Τέχνη και κλιματική κρίση: Καλλιτεχνικές παρεμβάσεις σε πληγείσες περιοχές της Ελλάδας

Ο καλλιτεχνικός ερευνητικός οργανισμός Artitαξιοποιεί τη δύναμη της τέχνης για την ευαισθητοποίηση και την αλλαγή γύρω από καίρια κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.

Artit © Χρηστίνα Μαριδάκη

Η κλιματική κρίση και οι μεγάλες φυσικές καταστροφές που άφησαν έντονο το "αποτύπωμα" τους και προκάλεσαν μεγάλες πληγές στην Εύβοια, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης και αντικείμενο μελέτης τεσσάρων καλλιτεχνών, που επιχειρούν να "φωτίσουν" διάφορες πτυχές της κλιματικής αλλαγής.

Η δράση αυτή οργανώθηκε από τον καλλιτεχνικό ερευνητικό οργανισμό Artit, που αξιοποιεί τη δύναμη της τέχνης για την ευαισθητοποίηση και την αλλαγή γύρω από καίρια κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Μέσα από τον συνδυασμό τέχνης και έρευνας, το Artit δημιουργεί καλλιτεχνικές ευκαιρίες που ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της εποχής μας.

Όπως εξηγεί η ιδρύτρια του Artit Δανάη Παπαδημητρίου, "Η τέχνη είναι απαραίτητη στο να μας βοηθήσει να νιώσουμε την επείγουσα φύση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών προκλήσεων. Να δώσουμε προσοχή. Να νοιαστούμε. Η ψηφιακή πλατφόρμα www.artit.net, μέσα από δράσεις σε συνεργασία με καλλιτέχνες, οργανώσεις, και προγράμματα σε διεθνές επίπεδο, αναδεικνύει και επιβραβεύει καλλιτέχνες που επιφέρουν θετική αλλαγή.”

To Turning the Tide είναι μια από τα βασικές δράσεις του Artit, το οποίο εστιάζει στην κλιματική κρίση στις παραθαλάσσιες πόλεις. Μέσα από το πρόγραμμα αυτό, το Αrtit συνδέει καλλιτέχνες με τοπικές κοινότητες, ενισχύοντας τη συνεργασία και τη δημιουργία τέχνης που ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής.

To πρώτο πρόγραμμα καλλιτεχνικής κατοικίας (Artistic Residency) του Turning The Tide, ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Μετα από παραμονή και έρευνα στην Εύβοια, ο Γιώργος Γεροντίδης και η Χρηστίνα Μαριδάκη, είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με κατοίκους της ευρύτερης περιοχής και να ερευνήσουν τις αξίες της αλληλεγγύης αλλά και τη σύνδεση και την επαφή με τη φύση. Το αποτέλεσμα του καλλιτεχνικού ταξιδιού τους, ήταν  δύο διαφορετικά ντοκιμαντέρ, που "αφουγκράζονται" τον παλμό της τοπικής κοινωνίας και αποδεικνύουν με απτό τρόπο πως η Τέχνη μπορεί να συμβάλει στην αφύπνιση του κόσμου για την κλιματική κρίση.

Artit
© Γιώργος Γεροντίδης

Στο ντοκιμαντέρ της, που τιτλοφορείται "Feminsularity", η Χρηστίνα Μαριδάκη διεξήγαγε έρευνα συνομιλώντας με γυναίκες στην περιοχή των Λουτρών, γνωστών για τις ιαματικές τους πηγές. Το ντοκιμαντέρ εξετάζει πώς η γυναικεία ταυτότητα διαμορφώνεται μέσα από τον ελεύθερο χρόνο, τη σχέση με τη φύση, την αναζήτηση θεραπείας και την αντίδραση στην κλιματική κρίση. Εκτός από το ντοκιμαντέρ, η Μαριδάκη δημιούργησε ένα φυλλάδιο που αναλύει τα ευρήματα της έρευνάς της, παρέχοντας επιπλέον πληροφορίες για θέματα όπως το φύλο, τον οικοφεμινισμό, τον τουρισμό, την αλληλεγγύη και την έννοια της συλλογικής δύναμης.

Ο Γιώργος Γεροντίδης, στο ντοκιμαντέρ του "Vulnerable Nets”, συνεργάστηκε με μια ομάδα εφήβων και νέων της Εύβοιας για να δημιουργήσει ένα έργο αφιερωμένο στους συλλόγους και τις εθελοντικές ομάδες της Βόρειας Εύβοιας. Με μια κοινωνικοπολιτική ματιά, το ντοκιμαντέρ αναδεικνύει τη σημασία της συλλογικής δράσης, της αυτοοργάνωσης και των πρωτοβουλιών που αναπτύσσονται στις περιοχές Ψαροπούλι, Προκόπι και Βλαχιά, για την αντιμετώπιση των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών προκλήσεων.

Υπεύθυνη του προγράμματος καλλιτεχνικής κατοικίας είναι η κ. Σοφία Θειακούλη η οποία δήλωσε: "Μέσω της συνεργασίας των καλλιτεχνών που επιλέξαμε για την καλλιτεχνική κατοικία στην Εύβοια, και των τοπικών κοινοτήτων που εκείνοι με τη σειρά τους επέλεξαν να ερευνήσουν, αναδείχθηκε η δημιουργική ικανότητα της Τέχνης, όχι μόνο ως μέσο έκφρασης, αλλά και ως εργαλείο αφύπνισης, συζήτησης, έμπνευσης και κινητοποίησης απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Η υλοποίηση και ολοκλήρωση των έργων του κ. Γεροντίδη και της κα. Μαριδάκη ήταν ένα συγκινητικό ταξίδι που ανέδειξε τις φωνές και τις ανησυχίες των κατοίκων, καθώς και τους τρόπους επιβίωσής τους. Νιώθω πως τα δύο ντοκιμαντέρ επιβεβαιώνουν τη δύναμη της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης ως απαντήσεις στις περιβαλλοντικές προκλήσεις και ανυπομονώ να δω και τη δημιουργική διαδικασία και τα έργα των επόμενων επιλεγμένων καλλιτέχνιδων μέσα στο Φθινόπωρο."

