Πώς η παραδοσιακή κεντητική διαπλέκεται με τα ηλεκτρονικά υφάσματα (etextiles); Με αφορμή το “ΜεταΑλφαβητάρι”, ένα κεντητό αλφαβητάρι 3x2 μέτρων που δημιούργησαν σε ένα εργαστήριο της Στέγης στο πλαίσιο της έκθεσης Digital Revolution, στο οποίο κάθε γράμμα ενεργοποιεί μια σειρά από αφηγήσεις, συζητήσεις και εμπειρίες που μοιράστηκαν οι συμμετέχοντες (άτομα ηλικίας άνω των 65), η Μαρία Βαρελά και η Αφροδίτη Ψαρρά, δύο από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις νέων εικαστικών που ασχολούνται με την τεχνολογία αλλά και την παράδοση, με έντονο το στοιχείο της συμμετοχής, μας μιλούν για τη δουλειά τους και τις νέες τάσεις στο χώρο.
Πώς προέκυψε η ιδέα για το εργαστήριο «Όταν η Ψηφιακή Τεχνολογία… κεντάει!» και τι αποκομίσατε μέσα από την όλη διαδικασία;
Μαρία και Αφροδίτη: Το εργαστήριο που πραγματοποιήθηκε στην Στέγη στο πλαίσιο της έκθεσης Digital Revolution απευθυνόταν σε άτομα ηλικίας άνω των 65 και είχε σκοπό να τους εισάγει τόσο νοηματικά όσο και πρακτικά στην ψηφιακή τέχνη μέσα από τον πειραματισμό με την παραδοσιακή κεντητική και τα ηλεκτρονικά υφάσματα (etextiles). Σκοπός του εργαστηρίου ήταν να δημιουργηθεί ένα συλλογικό διαδραστικό εργόχειρο που στην διάρκεια των έξι τρίωρων συναντήσεων που είχαμε με τους συμμετέχοντες, διανθίστηκε από προσωπικές αφηγήσεις γύρω από την εμπειρία τους με την χειροτεχνία, την τεχνολογία και την αντίληψη τους για την ψηφιακή τέχνη.
Το εργόχειρο είναι ένα “ΜεταΑλφαβητάρι” ένα κεντητό αλφαβητάρι 3x2 μέτρων, στο οποίο κάθε γράμμα ενεργοποιεί μια σειρά από αφηγήσεις, συζητήσεις και εμπειρίες που μοιράστηκαν οι συμμετέχοντες. Η ιδέα για το εργαστήριο προέκυψε από τον επαναπροσδιορισμό του “παραδοσιακού αλφαβηταριού” που στις αρχές του προηγούμενου αιώνα διδάσκονταν οι γυναίκες με σκοπό να μάθουν ανάγνωση και γραφή.
Αυτό που μας ενδιέφερε είναι να χρησιμοποιήσουμε το αλφαβητάρι σαν σύμβολο της ελληνικής παράδοσης που μεταφέρει αφηγήσεις και μνήμες, αλλά και την χειρωνακτική εργασία που συνδεόταν με την εκπαίδευση των γυναικών. Σαν εμπειρία ήταν πολύ ξεχωριστή καθώς οι συμμετέχοντες αφιερώθηκαν με πάθος στην δημιουργία του έργου και μοιράστηκαν μαζί μας πολύ προσωπικές εμπειρίες και μνήμες που τους έκαναν να δεθούν και να διασκεδάσουν δημιουργώντας κάτι νέο και καινοτόμο.
Μας ενθουσίασε η δεκτικότητα τους, το ενδιαφέρον που έδειξαν για τα υλικά και τις τεχνικές των ηλεκτρονικών υφασμάτων και οι ιδέες που μοιράστηκαν μαζί μας για τα μελλοντικά διαδραστικά εργόχειρα που θα δημιουργήσουν.
Ποιό είναι το βασικό σας ενδιαφέρον ως εικαστικών;
Μαρία: Το προσωπικό μου ενδιαφέρον εστιάζει στους τρόπους με τους οποίους μπορώ να καταφέρω να αποδώσω θεματικές και έννοιες που μας απασχολούν καθημερινά μετατρέποντας τις από αφηρημένες ιδέες σε δράσεις ή φυσικά αντικείμενα που γίνονται αντιληπτά από τις αισθήσεις μας.
Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το έργο Oikonomic Threads το οποίο σαν αφετηρία έχει τους αριθμούς των ταμείων του ΟΑΕΔ, οι οποίοι οπτικοποιούνται σε ένα πλεκτό με λαογραφικά μοτίβα. Αφηρημένες ιδέες όπως η ανεργία, η ιστορία, η κληρονομιά, η οικονομία κυριολεκτικά πλέκονται δημιουργώντας ένα αντικείμενο το οποίο ενσωματώνει και την αφήγηση. Αυτό αποτελεί το βασικό ενδιαφέρον στην δουλειά μου, δηλαδή να καταφέρω να δώσω στον θεατή τα ερεθίσματα ώστε να προσεγγίζει αισθαντικά σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα.
Αφροδίτη: Βασικός πυρήνας του έργου μου είναι ο συγκερασμός της χειροτεχνίας με την τεχνολογία, μέσα από την χρήση παραδοσιακών τεχνικών, ψηφιακών ηλεκτρονικών και δημιουργικού προγραμματισμού. Αντλώ την έμπνευσή μου από τον κόσμο της φυσικής (Divergence), την λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας (The Culture Series, Idoru), την ποπ αισθητική (Lilytronica) και την λαϊκή παράδοση (Lilytronica, OikonomicThreads).
Μέσα από την ενασχόλησή μου με το υλικό του υφάσματος θέλω να εστιάσω στην ιδέα της χρήσης της χειρονομίας και του σώματος ως διεπαφές ελέγχου για την δημιουργία επαυξημένων και διαδραστικών περιβάλλοντων, που οπτικοποιούν δεδομένα (Oikonomic Threads), ηχοποιούν την κίνηση του σώματος (Idoru) και προσφέρουν απτική ανάδραση για τον κόσμο που μας περιβάλλει (Divergence)
Afroditi Psarra and Dafni Papadopoulou - The Culture Dress from WeMake on Vimeo.
Με ποιόν τρόπο σας ενδιαφέρει η σχέση τεχνολογίας και παράδοσης (/μνήμης) στο έργο σας;
Αφροδίτη: Η τεχνολογία και η χειροτεχνία αν και εκ πρώτης όψεως δείχνουν να είναι δύο έννοιες εκ διαμέτρου αντίθετες στην πραγματικότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Κατ’ αρχάς η ιστορία των υπολογιστών συνδέεται άμεσα με την ιστορία της υφαντικής, καθώς η Αναλυτική Μηχανή που ήταν ο πρώτος υπολογιστής που περιγράφηκε το 1837 από την Ada Lovelace και τον Charles Babbage, ήταν βασισμένη πάνω στον τρόπο λειτουργίας του αργαλειού Jacquard που χρησιμοποιούσε διάτρητες καρτέλες για να δημιουργήσει τον διάκοσμο του υφάσματος. Καθώς επίσης και κατά την διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης οι πρώτες μηχανές που δημιουργήθηκαν ήταν υφαντικές και πλεκτικές μηχανές για να εκσυγχρονίσουν την υφαντική παραγωγή.
Αυτό που με συναρπάζει στην σχέση των παραδοσιακών τεχνών όπως η υφαντική, η κεντητική και η πλεκτική, και της τεχνολογίας είναι ότι βασίζονται και οι δύο στην ιδέα του αλγόριθμου. Ενός υπολογισμένου αποτελέσματος που προκύπτει από τον συνδυασμό επιμέρους παραμέτρων. Και όπως ακριβώς ένα bug στον κώδικα ή στο hardware μπορεί καμιά φορά να σε οδηγήσει σε αναπάντεχα αποτελέσματα, με τον ίδιο τρόπο στην χειροτεχνία μια από τις βασικές παραμέτρους “το χέρι του δημιουργού” μπορεί να οδηγήσει σε ενδιαφέροντα μονοπάτια.
Νιώθω ότι συγκεκριμένα ο τομέας του ψηφιακού σχεδιασμού και της χειροποίητης τεχνολογίας μπορούν να δημιουργήσουν καινούργιες μνήμες/παραδόσεις που αγκαλιάζουν το παρελθόν εκφράζοντας επίκαιρους προβληματισμούς.
