Νέα βιβλία κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Πατάκη κι εμείς ξεχωρίζουμε τρία από αυτά: ένα που μιλά για έναν νεαρό ψυχίατρο που σώζει την ψυχή ενός παιδιού, ένα που μιλά για τη ζωή και το πνεύμα του παραδοξογράφου ποιητή Ε. Χ. Γονατά, και ένα με νέες αποδόσεις του Ευριπίδη. Διαβάστε περισσότερα στη συνέχεια.
Θαύματα - Βιόλα Αρντόνε
Με το αθώο βλέμμα της Έλμπα το ψυχιατρείο μεταμορφώνεται σ’ ένα μέρος αστείο και τρομερό, όπως η ίδια η ζωή, που η Βιόλα Αρντόνε την αφηγείται σε όλη της την αγριότητα και την ομορφιά. Η Έλμπα έχει το όνομα ενός ποταμού· το διάλεξε η μητέρα της. Στην αρχή ζούσαν κι οι δυο σ’ έναν τόπο που το κορίτσι αποκαλεί "μισό-κόσμο", στην πραγματικότητα όμως είναι ένα ψυχιατρείο. Μετά, η μητέρα της εξαφανίστηκε και η ίδια το μόνο που μπορούσε να κάνει μεγαλώνοντας ήταν να γράφει το Ημερολόγιο των ψυχικών ασθενειών και να ενημερώνει τις καινούριες που κατέφταναν για τους γιατρούς, για τη νοσοκόμα Ζιλλέτ και τη σκυλίτσα Νάνα.
Με λίγα λόγια, για τον κόσμο της, τον μόνο που γνώριζε – τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που εμφανίστηκε ένας νεαρός ψυχίατρος, ο Φάουστο Μεραβίλια, κι έκανε σκοπό της ζωής του να βγάλει την Έλμπα από εκεί μέσα ή, μάλλον, να κλείσει όλα τα ψυχιατρεία, όπως προέβλεπε ο νόμος Μπαζάλια που είχε ψηφιστεί λίγα χρόνια νωρίτερα. Ο γιατρός Μεραβίλια παίρνει την Έλμπα στο σπίτι του, να ζήσει μαζί με την οικογένειά του, ως κατ’ επιλογήν κόρη του. Χάρη σε εκείνη, αυτός, που ποτέ δεν υπήρξε καλός πατέρας, μαθαίνει την αξία και τη σημασία της πατρότητας. Κι αυτό είναι το μυστήριο αλλά και το θαύμα της αγάπης. Μυθιστόρημα μαθητείας με επίκεντρο τη σχέση ενός κοριτσιού με τον άνθρωπο που αποφασίζει να της χαρίσει την ελευθερία της, τα Θαύματα μας αποκαλύπτουν ότι μόνο όταν μας αγαπούν και μας εκτιμούν οι άλλοι νιώθουμε πως υπάρχουμε.
Ε. Χ. Γονατάς. Μικρές παράξενες ιστορίες - Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου
"Σχεδόν είκοσι χρόνια από τον θάνατό του, βλέπω ακόμη τον Ε.Χ. Γονατά να ψάχνει έντρομος στη μεγάλη δερμάτινη τσάντα που πάντα κουβαλούσε, θαρρείς σαν γιατρός, για να βρει το πολύτιμο εργαλείο που θα τον βοηθούσε καλύτερα στην εξερεύνηση του κόσμου: τα γυαλιά του, ένα κολλύριο για τα μάτια, μια φωτοτυπία, ένα απόκομμα εφημερίδας, τα κλειδιά του. Ήταν σαν να προσπαθούσε να θεραπεύσει την αντιφατική και ανησυχητική φύση της πραγματικότητας με ένα ελάχιστο αλλά αναγκαίο "τίποτε", κρυμμένο καλά, μέσα στο μυστικό και ανεξέλεγκτο στριφογύρισμα του χρόνου – ένας γιατρός της ψυχής μας; Ίσως.
Οι κριτικοί της γενιάς του τον είπαν "ονειροποιό", "παραδοξογράφο", "ερημίτη της Κηφισιάς", "αυτοεξόριστο στο εργαστήρι του". Μόνο μετά το 1980 το έργο του άρχισε να γίνεται γνωστό, να συζητιέται, να εμπνέει τους νεότερους, να αποκτά φανατικούς αναγνώστες, να βρίσκει μαθητές, να διασκευάζεται για το θέατρο. Γιατί δεν είναι μυστικό ότι εκείνος ανέδειξε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό τις αρετές και τη μαγεία της λεγόμενης "μικρής φόρμας", της λογοτεχνικής μινιατούρας. Αυτό το επέτυχε καλλιεργώντας συνειδητά μια πρόζα με ποιητική εμβέλεια. Η πρόζα αυτή, ιδιόμορφη και ανήσυχη, συγγενεύει με το παραδοξογράφημα, τη φανταστική λογοτεχνία, τη "νουβέλα θαυμασίων πράξεων", το "merveilleux" του Μπρετόν, την ονειρική αφήγηση, και έχει προσλάβει τη μορφή της σύντομης και παράξενης ιστορίας.
