© Ilir Tsouko
Με την επιθυμία να καταγράψουν την περίπλοκη σχέση ανθρώπου-φύσης, ο φωτογράφος Ilir Tsouko και η δημοσιογράφος Anja Troelenberg, ξεκίνησαν ένα οδοιπορικό σε Ρόδο, Θεσσαλία και Έβρο, για να μιλήσουν με ανθρώπους που βίωσαν τις συνταρακτικές καταστροφές που έπληξαν την Ελλάδα το 2023. Τα αποτελέσματα αυτής της εμπειρίας παρουσιάζονται τώρα στην έκθεση "Beyond Destruction – Ρόδος, Θεσσαλία, Έβρος" στο Ινστιτούτο Γκαίτε, μέσα από φωτογραφίες, βίντεο και προσωπικές ιστορίες των κατοίκων των περιοχών. Η ματιά των Ilir Tsouko και Anja Troelenberg επικεντρώνεται όχι μόνο στις συνέπειες των καταστροφών, αλλά και στην προσπάθεια των ανθρώπων να επαναστατήσουν και να ανασυγκροτηθούν.
Η έκθεση εγκαινιάζεται την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου, με ελεύθερη είσοδο. Λίγο πριν τα εγκαίνια, οι δύο καλλιτέχνες μιλούν στο "α" για τις εμπειρίες τους και όσα αποκόμισαν από τα ταξίδια τους στις πληγείσες περιοχές:
"Την άνοιξη του τρέχοντος έτους ξεκινήσαμε να καταγράψουμε τις συνέπειες των καταστροφικών φυσικών φαινομένων που έπληξαν την Ελλάδα το 2023. Σκοπός μας ήταν να εξερευνήσουμε τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και φύσης – πώς αυτές οι δυνάμεις διασταυρώνονται και αλληλοεπηρεάζονται. Αυτό που φανταζόμασταν ως μια απλή καταγραφή καταστροφής και ανάκαμψης αποδείχθηκε ένα μωσαϊκό ανθεκτικότητας, φόβου και ελπίδας – σκηνές που παραμένουν ζωντανές στη μνήμη μας.
Το ταξίδι μας ξεκίνησε σε ένα μικρό χωριό της Θεσσαλίας, κατά τη διάρκεια μιας βροχερής νύχτας. Ο αέρας ήταν βαρύς από τον ρυθμικό ήχο του νερού που έσταζε από έναν σκουριασμένο πύργο, ενώ οι φωνές των βατράχων αντηχούσαν στο βάθος – μια δυστοπική ατμόσφαιρα που έμοιαζε να ψιθυρίζει για την πλημμύρα που είχε κατακλύσει αυτό το μέρος. Μια μικρόσωμη, φιλόξενη γυναίκα μας υποδέχθηκε στο σπίτι που θα μας φιλοξενούσε τη νύχτα. Προς έκπληξή μας, το σπίτι ήταν άψογο: φρεσκοβαμμένοι τοίχοι, καθαρά πατώματα και μια αμυδρή μυρωδιά απορρυπαντικού. Δεν υπήρχε ορατό ίχνος της καταστροφής. Αυτό μας έκανε να αναρωτηθούμε: πώς μπορείς να καταγράψεις μια καταστροφή όταν τα ίχνη της δεν είναι πλέον ορατά;
Την επόμενη μέρα, σε ένα κοντινό χωριό στο Παλαμά, παρακολουθήσαμε ένα πανηγύρι. Παιδιά χόρευαν με παραδοσιακές φορεσιές, τα βήματά τους ανάλαφρα στον ήχο δυνατής μουσικής από υπερμεγέθη ηχεία.. Αναρωτηθήκαμε αν αυτό ήταν μια γιορτή επιβίωσης ή μια προσπάθεια να ανασυντεθεί μια αίσθηση κανονικότητας. Στην άκρη του πλήθους, μια μητέρα παρακολουθούσε τα παιδιά της να παίζουν. "Φοβούνται κάθε φορά που πέφτει βροχή", μας είπε. Οι πληγές της καταστροφής δεν ήταν ορατές στην επιφάνεια, αλλά υπήρχαν βαθιά χαραγμένες στις ζωές όσων την έζησαν.
"μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη δυναμική της για ανθεκτικότητα και ανανέωση, ή μήπως μια τέτοια αποδοχή κινδυνεύει να γίνει μια σιωπηρή παραίτηση στην αναπόφευκτη φθορά;"
Στα χωριά της Θεσσαλίας που επλήγησαν από τις πλημμύρες, ακούσαμε ιστορίες αξιοσημείωτης αλληλεγγύης. Ένας βοσκός φόρεσε στολή δύτη και βούτηξε στα νερά για να σώσει τους γείτονές του. Ένας καπετάνιος δέθηκε με έναν σωλήνα και εισχώρησε στα ορμητικά νερά για να σώσει ζωές. Αυτές οι πράξεις θάρρους αποκάλυψαν μια απρόσμενη αλήθεια: η σκληρότητα της φύσης συχνά φωτίζει τη βαθιά ικανότητα των ανθρώπων για αγάπη και θυσία.
Καθώς προχωρούσαμε από τις πλημμυρισμένες πεδιάδες της Θεσσαλίας στα καμένα δάση του Έβρου, συλλογιζόμασταν την ένταση των ανθρώπων. Σε περιόδους καταστροφής, οι άνθρωποι δείχνουν αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητα. Ωστόσο, σε περιόδους σταθερότητας, συχνά αντιστεκόμαστε στις αλλαγές που θα μπορούσαν να αποτρέψουν μελλοντικές κρίσεις.
Οι καταστροφές, με όλη τους την οδύνη, μας αναγκάζουν να προσαρμοστούμε, να ξαναχτίσουμε και να ενισχύσουμε την αλληλεγγύη μας. Αναγνωρίζοντας αυτή τη δυαδικότητα, ίσως μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε ένα βαθύτερο ερώτημα: μήπως αποδεχόμενοι την καταστροφή ως αναπόσπαστο μέρος της ζωής μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη δυναμική της για ανθεκτικότητα και ανανέωση, ή μήπως μια τέτοια αποδοχή κινδυνεύει να γίνει μια σιωπηρή παραίτηση στην αναπόφευκτη φθορά;".
Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr.
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Beyond Destruction – Ρόδος, Θεσσαλία, Έβρος
Το 2023, η Ελλάδα επλήγη από μια σειρά ολέθριων φυσικών καταστροφών. Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες στοίχισαν πολλές ζωές και άφησαν πίσω τους κατεστραμμένα σπίτια, ρημαγμένα τοπία και ολόκληρες κοινότητες βυθισμένες στην απώλεια και την αβεβαιότητα. Αποφασισμένοι να καταλάβουν τι συμβαίνει όταν τα φώτα της δημοσιότητας σβήνουν, ο φωτογράφος Ilir Tsouko και η δημοσιογράφος Anja Troelenberg ταξίδεψαν στις πληγείσες περιοχές λίγους μήνες μετά τις καταστροφές. Πραγματοποιώντας ένα μεγάλο οδοιπορικό στη Ρόδο, τη Θεσσαλία και τον Έβρο, σε ένα περιβάλλον αμετάκλητα αλλαγμένο, κατέγραψαν τις πολύπλοκες ανθρώπινες αντιδράσεις οι οποίες μαρτυρούν όχι μόνο το σκοτάδι και την απόγνωση, αλλά επίσης την ελπίδα και την ανανέωση· όχι μόνο τις προκλήσεις όσων έμειναν πίσω να ανοικοδομήσουν, αλλά επίσης την ανθεκτικότητα των ίδιων και των κοινοτήτων τους. Το πλούσιο υλικό αυτού του οδοιπορικού, που παρουσιάζεται τώρα σε έκθεση, αποτελείται από φωτογραφίες, βίντεο και ιστορίες, που δίνουν τον λόγο στους ίδιους τους ανθρώπους που βίωσαν την καταστροφή και αποτυπώνουν τα αντιθετικά συναισθήματα και τις εμπειρίες τους. Γιατί αυτό που προκύπτει είναι πως οι καταστροφές δεν καταστρέφουν απλώς, αλλά αποκαλύπτουν – και μας αναγκάζουν να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα της κοινωνίας μας: πώς διαλυόμαστε ή ενωνόμαστε όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το αδιανόητο.