Μαρία: Η λαϊκή τέχνη εκφράζει την αισθητική παράδοση, τις γεωγραφικές διαφορές, την ζωή στην καθημερινότητα αλλά κυρίως την συλλογική ταυτότητα. H έρευνα πάνω σε μοτίβα, σε χρηστικά αντικείμενα, σε μύθους κλπ. είναι σαν να ξετυλίγεις το κουβάρι ανάποδα και να προσπαθείς να αποκαλύψεις την κρυμμένη αφήγηση, η οποία περιγράφει την ιστορία αλλά και τον πολιτισμό στα διάφορα στάδια της πορείας τους.
Αυτή η διαδικασία είναι η ίδια μεθοδολογία με την οποία αντιμετωπίζω και την τεχνολογία. Ο τρόπος που δουλεύω είναι να επιλέγω τη μηχανή με την οποία θα ασχοληθώ και
αφού την ανοίξω προσπαθώ να κατανοήσω την λειτουργία της αποσυναρμολογώντας τη (reverse engineering). Αυτή η μέθοδος της αποδόμησης και στις δύο περιπτώσεις είναι αυτή που με οδηγεί στο να κατανοήσω τα επιμέρους στοιχεία τα οποία λειτούργησαν ως τα δομικά υλικά της σύγχρονης ζωής και της σύγχρονης ταυτότητας.
Ποιά θεωρείτε σήμερα τη βασική πρόκληση των καλλιτεχνών που ασχολούνται με την τεχνολογία σε σχέση με την ταυτότητα και το σώμα;
Μαρία και Αφροδίτη: Πιστεύουμε ότι το μέσο έκφρασης που επιλέγει ο/η κάθε δημιουργός πρέπει να αντικατοπτρίζει την κοινωνία στην οποία λειτουργεί και αναφέρεται. Οι νέες τεχνολογίες ως μέσο προσφέρουν μια ποικιλία δυνατοτήτων, προσφέροντας ελευθερία αλλά ταυτόχρονα αποτελώντας και παγίδα. Είναι λοιπόν σημαντικό μέσα από το έργο του ο κάθε δημιουργός να καταφέρνει να είναι κριτικός ως προς το ίδιο το μέσο που επιλέγει και όχι να παρασύρεται από τις πολλαπλές δυνατότητες που του προσφέρει η τεχνολογία.
Γύρω μας βλέπουμε πολλές δημιουργικές εφαρμογές της τεχνολογίας, αλλά λίγα έργα με αισθητική και εννοιολογική αξία. Πολλοί δημιουργοί εστιάζουν στον εντυπωσιασμό και παραλείπουν το περιεχόμενο. Αν ξεπεραστεί αυτή η πρόκληση τότε το σώμα και η ταυτότητα πρέπει να εξεταστούν εκ νέου, το σώμα εξελίσσεται σε μια μοναδική διεπαφή (interface) και η ταυτότητα σε ένα υβριδικό πεδίο δράσης.
Ποιές είναι οι πιο ενδιαφέρουσες νέες τάσεις που διαφαίνονται στο χώρο της τέχνης που ενσωματώνει ψηφιακά εργαλεία;
Μαρία και Αφροδίτη: Η γενικότερη τάση που διαφαίνεται να επικρατεί είναι η τέχνη-επιστήμη (ArtScience) που ενσωματώνει την επιστημονική έρευνα στην δημιουργική διαδικασία και εξερευνά τα πεδία της φυσικής, αστρονομίας, βιολογίας, ψυχολογίας, κυβερνητικής κλπ.
Μέσα σε αυτή την γενική κατηγορία τέχνης-επιστήμης θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τάσεις όπως:
* To Physical Computing και IoT (Internet of Things) που ενσωματώνουν τον κόσμο της πληροφορίας στα φυσικά αντικείμενα.
* Tα Εtextiles και Wearable Technology που αναδιαμορφώνουν την αντίληψη που έχουμε για το σώμα μας και την διάδραση με τους γύρω μας και το περιβάλλον.
