
Το να χαζεύεις τις συλλογές των διάφορων αθηναϊκών κομιξάδικων έχει τη γοητεία του, δεν συγκρίνεται όμως με την αίσθηση του να περιπλανιέσαι ανάμεσα σε stands καλλιτεχνών και να ανακαλύπτεις νέα, ταλαντούχα ονόματα, να γνωρίζεις από κοντά δημιουργούς που συνέδεσες με τα παιδικά σου χρόνια και να μοιράζεσαι τις αγαπημένες σου ιστορίες με άλλους. Ο τρόπος που το Comicdom CON Athens "αγκαλιάζει" την εγχώρια καλλιτεχνική κοινότητα, αναδεικνύοντας παράλληλα τη διεθνή ένατη τέχνη, αλλά και τα ιντριγκαδόρικα events που φιλοξενεί, εύλογα το έχουν αναδείξει σε μία από τις πιο αγαπητές γιορτές τέχνης στην πόλη. Το πολυδιάστατο διεθνές φεστιβάλ κόμιξ της Αθήνας θα είναι και πάλι κοντά μας για τρεις ημέρες (16-18 Μαΐου) με ελεύθερη είσοδο, στους χώρους της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, όπου θα παρουσιάσει 180 Έλληνες και ξένους κομίστες και εικονογράφους, μοναδικές εκθέσεις, 50+ καταστήματα και εκδοτικές, προβολές animation και ντοκιμαντέρ, ομιλίες, εργαστήρια, τον καθιερωμένο Διαγωνισμό Cosplay, τα Ελληνικά Βραβεία Κόμιξ – το πρόγραμμα είναι, όπως κάθε χρόνο, πλουραλιστικό και χορταστικό.
Ανάμεσα στις φετινές δράσεις, την προσοχή μας τράβηξε η Διεθνής Έκθεση, για την οποία το Comicdom CON Athens ένωσε δυνάμεις με το Cartoon Art Museum του Σαν Φρανσίσκο και μαζί έφτιαξαν ένα μεγάλο αφιέρωμα για τα 90 χρόνια DC Comics, μιας από τις πιο επιδραστικές εκδοτικές του είδους. Σπάνιες πρωτότυπες σελίδες και αναπαραγωγές από τη συλλογή του μουσείου, με έργα ιστορικών δημιουργών, καθώς και συλλεκτικά κόμιξ μάς περιμένουν στην Τεχνόπολη, σε ένα συγκινητικό αφιέρωμα που έφτιαξαν ο επιμελητής του Cartoon Art Museum, Andrew Farago, και η καλλιτεχνική διευθύντρια του Comicdom Λήδα Τσενέ.

Οι επιμελητές εξηγούν στο "α" γιατί ο αμερικανικός εκδοτικός οίκος κόμιξ παραμένει ένας από τους κορυφαίους παγκοσμίως.
Με ποια λογική επιλέξατε το περιεχόμενο της έκθεσης; Είναι ένα αφιέρωμα που συστήνει την ιστορία της DC στο ευρύ κοινό ή προορίζεται αποκλειστικά για τους σκληροπυρηνικούς fans;
Andrew Farago: Το Cartoon Art Museum ιδρύθηκε το 1984, λίγο πριν από την 50ή επέτειο της DC Comics. Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες έχουμε συγκεντρώσει μια ιδιαίτερα πλούσια συλλογή πρωτότυπων έργων τέχνης με δημοφιλείς χαρακτήρες της εταιρείας, η οποία αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα ματιά στην ιστορία της. Η προσέγγιση της αφήγησης, το καλλιτεχνικό ύφος, ακόμη και οι μέθοδοι παραγωγής έχουν αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου, αλλά ο πυρήνας των δημιουργικών ανθρώπων της DC που λένε δυναμικές, ελκυστικές ιστορίες για ήρωες, παραμένει ο ίδιος εδώ και 90 χρόνια. Είμαι βέβαιος ότι αυτή η έκθεση θα έχει κάτι για όλους, από σκληροπυρηνικούς θαυμαστές που δεν χάνουν ούτε τεύχος των αγαπημένων τους κόμιξ μέχρι τον πιο απλό θαυμαστή της DC που γνωρίζει αυτούς τους χαρακτήρες από ταινίες, κινούμενα σχέδια και βιντεοπαιχνίδια.