Στα εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος συμμετείχαν ο Δήμαρχος Ιστιαίας- Αιδηψού κ. Ιωάννης Κοντζιάς, που μοιράστηκε τα βιώματα του αλλά και χρήσιμες πληροφορίες για την Εύβοια, καθώς και ο Δρ. Σπύρος Μποφυλάτος, Διδάκτορας στο Royal College of Art και εκτελεστικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Σχεδιασμού.

Τα Turning the Tide Local Urban Labs συνεχίζονται δυναμικά και τη "σκυτάλη" παίρνουν δύο ακόμη καλλιτέχνιδες, που ξεχωρίζουν για τη δουλειά τους, άλλα και τη μοναδική σύνδεση τους με τη φύση. Η Άντζελα Λιώση και η Μαρία Γουβέλη επιλέχθηκαν για το δεύτερο μέρος αυτής της μοναδικής εμπειρίας και θα ταξιδέψουν στην Εύβοια για να πραγματοποιήσουν τη δική τους έρευνα και να εμπνευστούν για τα καλλιτεχνικά τους έργα.

Η Άντζελα Λιώση τα τελευταία δέκα χρόνια ζει και εργάζεται σε ένα απομακρυσμένο κυκλαδίτικο νησί, εξερευνώντας τον χώρο και τον απόηχο του περιβάλλοντός της. Αντλώντας από προσωπικές συνδέσεις και εμπειρίες χρησιμοποιεί τον φυσικό κόσμο ως ένα ισχυρό μέσο έκφρασης, διερωτώμενη για τη σχέση της ανθρωπότητας με τη γη και το σύμπαν. Τα πρόσφατα γλυπτά της μπορούν να διαβαστούν ως ένα σχόλιο για τις γεωλογικές δυνάμεις και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν, το τοπίο και το δομημένο περιβάλλον. Χρησιμοποιώντας στοιχεία όπως το ξύλο, η πέτρα και ο πηλός, τα έργα της εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο το τοπίο και τα υλικά του διαμορφώνονται χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση. 

Η Μαρία Γουβέλη ζει στον Ωρωπό, διδάσκει στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και είναι μια καλλιτέχνης που τα έργα της είναι διαδραστικά.  Τα έργα της "Visual games" (οπτικά παιχνίδια) είναι εγκαταστάσεις που αποτελούνται από διασυνδεδεμένους πίνακες ζωγραφικής, χωρίς σωστή πλευρά, οι οποίοι μπορούν να αγγιχτούν, να μετακινηθούν και να επανασυναρμολογηθούν σε διαφορετικούς συνδυασμούς.

Το "Turning the Tide" συνεχίζεται με νέες δράσεις που θα ανακοινωθούν σύντομα μέσω της πλατφόρμας καλλιτεχνικών διαγωνισμών www.artit.net. Μείνετε συντονισμένοι για περισσότερες πληροφορίες και ευκαιρίες συμμετοχής.

Διαβάστε Επίσης

Διαβάστε ακόμα

Τελευταία άρθρα Τέχνες

Ένα ερημωμένο συνεργείο αυτοκινήτων μετατρέπεται σε γκαλερί

Θέματα μνήμης, μεταμόρφωσης και της αθόρυβης ροής του χρόνου διατρέχουν την έκθεση του Νικόλα Βεντουράκη.

ΓΡΑΦΕΙ: ATHINORAMA TEAM
12/11/2025

"Οι Αόρατοι της Γης": Μπορεί η ζωγραφική να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο;

Η καλλιτέχνιδα Σμαρώ Τζενανίδου παρουσιάζει μία νέα σειρά έργων με θέμα την κλιματική κρίση.

"Από τη σελίδα στην εικόνα": Ένα νέο book club με κάτι από σινεμά στο Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή

Το ίδρυμα διοργανώνει ένα μηνιαίο κλαμπ, όπου θα εξετάζονται έργα της κλασικής λογοτεχνίας που έχουν μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη. Η αρχή γίνεται με τον "Κλέφτη Ποδηλάτων".

Το Booker 2025 θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ψυχογιός

Το "Flesh" του David Szalay, το οποίο τιμήθηκε με τη σημαντικότερη λογοτεχνική διάκριση στον αγγλόφωνο κόσμο, έρχεται σύντομα σε ελληνική μετάφραση από τη Βάσια Τζανακάρη.

Αυτό είναι το βιβλίο που πήρε το Booker 2025

Η μεγαλύτερη διάκριση που αποδίδεται σε αγγλόφωνο βιβλίο δόθηκε για φέτος στο "Flesh" του Ουγγρο-βρετανού David Szalay.

Το "Van Gogh: The Immersive Experience" είναι η εικαστική έκπληξη του φθινοπώρου

Είδαμε από κοντά την εμβυθιστική υπερπαραγωγή που μας μυεί στον κόσμο του εμβληματικού ζωγράφου.

"Periaktoi": Ένα αιωρούμενο γλυπτό μεταβάλλει την αίσθηση της πραγματικότητας

Ένα νέο εικαστικό πρότζεκτ της Ελεάννας Μπαλέση στο χώρο του Antisocial.