Tο βιβλίο αυτό άρχισε να γράφεται από παλιότερα. Γεννήθηκε στα χρόνια της φιλίας μου με τον Γονατά, που κράτησε από τη γνωριμία μας το 1980 μέχρι τον θάνατό του. Ένα πρώτο υλικό σχηματίστηκε όταν δίδαξα το έργο του στο πλαίσιο της μεταπολεμικής λογοτεχνίας και των πρωτοποριακών κινημάτων στον Τομέα Φιλολογίας του ΑΠΘ. Η τελική μορφή είναι αποτέλεσμα εντατικής προσπάθειας των τελευταίων χρόνων.
Το πρώτο μέρος του βιβλίου παρακολουθεί τη ζωή και την πνευματική διαμόρφωση του συγγραφέα μέσα από το έργο και την αλληλογραφία του, τη σχέση με τους δασκάλους του, ιδιαίτερα τον Νίκο Εγγονόπουλο, και με τους φίλους του Γιώργο Κοτζιούλα, Γιώργο Μακρή, Μίλτο Σαχτούρη, Δημήτρη Παπαδίτσα, Νίκο Καχτίτση, Αλέξη Ακριθάκη. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει "Σημειώματα", στα οποία επανέρχομαι πιο διεξοδικά στους αγαπημένους του συγγραφείς και φίλους και σε ζητήματα-κλειδιά του έργου του".
- Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου
Ο τρωικός κύκλος: Τρωάδες, Εκάβη, Ελένη - Ευριπίδης (απόδοση: Δημήτρης Καλοκύρης)
Τα τρία έργα που μεταφράζονται εδώ (Τρωάδες, Εκάβη, Ελένη) περιστρέφονται γύρω από αιχμάλωτες γυναικείες μορφές, με επίκεντρο την Εκάβη και την Ελένη. Στις δύο πρώτες τραγωδίες, συμπαρατάσσονται όλες οι Τρωάδες σύσσωμες με κορυφαία την Εκάβη και, από την άλλη, στέκει ολομόναχη, παρούσα ή απούσα, αιχμάλωτη των Αχαιών ή των Αιγύπτιων, η Ελένη. Η επιλογή της ευριπίδειας Ελένης, με την ανατρεπτική παραλλαγή του μύθου, προκρίθηκε ως σκηνική πράξη που ακροβατεί διακριτικά ανάμεσα σε κωμικά και δραματικά στοιχεία, οδηγώντας οπωσδήποτε σε αποφόρτιση του ζοφερού κλίματος της τρωικής καταστροφής που διαποτίζει τις άλλες δύο τραγωδίες.
Εν τέλει η ξανθή ηρωίδα, στο συγκεκριμένο έργο αυτονομείται με σεμνότητα στον δικό της μύθο και δεν έχει σχέση με την προκλητική Σπαρτιάτισσα των Τρωάδων ούτε, βέβαια, το αισιόδοξο τέλος της Ελένης προοιωνίζεται ότι κάπου στο Άργος καραδοκεί ο κυκλοδίωκτος εκδικητής, ο Ορέστης. Η Μικρασιατική Kαταστροφή της Τροίας, με τους αιώνες αλλάζει ονόματα κατά μήκος της ακτής καταλήγοντας στις μέρες μας στη σφαγή της Γάζας.
Μετά τις τριλογίες: "Θηβαϊκός κύκλος" (Σοφοκλής: Ο Οιδίποδας Τύραννος , Ο Οιδίποδας στον Κολωνό, Αντιγόνη) και "Τρεις εκδοχές της Ηλέκτρας" (Αισχύλος: Χοηφόρες, Σοφοκλής: Ηλέκτρα, Ευριπίδης: Ηλέκτρα), ο ποιητής Δημήτρης Καλοκύρης συνεχίζει τις τριαδικές προσεγγίσεις στον αρχαίο ποιητικό λόγο, τη φορά αυτή συνδέοντας τρεις ευριπίδειες τραγωδίες που κατάγονται από τον Tρωικό Πόλεμο.
