Διερευνώντας το αρχέτυπο της επικίνδυνης γυναίκας - θηλυκότητας που απειλεί την πατριαρχία, μιμούμενη τα βίαια μέσα και εργαλεία της ίδιας στην προσπάθεια αυτο-προσδιορισμού, σωτηρίας και χειραφέτησης, η ομαδική έκθεση "Φόνισσες” σε επιμέλεια Κωνσταντίνας Μελαχροινού και Ηλιάνας Φωκιανάκη παρουσιάζει έργα πέντε εικαστικών, τρεις από τις οποίες (Ελένη Καράκου, Miammy, Μαρκέλλα Ξυλογιαννοπούλου,) τις γνωρίσαμε εδώ για πρώτη φορά και θελήσαμε να μάθουμε περισσότερα γι αυτές, ως ατομικότητες αλλά και ως μέρος μια νέας καλλιτεχνικής γενιάς.
Μιας γενιάς που έχει συγκεκριμένους καλλιτέχνες.ιδες γονείς ή νεραϊδονονές, χρησιμοποιεί την περφόρμανς και το storytelling, συνομιλεί άμεσα με την πραγματικότητα γύρω μας και με κάτι που είδε στο TikTok, θέλει να μιλήσει σε ένα ευρύτερο των εικαστικών κοινό, και για να χρησιμοποιήσουμε τη φράση της Μαρκέλλας Ξυλογιαννοπούλου "λέει αυτό που θέλει με τους περισσότερους τρόπους που έχουν υπάρξει ποτέ". Στην προκειμένη περίπτωση, η Ξυλογιαννοπούλου ανασυνθέτει το πορτρέτο της προπαγιάγιας της, της τρομερής Ευαγγελίας ή "Κωστίκα" που έζησε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα αψηφώντας τα πρότυπα των φύλων της εποχής της. Η εγκατάσταση "Βαγγελή" (2024, ανάθεση του State of Concept) αποτελείται από την αφήγηση της γιαγιάς της, μια φωτογραφία της Κωστίκας με τον άντρα της και πολλά µακριά ξύλα δεµένα µε µαχαίρι που χρησιµοποιούνταν ως εργαλείο κήπου και στην ιστορία της Κωστίκας ως όπλο.
Πώς αποφάσισες να κάνεις έργο τη Βαγγελή; Με ποιόν τρόπο μας αφορά η ιστορία της σήμερα;
Όταν συναντήθηκα με την Ηλιάνα και την Κωνσταντίνα και μιλήσαμε για το θέμα της έκθεσης, αμέσως σκέφτηκα την προ-γιαγιά μου. Πολύ πρόσφατα συζητούσα με την γιαγιά μου και την μητέρα μου για εκείνη, πόσο ατρόμητη ήταν και πως μέσω των πραγμάτων που έκανε είχε κυρίαρχη θέση στη κοινωνία του χωριού μου. Ήξερα από την αρχή πως αυτό το έργο δεν θα μοιάζει με ό,τι έκανα παλιότερα, δεν θα είναι πολύχρωμο ούτε θα φωνάζει με τον ίδιο τρόπο που φώναζε το ‘Ride or Die’, ήξερα όμως ότι θέλω να πω την ιστορία της έτσι ώστε να ακουστεί.
Κάθε φορά που μαθαίνω κάτι για αυτή τη γυναίκα γεμίζω με ελπίδα και θάρρος. Θέλω η ιστορία της να καταφέρει να μεταδώσει ακριβώς αυτό το συναίσθημα.
Πώς κατέληξες στα στοιχεία και τη δομή της εγκατάστασης;
Το storytelling είναι ένα από τα πιο δυνατά εργαλεία που έχουμε αυτή τη στιγμή στη διάθεσή μας, μπορούμε να μεταδώσουμε την πιο πολύπλοκη πληροφορία λέγοντας μία ιστορία. Θέλω τα έργα μου να είναι άμεσα οπότε, η ιστορία σε συνδυασμό με την φωτογραφία της πρωταγωνίστριας και τα εργαλεία/όπλα της δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον για να οπτικοποιήσω τη Βαγγελή.