Ποια η προσωπική σας σχέση με την DC; Πότε ήρθατε πρώτη φορά σε επαφή με τα κόμιξ της και πώς διαμόρφωσαν τη γενικότερη επαφή σας με τον κόσμο της ένατης τέχνης;
A.F.: Οι πρώτες μου αναμνήσεις από χαρακτήρες της DC περιλαμβάνουν τις επαναλήψεις της τηλεοπτικής σειράς "Batman" με τον Adam West, μαζί με το καρτούν "Super Friends". Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 προβλήθηκε στην τηλεόραση η ταινία "Σούπερμαν", με πρωταγωνιστή τον Christopher Reeve. Σκεπτόμενος αυτές τις επιρροές και τις φιγούρες δράσης της Mego, μπορώ να πω ότι ήμουν μεγάλος θαυμαστής της DC από πολύ μικρός. Ήμουν περισσότερο θαυμαστής των Marvel Comics όταν άρχισα να συλλέγω, αλλά τη χρονιά που κυκλοφόρησε η ταινία "Batman" του 1989, άρχισα να συλλέγω Batman, Detective, Superman και Action Comics, μαζί με χαρτόδετες συλλογές των "The Dark Knight Returns" και "Batman: Year One". Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, διάβαζα σχεδόν τόσα DC Comics όσα και Marvel Comics, και έκτοτε είμαι θαυμαστής και μελετητής της DC. Εκτός από την επιμέλεια πολλών εκθέσεων DC Comics για το Cartoon Art Museum, είχα την τύχη να γράψω δύο ιστορικά βιβλία για το σύμπαν της DC, τα "The Art of Harley Quinn" και "Batman: The Definitive History of the Dark Knight".

Πού θα λέγατε ότι οφείλεται η επιτυχία της DC όλα αυτά τα χρόνια και με ποιον τρόπο οι ήρωές της ξεχωρίζουν από εκείνους αντίστοιχων δημοφιλών εκδοτικών εταιρειών;
Λήδα Τσενέ: Καταρχάς, η DC δημιούργησε τους πρώτους υπερήρωες που έθεσαν τα θεμέλια του είδους. Ο Superman (1938) ήταν ο πρώτος σύγχρονος υπερήρωας, ενώ ο Batman ακολούθησε το 1939. Αν θέλουμε να μιλήσουμε για μερικά από τα ξεχωριστά τους χαρακτηριστικά, αυτά θα ήταν ο αρχετυπικός τους χαρακτήρας και ο διαχρονικός τους συμβολισμός. Οι ήρωες της DC τείνουν να είναι πιο μυθικοί και αρχετυπικοί. Ο Superman είναι το απόλυτο σύμβολο ελπίδας και ηθικής, ο Batman ενσαρκώνει τη δικαιοσύνη και την αποφασιστικότητα, η Wonder Woman αντιπροσωπεύει την αλήθεια και τη συμπόνια. Παράλληλα, συχνά λειτουργούν ως σύμβολα ιδανικών παρά ως απλοί χαρακτήρες, κάτι που τους επιτρέπει να παραμένουν επίκαιροι σε διαφορετικές εποχές. Ένα ακόμα στοιχείο που ξεχωρίζει την DC είναι ότι από αρκετά νωρίς υιοθέτησε την έννοια των παράλληλων κόσμων (π.χ. Earth-One, Earth-Two), επιτρέποντας πειραματισμούς με τους χαρακτήρες και πολλαπλές εκδοχές τους. Σε αντίθεση με άλλους εκδοτικούς οίκους, όπως η Marvel, που συχνά παρουσιάζει πιο "ανθρώπινους" ήρωες με καθημερινά προβλήματα, η DC τείνει να εστιάζει περισσότερο στην ηρωική φύση των χαρακτήρων της, δημιουργώντας έναν κόσμο όπου οι υπερήρωες είναι σύγχρονοι θεοί και οι μύθοι τους εμπνέουν και καθοδηγούν την ανθρωπότητα. Η στρατηγική διαφοροποίηση μέσω ταινιών, τηλεοπτικών σειρών και παιχνιδιών έχει επίσης συμβάλει στη διατήρηση της επιρροής της DC στην ποπ κουλτούρα μέχρι σήμερα.