* Το Critical Design/Εngineering που επαναπροσδιορίζει τον σύγχρονο σχεδιασμό μέσα από μια κριτική και ειρωνική ματιά στην δομή της δυτικής κοινωνίας και του παγκοσμιοποιημένου” τρόπου ζωής.
* Την BioΑrt που πειραματίζεται με την δημιουργία υβριδικών μορφών ζωής για να μιλήσει για την ηθική της σύγχρονης εποχής.
Θα λέγατε ότι υπάρχει μια «σκηνή» (ή ομάδα καλλιτεχνών με κοινά ενδιαφέροντα και χαρακτηριστικά) είτε τοπική είτε διεθνής στην οποία αισθάνεστε ότι αποτελείτε μέλος;
Μαρία: Τα όρια είναι ρευστά για το πως ορίζεται μια σκηνή. Τα έργα στα οποία δουλεύω χαρακτηρίζονται ως διεπιστημονικά και για την παραγωγή τους συνεργάζομαι με καλλιτέχνες διαφορετικών ειδικοτήτων. Είτε αυτά αποτελούν εγκατάσταση, είτε performance, είτε εργαστήρια. Οπότε κάθε φορά αισθάνομαι μέλος της καινούργιας ομάδας που διαμορφώνεται και αυτό ορίζεται από το στόχο και όχι από το μέσο.
Έχει τύχει να εκθέσω το ίδιο έργο σε έκθεση μουσείου με καθαρά εικαστική ταυτότητα και σε φεστιβάλ δημιουργικού προγραμματισμού και να νιώθω το ίδιο οικεία με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες και στις δύο περιπτώσεις. Πιστεύω πως στην παραγωγή της σύγχρονης τέχνη υπάρχει μια ποικιλία διαφορετικών στοιχείων που καθιστούν δύσκολη την οριοθέτηση μεταξύ των πρακτικών και συνεπώς μιας σκηνής.
Αφροδίτη: Συμφωνώ με την Μαρία ότι η φύση και η πολυπλοκότητα του κάθε έργου νέου μέσων ορίζει και το επίπεδο συνεργασίας με καλλιτέχνες ή επιστήμονες που ασχολούνται με άλλα γνωσιακά πεδία και η διεπιστημονική φύση των έργων μου πολλές φορές τα καθιστά αδύνατα να ενταχθούν σε μια συγκεκριμένη κατηγορία.
Παρ’ όλα αυτά εγώ προσωπικά αισθάνομαι μέρος της διεθνούς “σκηνής” των etextiles εικαστικών και σχεδιαστών που ασχολούνται με την ενσωμάτωση των ηλεκτρονικών στον τομέα των υφασμάτων και με την έρευνα για το πώς μπορούν να δημιουργηθούν αυτοσχέδιοι τεχνολογικοί μηχανισμοί πάνω στο ύφασμα, αλλά κι αυτό είναι κάπως συγκεχυμένο.
Δεν είναι ότι πρόκειται για μια ορισμένη ομάδα, αλλά πιο πολύ για μεμονωμένους καλλιτέχνες που δουλεύουν προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση και μοιράζονται ιδέες και τεχνικές μέσα από διεθνή φεστιβάλ, συνέδρια, εργαστήρια κλπ.
Ποια είναι η γνώμη σας για την εικαστική σκηνή της Αθήνας;
Αφροδίτη: Η εικαστική σκηνή της Αθήνας είναι πολύ ζωντανή και δημιουργική και προσωπικά αισθάνομαι ότι απαρτίζεται από εξαιρετικούς καλλιτέχνες και θεωρητικούς. Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε μια χώρα στην οποία δεν υπάρχει καμία υποδομή και κανένα ενδιαφέρον στην προώθηση των τεχνών, και μέσα από την πρόφαση της οικονομικής κρίσης έχουν διαλυθεί τα πάντα και δεν γίνεται καμία προσπάθεια επανεκκίνησης.
Δράσεις υπάρχουν, αλλά είναι εφήμερες και με μηδαμινό budget και αυτό δημιουργεί ένα αίσθημα εγκλωβισμού και μιζέριας και σίγουρα δεν παροτρύνει τους καλλιτέχνες να εμβαθύνουν και να κοιτάξουν πώς να εξελίξουν το έργο τους, αλλά δημιουργεί μια στασιμότητα και αυτοαναφορικότητα που είναι εμφανής στις περισσότερες εκθέσεις που πραγματοποιούνται.