"Φέρνω στην επιφάνεια χαρακτήρες που πηγάζουν από την ανάγκη μου να διεκδικώ χώρο"
Στην Art Athina είδαμε την περφόρμανς ‘Ride or Die’ που μεταφέρει κάτι από τις συγκεντρώσεις/ κόντρες γρήγορων αμάξια και μηχανών. Πώς αποφάσισες να εστιάσεις σε αυτό και με ποιόν τρόπο θέλησες να το "αναπαραστήσεις”;
Κύριος πυλώνας των έργων μου είναι η ταυτότητα, στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η ταυτότητα επιβίωσης, πως δηλαδή, δημιουργούμε την ταυτότητά μας έτσι ώστε να καταφέρουμε να ενταχθούμε σε κοινωνικά δυνατές ομάδες.
Αποφάσισα πως θέλω να ασχοληθώ με αυτό το θέμα όταν κατάλαβα την υπερπροσπάθεια που έκανα για να ενταχθώ στη συγκεκριμένη ομάδα. Παρατηρούσα την συμπεριφορά μου, τα μέρη που επέλεγα να βγω και τους ανθρώπους που συναναστρεφόμουν ερωτικά και καταλάβαινα όλο και πιο έντονα την επιτέλεσή μου εκείνες τις στιγμές.
Ήθελα μέσω της performance να δημιουργήσω ένα περιβάλλον που σε βάζει απόλυτα μέσα σε αυτό το κόσμο.
Θεωρείς επείγοντα τον φεμινισμό και με ποιόν τρόπο;
Δεν θα μπορούσα να κάνω τα έργα που κάνω εάν δεν θεωρούσα τον φεμινισμό επείγοντα. Φέρνω στην επιφάνεια χαρακτήρες που πηγάζουν από την ανάγκη μου να διεκδικώ χώρο και να υπάρχω με τον πιο αυθεντικό τρόπο που μπορώ, κάτι που σαν θηλυκότητα μου επιτρέπεται σε πολύ συγκεκριμένα πλαίσια αυτή τη στιγμή.
"Δεν με φαντάζομαι να δημιουργώ κάτι που δεν επικοινωνεί με το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή γύρω μας"
Τι σε ενδιαφέρει ως εικαστικό;
Η δουλειά μου να έχει αντίκτυπο. Θέλω μέσω της τέχνης να μπορώ να κάνω την δικιά μου χειρονομία σε σχέση με το τι συμβαίνει σήμερα και να καταφέρω αυτό που θέλω να πω να μεταδίδεται σε ένα ευρύτερο κοινό πέρα από το εικαστικό.
Ποιές είναι οι αναφορές σου;
Το έργο που με έκανε να αγαπήσω τα εικαστικά είναι το ‘How to split a house in two?’ του Gordon Matta-Clark. H Cindy Sherman, η Nadia Lee Cohen και η ιντερνετική κουλτούρα.
Με ποιόν τρόπο σε ενδιαφέρει το τεκμήριο, το να καταγράψεις (document) στη δουλειά σου;
Είναι ο πιο δυνατός τρόπος επικοινωνίας αυτή τη στιγμή για εμένα. Χρησιμοποιώ τις συνεντεύξεις ως μέσο γιατί θεωρώ ότι έχει μία αμεσότητα χωρίς αυτό να σημαίνει πως κάτι είναι επιφανειακό, είτε αυτό έχει να κάνει με τους κάγκουρες, την προγιαγιά μου ή με την Εύα Γιαννακοπούλου και τη δράση που έκανε απορρίπτοντας το residency program της DAAD ως ένδειξη αλληλεγγύης προς την Παλαιστίνη.
