φύγετε διακοπές θα σας μείνει αξέχαστη αυτή η Ανάσταση), θα σας πάμε εκδρομή με λεωφορείο σε μέρη της Αττικής που σίγουρα δεν γνωρίζετε. Τι άλλο; Ελάτε στη συνέντευξη τύπου στις 5 του Απριλίου στις 8μμ που θα εξαγγείλουμε το μανιφέστο της Καρδιάς και του Ξίφους, και εσείς που μας διαβάζετε, έχουμε πολλά να σας πούμε από κοντά.
Πρόγραμμα δράσεων 6ης Μπιενάλε της Αθήνας 2017-2018
Δράση #1: Europa Clock, Δημήτρης Δεσύλλας (ηχητική παρέμβαση)
5 Απριλίου 2017 | 20:00 (αυστηρά)
Δράση #2: Συνέντευξη Τύπου, Μεραρχία της Καρδιάς και του Ξίφους
5 Απριλίου 2017 | 20:30 (αυστηρά)
Δράση #3: Invasive Species, Domestic Godless (γαστρονομική δράση)
5 Απριλίου 2017 | 21:00 – 00:00
Δράση #4: Περιήγηση στο Μπάγκειον Ξενοδοχείο *
5 Απριλίου 2017 | 21:00 – 00:00
Δράση #5: Klassenfahrt, Blue Owl Travels (εκπαιδευτική εκδρομή)
9, 10, 11 Απριλίου 2017 | 16:00 – 20:00
Δράση #6: Δοκούμενα, Δοκούμενα (σειρά δράσεων)
15 Απριλίου 2017 | 21:00 – 05:00
* Η Δράση #4 θα επαναλαμβάνεται από τις 6 Απριλίου μέχρι τις 14 Απριλίου | 13:00 – 21:00
Χώρος:
Μπάγκειον | Πλατεία Ομονοίας 18
Απρίλιος 2018:
Εγκαίνια έκθεσης Περιμένοντας τους Βαρβάρους
Χώρος:
Ο χώρος διεξαγωγής της έκθεσης θα ανακοινωθεί μελλοντικά.
Περισσότερα στο http://athensbiennale.org/
