Το πολυδιάστατο Comicdom CON Athens θα είναι και πάλι κοντά μας για τρεις ημέρες (16-18 Μαΐου) με ελεύθερη είσοδο, στους χώρους της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, όπου θα παρουσιάσει 180 Έλληνες και ξένους κομίστες και εικονογράφους, μοναδικές εκθέσεις, 50+ καταστήματα και εκδοτικές, προβολές animation και ντοκιμαντέρ, ομιλίες, εργαστήρια, τον καθιερωμένο Διαγωνισμό Cosplay, τα Ελληνικά Βραβεία Κόμιξ – το πρόγραμμα είναι, όπως κάθε χρόνο, πλουραλιστικό και χορταστικό.
Φυσικά, η ελληνική ένατη τέχνη έχει και φέτος την τιμητική της. Η έκθεση "Noir Et Blanc", σε επιμέλεια Μέλανδρου Γκανά (Εκδόσεις του Κάμπου) και Ηλία Κατιρτζιγιανόγλου (συνδιοργανωτής του φεστιβάλ), καταπιάνεται με τα δίπολα "μαύρο-άσπρο" και "σεναριογράφος-εικονογράφος", δημιουργώντας ένα πολύ ιδιαίτερο καλλιτεχνικό αφήγημα. Συζητάμε με τον Μέλανδρο και τον Ηλία για τη γοητεία του ασπρόμαυρου και την ανάγκη ανάδειξης της σεναριογραφικής κοινότητας στην ένατη τέχνη.
Γιατί ασπρόμαυρο; Ποιες πτυχές της τέχνης των κόμιξ θέλατε να αναδείξετε αφήνοντας στην άκρη την πολυχρωμία;
Μέλανδρος Γκανάς: Όταν λείπει το χρώμα, το βλέμμα επικεντρώνεται με το ασπρόμαυρο, στα βασικά δομικά στοιχεία της εικόνας: στη γραμμή, τη φόρμα, την αντίθεση, την υφή κ.λπ. Το ασπρόμαυρο λειτουργεί κάπως σαν φίλτρο, απομακρύνοντας την περιττή βαβούρα, αφήνοντας μόνο την ουσία να μιλήσει. Κάθε στοιχείο αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα, όπως η σκιά, το φως, το κενό… Οι λεπτομέρειες που θα χάνονταν μέσα στα χρώματα, στα ασπρόμαυρα κόμιξ αναδύονται με ένταση. Το ασπρόμαυρο δεν είναι απλώς η απουσία χρώματος, πολλές φορές είναι μια συνειδητή επιλογή αφαίρεσης του χρώματος, για να μπορείς να πεις πιο έντονα και ξεκάθαρα κάποια πράγματα.
Στις μέρες μας εξακολουθεί να παραμένει ο σεναριογράφος στην αφάνεια; Τι ισχύει για την ελληνική σκηνή των κόμιξ;
Μ.Γ.: Υπάρχουν αμιγώς σεναριογράφοι –και πάρα πολύ καλοί–, αλλά είναι μετρημένοι στα δάχτυλα των χεριών, άντε και των ποδιών, ενός ανθρώπου, σε σχέση με τις εκατοντάδες των εικονογράφων. Το μεγαλύτερο ποσοστό του κοινού που έρχεται στα φεστιβάλ, όσες φορές και να τους πω ότι γράφω σενάρια, μέσα στα επόμενα πέντε λεπτά μου ζητούν να τους σκιτσάρω κάτι. Είναι ενδεικτικό δε, ότι, ενώ στα Ελληνικά Βραβεία Κόμιξ υπάρχει βραβείο Καλύτερου Σεναρίου, στους πρωτοεμφανιζόμενους υπάρχει μόνο μία κατηγορία... και εκεί το 99,99% στέλνουν μόνο σκιτσογράφοι, ενώ δεν νομίζω να έχει δοθεί ποτέ βραβείο σε πρωτοεμφανιζόμενο σεναριογράφο (και πώς να συγκριθούν αυτά τα δύο μέτρα;).
Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου: Στην ελληνική σκηνή, ο αμιγώς σεναριογράφος δεν λαμβάνει την ίδια αναγνώριση με τους εικονογράφους συναδέλφους του, καθώς πολλές φορές η εικονογράφηση, ως οπτική τέχνη, κερδίζει τις εντυπώσεις και την προσοχή του κοινού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η δύναμη που έχει το καλό storytelling να παραμένει στην αφάνεια, παρότι τα κόμιξ εσίναι μια τέχνη πρωτίστως αφηγηματική. Το πρότζεκτ "Noir et Blanc" φιλοδοξεί μέσω της ομώνυμης έκθεσης και του καταλόγου-ανθολογία που τη συνοδεύει, να φέρει στο προσκήνιο τον συχνά αφανή ήρωα της δημιουργίας κόμιξ, επιτρέποντάς του να διαλέξει ο ίδιος τόσο τον σενάριο όσο και το δημιουργικό ταίρι του, τον εικονογράφο που θα δώσει ζωή στις εμπνεύσεις του.