Από που εφορμάσαι για τα έργα σου;
Από διάφορες πηγές, αρχικά από τις εμπειρίες μου. Μέχρι στιγμής τα περισσότερα έργα μου προέρχονται από κάτι πολύ προσωπικό και επεκτείνονται πολιτικά.
Από τις συζητήσεις με την παρέα μου, την κοινωνικοπολιτική επικαιρότητα και το ίντερνετ.
Δεν με φαντάζομαι να δημιουργώ κάτι που δεν επικοινωνεί με το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή γύρω μας γιατί αλλιώς δεν έχει νόημα αυτό που κάνω.
Πώς έχει διαμορφώσει την πρακτική σου η συμμετοχή σου σε έργα καλλιτεχνών όπως ο Πάνος Σκλαβενίτης, η Εύα Γιαννακοπούλου. Αλλά η ομάδα Sinodi Papu, της οποίας είσαι ιδρυτικό μέλος;
"Η δουλειά μου έχει έντονα στοιχεία ποτέ όμως χωρίς λόγο ή για χάρη του θεάματος και του σοκ. Υπάρχει πάντα λόγος που ο καπνός είναι αποπνικτικός, που η hot online persona μου ήταν τρομερά εκδηλωτική και που εκθέτω το πραγματικό εργαλείο που χρησιμοποίησε η προγιαγιά μου για να επιτεθεί σε έναν κακοποιητή".
Ο Πάνος και η Εύα είναι οι καλλιτεχνικοί μου γονείς, αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να τους χαρακτηρίσω. Γνωριζόμαστε δέκα χρόνια και έχουμε συνεργαστεί πάρα πολλές φορές. Με έχουν βοηθήσει να εξελιχθώ ραγδαία και τους οφείλω ένα τεράστιο κομμάτι του ποια είμαι όχι μόνο σαν εικαστικός αλλά και σαν άνθρωπος. Η δουλειά μου έχει έντονα στοιχεία ποτέ όμως χωρίς λόγο ή για χάρη του θεάματος και του σοκ. Υπάρχει πάντα λόγος που ο καπνός είναι αποπνικτικός, που η hot online persona μου ήταν τρομερά εκδηλωτική και που εκθέτω το πραγματικό εργαλείο που χρησιμοποίησε η προγιαγιά μου για να επιτεθεί σε έναν κακοποιητή. Όλα αυτά έμαθα πως να τα χρησιμοποιώ έχοντας δίπλα μου ανθρώπους σαν την Εύα και τον Πάνο και υπάρχοντας σε μία ομάδα σαν τους Sinodi Papu.
Διαβάστε Επίσης
Νιώθεις μέρος μιας καλλιτεχνικής παρέας/ εποχής;
Θα πω ναι. Ξεκινάει από το φροντιστήριο και ύστερα στο εργαστήριο που επέλεξα να είμαι στην Καλών Τεχνών. H Merso μου έκανε την εισαγωγή στα εικαστικά και στην εννοιολογική τέχνη επιμένοντας στο "γιατί" των έργων που έκανα ενώ το Lab12 διεύρυνε ακόμα περισσότερο αυτό τον κόσμο. Γενικά, θεωρώ πως υπάρχω σε μία γενιά (ασχέτως φροντιστηρίου, εργαστηρίου) που λέει αυτό που θέλει με τους περισσότερους τρόπους που έχουν υπάρξει ποτέ.