Μαρία: Η εικαστική σκηνή της Αθήνας κατά τη γνώμη μου δεν ανταποκρίνεται στις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες. Τα πρώτα χρόνια της κρίσης δικαιολογούσα αυτή την στάση θεωρώντας ότι όλοι είμαστε σαστισμένοι. Επτά χρόνια αργότερα τη θεωρώ αδικαιολόγητη. Ο πολιτιστικός χάρτης της χώρας μας είναι παθογενής. Με την έλλειψη χρηματοδοτήσεων αποκλείεται η δημιουργία νέων έργων.
Ενώ υπάρχουν εξαιρετικοί καλλιτέχνες και επιμελητές, η επιβεβλημένη λόγω των συνθηκών αδράνεια αποτελεί δυσεπίλυτο πρόβλημα με πολλές και διαφορετικές προεκτάσεις. Το ΕΜΣΤ συνεχίζει να είναι κλειστό. Οι παραγωγές είναι συγκεντρωμένες στα ιδιωτικά ιδρύματα με αποτέλεσμα να δημιουργείται μόνο εσωτερικός διάλογος. Οι μικρές και πειραματικές προσπάθειες δεν κατάφεραν να επιβιώσουν μέσα σε αυτά τα χρόνια. Οι θεσμοθετημένες διοργανώσεις στρέφονται στα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης με αποτέλεσμα ο χαρακτήρας τους να διαμορφώνεται καθαρά από τις ανάγκες της όποιας αίτησης κυνηγούν.
Μέσα σε όλο αυτό το αποθαρρυντικό σκηνικό, παρατηρείται ροή ξένων καλλιτεχνών που μετακομίζουν στη Αθήνα για να δημιουργήσουν με αφορμή με την οικονομική και κοινωνική κρίση και αναρωτιέμαι πως μπορεί κάποιος που έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση διαβίωσης και παραγωγής από τη χώρα του, να αντιληφθεί και να περιγράψει τι συμβαίνει; Και αν ακόμα αυτό είναι εφικτό μας αρκεί η καταγραφή ενός παρατηρητή;
Τέλος, με θλίβει όταν η ζωή στην Ελλάδα γίνεται αντικείμενο marketing από μεγάλες θεσμοθετημένες εκθέσεις του εξωτερικού. Με θλίβει όμως ακόμα περισσότερο όταν οι αδρανείς Έλληνες καλλιτέχνες συρρέουν για να συμμετάσχουν σε τέτοιου είδους διοργανώσεις.
Έχετε ασχοληθεί αρκετά με workshops σχετικά με την τέχνη και την ψηφιακή τεχνολογία. Πώς βλέπετε την υποδοχή τους από το κοινό μες στα χρόνια; Έχει αλλάξει το κοινό;
Υπάρχουν κάποιες εμπειρίες (ή στιγμές) που θεωρείτε πιο σημαντικές από τη συμμετοχή σας σε αντίστοιχα εργαστήρια;
Μαρία και Αφροδίτη: Tο κοινό της Αθήνας υπήρξε δεκτικό και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον από τις πρώτες μας προσπάθειες στη διοργάνωση εργαστηρίων πριν 5 χρόνια. Παρατηρούμε όμως μεγάλη εξέλιξη στη διεύρυνση του και κυρίως στο ηλικιακό φάσμα που δημιουργείται, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το εργαστήριο που ολοκληρώθηκε πρόσφατα στην Στέγη για άτομα άνω των 65.
Μαρία: Προσωπικά με χαροποιεί όταν βλέπω το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών στην ένταξη τέτοιων πρακτικών στην σχολική ύλη. Θεωρώ ότι το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά συντηρητικό και φορμαλιστικό και δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες για την σωστή προετοιμασία των μαθητών, ούτε καλλιεργεί ειδικές δεξιότητες. Συναντώ μαθητές με υπέροχες ιδέες και ενστικτώδη αντίληψη, όπου και οι ίδιοι οι καθηγητές τους σαστίζουν γιατί δεν είχαν αντιληφθεί ποτέ αυτή την πλευρά τους μέσα στο σχολικό πλαίσιο.
