© Gisela McDaniel. Image courtesy the artist and Pilar Corrias, London
Η αίθουσα τέχνης Dio Horia παρουσιάζει την έκθεση "Pineptran Istreyas & Αχινός*", μια ατομική παρουσίαση της Τσαμόρο καλλιτέχνιδας Gisela McDaniel, μέλους της αυτόχθονης κοινότητας του Γκουάχαν (Guam) και εκπροσώπου της διασποράς. Η έκθεση εγκαινιάζεται το Σάββατο 18 Οκτωβρίου, στις 5 μ.μ., παρουσία της καλλιτέχνιδας, και θα διαρκέσει έως τις 29 Νοεμβρίου 2025.
Η έκθεση παρουσιάζει ένα νέο σώμα έργων που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της παραμονής της McDaniel στην Ελλάδα, σηματοδοτώντας μια ουσιαστική διεύρυνση της καλλιτεχνικής της πρακτικής μέσα από τις διασταυρώσεις πολιτισμών, ιστοριών και γεωγραφιών. Το έργο της McDaniel επαναδιεκδικεί το πορτραίτο ως χώρο ίασης, συνεργασίας και αποαποικιοκρατικής αφήγησης. Δουλεύοντας κυρίως με γυναίκες, μη δυαδικά πρόσωπα και άτομα που ταυτίζονται με τη θηλυκότητα, η καλλιτέχνιδα προσεγγίζει το πορτραίτο ως πράξη αντίστασης και ίασης. Τα πρόσωπα που απεικονίζει δεν είναι απλώς υποκείμενα, αλλά συνεργάτες που μοιράζονται τις προσωπικές τους ιστορίες μέσα από συζήτηση και ήχο — μια διαδικασία που τοποθετεί στο κέντρο την προσωπική φωνή και τον αυτοπροσδιορισμό.
Διαβάστε Επίσης
Βαθιά ριζωμένη στην καταγωγή της από το Γκουάχαν, η πρακτική της McDaniel αντιπαρατίθεται στο αποικιοκρατικό και πατριαρχικό βλέμμα που είναι ενσωματωμένο στην ιστορία της τέχνης. Δίνοντας μορφή σε φωνές και ιστορίες που ιστορικά έχουν σιωπηθεί ή αντικειμενοποιηθεί, τα έργα της συμβάλλουν στην επανεγγραφή της ιστορίας της τέχνης από φεμινιστική και αυτόχθονη σκοπιά. Η καλλιτέχνιδα ανιχνεύει συνδέσεις ανάμεσα στην προγονική πλοήγηση, την επιβίωση και το συναισθηματικό έργο των σύγχρονων θηλυκοτήτων — χαρτογραφώντας γραμμές που ενώνουν το τραύμα και την υπέρβαση, την απώλεια και την επαναδιεκδίκηση, το προσωπικό και το πολιτικό.
Η έκθεση "Pineptran Istreyas & Αχινός", που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του προγράμματος φιλοξενίας της γκαλερί, αποτυπώνει τον διάλογο της McDaniel με την ελληνική μυθολογία, τις φυσικές δυνάμεις και τις κοινές γλώσσες της νησιωτικής ζωής. Στην αρχή της παραμονής της στην Ελλάδα, η καλλιτέχνιδα πέρασε χρόνο στην Αθήνα, όπου συνάντησε και συνεργάστηκε με τρεις Ελληνίδες συμμετέχουσες. Οι ιστορίες και οι φωνές τους ενσωματώθηκαν σε δύο από τους πίνακες της έκθεσης, επεκτείνοντας τη συνεχιζόμενη έρευνά της γύρω από τη θεραπεία και τη διαπολιτισμική αφήγηση.