Ποιές είναι οι καλλιτεχνικές σου φιλενάδες;
Δεν ξέρω από που να ξεκινήσω χαχα. Η Τάνια Βαρβέρη που είναι επίσης μέρος αυτής της έκθεσης είναι ένας από τους πιο κοντινούς μου ανθρώπους μαζί με το Άσπ@ Γιαννουλάκη. Η φιλία μας με την Τάνια ξεκινάει από το φροντιστήριο, προχωρούσαμε με έναν τρόπο μαζί και έχουμε επηρεαστεί πολύ η μία από την άλλη, συνεργαζόμαστε πάντα τέλεια και κάνουμε και πολύ καλή παρέα. Το Άσπ@ ενώ έχει αρκετά διαφορετική δουλειά από την δική μου, υπάρχουν κάποια στοιχεία που μας συνδέουν αλλά κυρίως οι πολιτικές μας απόψεις και το αντίκτυπο που θέλουμε να έχουμε στον κόσμο (όχι μόνο στον καλλιτεχνικό) πάνε χέρι χέρι. Δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω τον Χάρη Βλάχο που επίσης η φιλία μας πάει περίπου δέκα χρόνια πίσω και πάντα είχαμε έναν απόλυτα υγιή ανταγωνισμό μεταξύ μας, προσπαθούμε συνεχώς να εξελισσόμαστε κάνοντας το καθένα πολύ διαφορετικά πράγματα.
Σωματικό και ψηφιακό, υψηλή και φτωχή τεχνολογία. Πόσο αυτά αποτελούν για σένα δίπολα ή μέρος της (καλλιτεχνικής) εαυτής σου;
Γενικά χρησιμοποιώ τα πάντα. Θα δω ένα TikTok και θα ξεκινήσω μία καινούρια έρευνα (βασικά αυτό μου συνέβη πριν μερικές εβδομάδες), αυτή τη στιγμή είμαι ερωτευμένη και σκέφτομαι πως αυτό συνδέεται με το hustle culture. Όλες οι εμπειρίες και τα διαθέσιμα εργαλεία που έχω προσπαθώ να τα χρησιμοποιώ με συνέπεια και σεβασμό, οπότε μπορεί να είναι δίπολα αλλά στο μυαλό μου μπλέκονται και γίνονται όλα ένα.
Ποιό είναι το πιο ενδιαφέρον έργο που είδες τελευταία;
To "From the Ground” (2024) του Lawrence Abu Hamdan, στο οποίο για δύο χρόνια συγκέντρωνε τεκμήρια πάνω από τον ουρανό του Λίβανου, βίντεο, tweets για να δείξει το μέγεθος των Ισραηλινών εισβολών από το 2007.
Η Μαρκέλλας Ξυλογιαννοπούλου (γεν. 2000, Αθήνα) είναι απόφοιτη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. Η πρακτική της κινείται γύρω από την περφόρμανς, τη βιντεοτέχνη και τη δημιουργία χαρακτήρων. Οι χαρακτήρες της ζουν σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν το χιούμορ, η σύγκρουση, η αποτυχία και η αποπλάνηση. Η καλλιτεχνική της πρακτική επηρεάζεται σημαντικά από την ανθρωπολογική έρευνα. Έχει συμμετάσχει στην Μπιενάλε της Αθήνας "ΑΝΤΙ" στο έργο "Cargo" του Πάνου Σκλαβενίτη και στο "Kin Baby" της Εύας Γιαννακοπούλου στο "FUTURE N.O.W" του Ιδρύματος Ωνάση, έχει συν-δημιουργήσει το "Kivotos Channel", σκηνοθεσία και δραματουργία Ηλίας Αδάμ και καλλιτεχνική διεύθυνση Εύα Γιαννακοπούλου, powered by Ίδρυμα Ωνάση και έχει παρουσιάσει τη δουλειά της στη γκαλερί Allouche Benias. Είναι ιδρυτικό μέλος της κολεκτίβας 'Sinodi Papu'.
Στην έκθεση Φόνισσες συμμετέχουν: Ελένη Καράκου, Μαρκέλλα Ξυλογιαννοπούλου, Miammy, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Εύα Παπαμαργαρίτη
Διάρκεια ‘Εκθεσης: 25 Σεπτεμβρίου - 16 Νοεμβρίου 2024
Ώρες Λειτουργίας: Τετάρτη - Παρασκευή 16:30 - 20:30, Σάββατο 12:00 - 17:00
Διαβάστε Επίσης