Αφροδίτη: Από τις πιο ενδιαφέρουσες εμπειρίες θεωρώ το εργαστήριο “Δημιουργία Αφηγηματικών Πρωτοτύπων” για έφηβους που πραγματοποιήσαμε πέρυσι το καλοκαίρι στο πλαίσιο της έκθεσης Adhocracy στην Στέγη, καθώς ήταν ένα εντατικό εργαστήρι δύο εβδομάδων γύρω από την ιδέα του Design Fiction της δημιουργίας αφηγηματικών πρωτοτύπων (diegetic prototypes), αντικειμένων δηλαδή που να εμπεριέχουν στοιχεία αφήγησης τα οποία διαφαίνονται μέσα στην διαδικασία του σχεδιασμού μέσα από κάποιο φαντασιακό/μελλοντικό σενάριο.
Με εντυπωσίασε ιδιαίτερα η κριτική ματιά και ο διάλογος που δημιουργήθηκε ανάμεσα στα παιδιά, τόσο στην διαδικασία επινόησης της αφήγησης, όσο και στην αισθητική και λειτουργία των αντικειμένων που παράχθηκαν. Γενικότερα, θεωρώ ότι μέσα από πειραματικές πρακτικές όπως ο συγκερασμός των ηλεκτρονικών, του προγραμματισμού, της χειροτεχνίας και της καλλιτεχνικής δημιουργίας καλλιεργείται η κριτική αντίληψη και η επιστημονική και εικαστική παιδεία.
Σύντομα βιογραφικά
H Μαρία Βαρελά εργάζεται ως εικαστικός μέσων και σχεδιάστρια συμμετοχικών δημιουργικών εργαστηρίων βιωματικής εκπαίδευσης. Το 2010 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στις “Διαδραστικές Τέχνες” στο Goldsmiths College του Λονδίνου. Το ενδιαφέρον της εστιάζει στην ανάπτυξη μεθοδολογιών της συλλογικής παραγωγής και οι θεματικές που εξετάζει αφορούν στην λαογραφία, στην παράδοση, στην ταυτότητα, στη μνήμη, στην μη γραμμική αφήγηση και στην αρχαιολογία των μέσων.
Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της σε πολυάριθμες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Υπήρξε συνιδρυτικό μέλος και υπεύθυνη καλλιτεχνικού και εκπαιδευτικού προγράμματος της Frown, μιας πλατφόρμας που ασχολήθηκε με την παραγωγή καλλιτεχνικών εκδηλώσεων καινοτόμου χαρακτήρα. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
www.mariavarela.net , www.frowntails.com
H Αφροδίτη Ψαρρά, PhD είναι εικαστικός και Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης στον τομέα της Εικόνας, της Τεχνολογίας και του Σχεδιασμού. Το εικαστικό της ενδιαφέρον εστιάζει στην ιδέα της χρήσης της χειρονομίας και του σώματος ως διεπαφές ελέγχου για την δημιουργία επαυξημένων και διαδραστικών περιβάλλοντων. Τα έργα της περιλαμβάνουν ιδιοκατασκευές, ηλεκτρονικά κεντήματα, wearables, hacking και tinkering συσκευών, δημιουργικό προγραμματισμό και ψηφιακή σύνθεση ήχου μέσα από DIY τεχνικές.
Τα τελευταία χρόνια εξερευνά τον κόσμο του physical computing και των ηλεκτρονικών υφασμάτων (etextiles) ως προσκεκλημένη εκπαιδεύτρια σε πολυάριθμα ιδρύματα σε Έλλάδα και εξωτερικό. ‘Έχει εργαστεί ως μαθητευόμενη στο ερευνητικό κέντρο Disney Research Zurich σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ETH), στο τμήμα Wireless Networks and Mobile Computing πάνω στην δημιουργία wearable technology, physical prototypes και toy hacking και συμμετείχε στο διεθνές συνέδριο νέων τεχνολογιών Siggraph στο Βανκούβερ. Ζει και
εργάζεται στην Αθήνα.
http://afroditipsarra.com