"Είναι η πρώτη φορά που ζωγραφίζω σε νησί, και αυτό έχει κάτι το ιδιαίτερο", λέει η ίδια. "Ζωγραφίζω έξω, περιτριγυρισμένη από τον άνεμο, την άμμο και το νερό. Η έκθεση που γεννιέται μοιάζει πιο πρωταρχική από κάθε άλλη που έχω κάνει". Κάθε πρωί, η McDaniel επισκεπτόταν τη θάλασσα για να παρατηρεί τις κινήσεις και τις διαθέσεις της. Το νερό — μακροχρόνιο σύμβολο ίασης στο έργο της — έγινε τόσο συνοδοιπόρος όσο και δασκάλα. "Μια θεραπεύτρια στο Γκουάχαν μού είχε πει κάποτε ότι τα πιο θεραπευτικά μέρη είναι η θάλασσα και η κορυφή του βουνού", θυμάται. "Εδώ, είχα την ευκαιρία να βιώσω και τα δύο".
Οι μυθολογίες —ελληνική και τσαμόρο— αποτελούν για τη McDaniel σημείο συνάντησης και έμπνευσης. Αντλεί ιστορίες από δύο άκρες του κόσμου: της Γαλάτειας και του Πυγμαλίωνα, της Δήμητρας και της Περσεφόνης, της Κίρκης, της Αριάδνης και της Μήδειας, καθώς και μύθους του Ειρηνικού, όπως της Sirena —του κοριτσιού που μεταμορφώνεται σε γοργόνα— και της "Ιστορίας του Δικτύου", όπου γυναίκες σώζουν το Γκουάχαν από την καταστροφή. Η φιγούρα της Sirena κατέχει κεντρική θέση, καθώς η καλλιτέχνιδα τη συνδέει με τις ελληνικές Σειρήνες· και οι δύο γεννημένες από τη συνάντηση της θάλασσας με τον ουρανό, συμβολίζουν τη μεταμόρφωση και τη συνέπεια. Στην έκθεση, οι μύθοι αυτοί επανερμηνεύονται όχι ως αφηγήσεις τιμωρίας ή αρετής, αλλά ως ιστορίες επιβίωσης, αλλαγής και αντίστασης. Σε έναν από τους πίνακες, μια γοργόνα και μια φτερωτή μορφή συνυπάρχουν, συνδέοντας τις παραδόσεις του Ειρηνικού και της Ελλάδας σε έναν κοινό ορίζοντα. "Και στις δύο παραδόσεις υπάρχει το κοινό στοιχείο της μεταμόρφωσης και της συνέπειας", σημειώνει η McDaniel. "Ήθελα να ενώσω αυτούς τους μύθους, επιτρέποντας σε καθέναν να διατηρήσει τη δική του φωνή".
Το τοπίο της Μυκόνου διαμόρφωσε άμεσα τα υλικά και την παλέτα των νέων έργων της. Η McDaniel συνέλεξε κοχύλια από την ακτή, δίχτυα ψαρέματος από τη θάλασσα και παλιά κοσμήματα από τις αγορές της Αθήνας — αντικείμενα που ύφανε, ανάρτησε ή ενσωμάτωσε στις συνθέσεις της. "Τα κοσμήματα έχουν αποκτήσει για μένα σημασία ως μια γλώσσα ταυτότητας και μνήμης", σημειώνει. "Τα αποσυναρμολογώ και τους επιτρέπω να γίνουν κάτι άλλο — σαν φύλλα σκορπισμένα πάνω στην επιφάνεια των πινάκων". Μοτίβα της φύσης και των στοιχείων —φωτιά, πέτρα, κοχύλια, άνεμος και νερό— διαπερνούν τα έργα, σχηματίζοντας αυτό που η ίδια αποκαλεί "ένα είδος οικοσυστήματος, ζωντανού και ανταποκρινόμενου".
Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης ένα ηχητικό έργο, στο οποίο ακούγεται η ίδια η McDaniel μαζί με άλλες φωνές — μια συνέχεια της πρακτικής της ενσωμάτωσης ήχου και φωνής στη ζωγραφική, δημιουργώντας χώρους ενσυναίσθησης και συλλογικής μαρτυρίας.