Πώς έχει εξελιχθεί η σχέση ανάμεσα σε σεναριογράφο και εικονογράφο; Κατανοώ ότι οι αναθέσεις από εκδοτικούς οίκους δεν επιτρέπουν πάντα στους καλλιτέχνες να συνεργαστούν άμεσα. Επηρεάζει κάπως αυτό τη δημιουργική διαδικασία;
Η.Κ.: Σε ό,τι αφορά στη χώρα μας ο κανόνας είναι ότι ο σχεδιαστής-εικονογράφος είναι παράλληλα σεναριογράφος, letterer, διορθωτής και καλλιτεχνικός επιμελητής του βιβλίου του. Χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κακό (έχουν προκύψει εξάλλου σπουδαίες δουλειές από αυτό το one person show), οι δύο επιμελητές είμαστε της "σχολής" που πιστεύει ότι η κατάτμηση των ρόλων, όσο αυτή είναι εφικτή, μπορεί να φέρει εξαιρετικά αποτελέσματα, κάτι που βλέπουμε κατά κύριο λόγο στην αμερικανική και τη βρετανική σκηνή, και σε ένα βαθμό στην ευρωπαϊκή. Τώρα, στους μεγάλους εκδοτικούς οίκους, ελάχιστοι είναι εκείνοι που θα κάνουν ανάθεση σε σεναριογράφο και εικονογράφο. Κι ο λόγος είναι συνηθέστερα οικονομικής φύσης: γιατί να πληρωθούν δύο, όταν μπορεί να βγάλει τη δουλειά ένας;
Μ.Γ.: Προσωπικά, ψάχνω να βρω σκιτσογράφους για τα δικά μου σενάρια κυρίως, και τα εκδίδω από τη δική μου εκδοτική, άρα δεν μπορώ να απαντήσω για τις σχέσεις καλλιτεχνών με μεγάλους εκδοτικούς οίκους. Εμείς, στις Εκδόσεις του Κάμπου, έχουμε μάθει να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας και να προσπαθεί ο καθένας να κάνει όσο καλύτερα μπορεί τη δουλειά με την οποία είναι εξοικειωμένος. Άλλος το σενάριο, άλλος το σχέδιο (πολλές φορές άλλος τα μολύβια, άλλος τα μελάνια και άλλος τα χρώματα), ενώ άλλοι στήνουν τα βιβλία, τα εξώφυλλα κ.ο.κ.
Στην έκθεση συμμετέχετε όχι μόνο ως επιμελητές, αλλά και με δικές σας πρωτότυπες ιστορίες. Τι έχετε δημιουργήσει για το "Noir Et Blanc" και γιατί επιλέξατε τις συγκεκριμένες εικονογράφους (Εύα Τσιάτσιου & Μαρία Όλια Ντακογιάννη) για συνεργάτριές σας;
Η.Κ.: Το "Κάποιος που Ήξερα" είναι μια ιστορία αγάπης που δεν τελεσφόρησε, την οποία είχα γράψει χρόνια πριν. Όταν αποφάσισα να τη βγάλω από το αρχείο μου για να μπει στη συγκεκριμένη έκθεση, η Όλια ήταν –χωρίς δεύτερη σκέψη– η πλέον κατάλληλη για να την εικονογραφήσει και χάρηκα ιδιαίτερα όταν αποδέχθηκε την πρότασή μου. Πρόκειται για μια ταχέως ανερχόμενη δημιουργό, με καθαρό σχέδιο, και εμπειρία στις ανθρώπινες, καθημερινές ερωτικές ιστορίες, τις οποίες εξάλλου και η ίδια αγαπάει και υπηρετεί μέσω του έργου της.
Μ.Γ.: Η Εύα είναι μαθήτριά μου στο "Project Ιππόκαμπος" και είναι 16 χρονών. Τελευταία, πέρα από τους φίλους/συνεργάτες σκιτσογράφους με τους οποίους συνεργάζομαι σε κάποιες από τις ιδέες μου, βάζω στο παιχνίδι και μαθητές/μαθήτριες μικρότερης ηλικίας να υλοποιούν κάποιες από αυτές. Πρώτον, επειδή τα παιδιά είναι το μέλλον, και κάπως πρέπει κι αυτά να μάθουν από κάπου και να νιώσουν σίγουρα για τον εαυτό τους, και, δεύτερον, επειδή πάντα μου άρεσε να βγάζω στη σκηνή καινούργιους καλλιτέχνες (είτε σεναριογράφους είτε εικονογράφους).