Ποια η απήχηση των κόμιξ σήμερα; Υπάρχουν αναγνώστες που ενδιαφέρονται για νέες ιστορίες ή το κοινό προτιμά να ασχολείται με τα κλασικά έργα και τις διασκευές σε μικρή και μεγάλη οθόνη;
Λ.Τ.: Η απήχηση των κόμιξ σήμερα είναι πολυδιάστατη και έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Αν και η αγορά των έντυπων έχει συρρικνωθεί σε σύγκριση με τις χρυσές εποχές, υπάρχει σταθερή βάση αφοσιωμένων αναγνωστών που ακολουθούν τις νέες ιστορίες. Υπάρχει μια ξεκάθαρη διαίρεση στο αναγνωστικό κοινό: Από τη μία, βρίσκονται οι παραδοσιακοί αναγνώστες που συνεχίζουν να αγοράζουν μηνιαία τεύχη και να παρακολουθούν τις τρέχουσες ιστορίες. Αυτό το κοινό έχει γίνει πιο ώριμο ηλικιακά, με αποτέλεσμα και το περιεχόμενο να έχει εξελιχθεί προς πιο σύνθετες αφηγήσεις. Από την άλλη, τα ψηφιακά κόμικς και τα graphic novels έχουν διευρύνει το κοινό, προσελκύοντας νέους αναγνώστες που δεν είχαν προηγούμενη επαφή με το μέσο. Υπηρεσίες όπως το Comixology και το DC Universe Infinite προσφέρουν πρόσβαση σε χιλιάδες τίτλους με συνδρομή, κάνοντας τα κόμιξ πιο προσιτά. Είναι αλήθεια επίσης ότι οι κινηματογραφικές και τηλεοπτικές διασκευές έχουν κάνει τους υπερήρωες πιο δημοφιλείς από ποτέ, αλλά αυτό δεν έχει μεταφραστεί απόλυτα σε αντίστοιχη αύξηση των πωλήσεων των έντυπων κόμικς. Ωστόσο, έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική όπου τα κόμιξ τροφοδοτούν τα άλλα μέσα με ιδέες και χαρακτήρες, και αντίστροφα.
Αν έπρεπε να φτιάξετε μια λίστα με τα επιδραστικότερα κόμιξ της DC –σαν οδηγό για κάποιον που δεν έχει ασχοληθεί ξανά– ποιες ιστορίες θα επιλέγατε;
A.F.: Τα ράφια μου είναι γεμάτα με υπέροχα DC Comics και θα μπορούσα να κάνω εκατομμύρια συστάσεις. Στη σύντομη λίστα μου, θα συμπεριλάβω το "Superman for All Seasons" των Jeph Loeb και Tim Sale μαζί με το "All-Star Superman" των Grant Morrison και Frank Quitely. Αυτά τα δύο βιβλία αποτυπώνουν πολλά από τα πράγματα που αγαπώ στον Superman. Το "Batman: Year One" από τους Frank Miller και David Mazzucchelli είναι μια από τις αγαπημένες μου ιστορίες Batman. Πρέπει να έχω διαβάσει αυτό το βιβλίο, καθώς και το "The Dark Knight Returns" των Frank Miller και Klaus Janson και το "Arkham Asylum" των Grant Morrison και Dave McKean, εκατό φορές στα τέλη της δεκαετίας του 1980, μαζί με το "The Greatest Batman Stories Ever Told", που με μύησε στις ιστορίες του Batman από τη δεκαετία του 1940 έως το 1948. Άλλες προτάσεις περιλαμβάνουν τα "Batman: Hush" των Jeph Loeb και Tim Sale, "Kingdom Come" των Mark Waid και Alex Ross, "Batman" των Scott Snyder και Greg Capullo, "The New Teen Titans" των Marv Wolfman και George Pérez… αλλά η συμβουλή μου είναι να βρείτε τον αγαπημένο σας χαρακτήρα και μετά να επισκεφτείτε το τοπικό κατάστημα με κόμιξ ή τη βιβλιοθήκη σας και να εξερευνήσετε.