Η διαδικασία της Gisela McDaniel είναι βαθιά συνεργατική και υλικά πλούσια. Κάθε πορτραίτο ξεκινά με εκτεταμένο διάλογο ανάμεσα στην καλλιτέχνιδα και το εικονιζόμενο πρόσωπο, ο οποίος καταγράφεται σε ήχο και ενσωματώνεται αργότερα στο έργο μέσω αισθητήρων κίνησης. Η χρήση αυτής της τεχνολογίας καλεί τον θεατή σε μια οικεία συνάντηση: καθώς πλησιάζει το έργο, η φωνή του προσώπου γεμίζει τον χώρο, διαλύοντας τα όρια ανάμεσα στο έργο τέχνης και τον μάρτυρα. Οι ελαιογραφίες και ακρυλικές της ζωγραφιές συχνά κοσμούνται με αντικείμενα, κοσμήματα, υφάσματα και υλικά που ανήκουν ή επιλέγονται από τις συνεργάτιδές της — στοιχεία που λειτουργούν ως απτές επεκτάσεις ταυτότητας και μνήμης, θολώνοντας τα όρια ανάμεσα σε εικόνα, κειμήλιο και σώμα. Τα ενσωματωμένα υλικά —μερικές φορές οικογενειακά κειμήλια, φυσικά στοιχεία ή καθημερινά αντικείμενα— μεταμορφώνουν τα πορτραίτα σε πολυδιάστατα αρχεία βιωμένης εμπειρίας. Μέσα από αυτόν τον συνδυασμό υφής, χρώματος και ήχου, η McDaniel δημιουργεί αυτό που η ίδια περιγράφει ως "ένα φυσικο-ηχητικό όριο" γύρω από τα υποκείμενά της· ένα αισθητηριακό κατώφλι που ταυτόχρονα τα προστατεύει και τα ενισχύει. Η ζωηρή παλέτα, οι πυκνές πινελιές και οι πολυστρωματικές συνθέσεις της αποπνέουν ζωντάνια και ανθεκτικότητα, προτείνοντας μια εναλλακτική στις στατικές, αντικειμενοποιητικές παραδόσεις του πορτραίτου.
*Ο τίτλος της έκθεσης συνδυάζει λέξεις από δύο γλώσσες και πολιτισμούς: Pineptran Istreyas σημαίνει "απολιθωμένο αστέρι" στη γλώσσα των Τσαμόρο, ενώ Akhinós γραμμένο "αχινός" στα ελληνικά — μια διπλή αναφορά που συνδέει ουρανό και θάλασσα, μνήμη και προστασία.
Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Gisela McDaniel: Pineptran Istreyas & Αχινός
Ένα νέο σώμα έργων που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της παραμονής της McDaniel στην Ελλάδα, σηματοδοτώντας μια ουσιαστική διεύρυνση της καλλιτεχνικής της πρακτικής μέσα από τις διασταυρώσεις πολιτισμών, ιστοριών και γεωγραφιών. Το έργο της McDaniel επαναδιεκδικεί το πορτραίτο ως χώρο ίασης, συνεργασίας και αποαποικιοκρατικής αφήγησης. Δουλεύοντας κυρίως με γυναίκες, μη δυαδικά πρόσωπα και άτομα που ταυτίζονται με τη θηλυκότητα, η καλλιτέχνιδα προσεγγίζει το πορτραίτο ως πράξη αντίστασης και ίασης. Τα πρόσωπα που απεικονίζει δεν είναι απλώς υποκείμενα, αλλά συνεργάτες που μοιράζονται τις προσωπικές τους ιστορίες μέσα από συζήτηση και ήχο — μια διαδικασία που τοποθετεί στο κέντρο την προσωπική φωνή και τον αυτοπροσδιορισμό. Η έκθεση αποτυπώνει τον διάλογο της McDaniel με την ελληνική μυθολογία, τις φυσικές δυνάμεις και τις κοινές γλώσσες της νησιωτικής ζωής.
