Σύσσωμη η σχεδιαστική κοινότητα της Ελλάδας "χτυπάει κάρτα" στο πρώτο φεστιβάλ εικονογράφησης που ανοίγει τις πόρτες του από τις 3 Σεπτεμβρίου στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα (Ηρακλειδών 66, Θησείο, 21 0345 2150). Για ένα γεμάτο δεκαημέρο (έως 12/9), σχέδια, χρώματα και ιδέες ζωντανεύουν στους αναλογικούς και ψηφιακούς καμβάδες των καλλιτεχνών, οι οποίοι, σαν παλλόμενο μελίσσι, βρίσκουν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να μοιραστούν το ταλέντο και το πάθος τους, να καθοδηγήσουν νέους δημιουργούς, αλλά και να συνομιλήσουν με το κοινό μιας τέχνης που βρίσκεται παντού γύρω μας αλλά δεν λαμβάνει όση αναγνώριση της αξίζει.
"Ξεκινήσαμε χωρίς να ξέρουμε ακριβώς τι κοινό θα βρούμε στην Ελλάδα, πέρα από ανθρώπους σαν κι εμάς, που τους αρέσει πάρα πολύ να τα βλέπουν όλα αυτά. Μέσα σε λίγους μήνες ανακαλύψαμε κόσμο που το περίμενε πώς και πώς", εξηγεί η Αναστασία Τερζίδου, ιδρυτικό μέλος της ομάδας Hundred Worlds που βρίσκεται πίσω από τη διοργάνωση του φεστιβάλ. Η επαγγελματική συνεργασία της με τη Ραφαέλα Καραγιάννη, τέσσερα χρόνια νωρίτερα, έφερε στην επιφάνεια το κοινό τους ενδιαφέρον για την εικονογράφηση και, έπειτα από μια πρώτη έκθεση στη Λάρισα, το πρότζεκτ άρχισε να παίρνει (δισδιάστατη) σάρκα και οστά.
Το 2018 βρέθηκε και ο τρίτος της παρέας. "Ο Sebastiano Mion είναι ένας Ιταλός businessman κατά τα άλλα, ο οποίος έζησε αρκετά χρόνια στη Βενετία, κοντά στο χωριό όπου γίνεται η "Le immagini della fantasia”, η έκθεση που φέρνουμε και στο φεστιβάλ. Είχε κάνει, μάλιστα, μια μικρότερη απόπειρα έκθεσης, το "Illustrasyros”, στο πλαίσιο του Animasyros το 2018, όπου και γνωριστήκαμε. Κάπως έτσι, από το ’18, αρχίσαμε να μιλάμε για το τι συμβαίνει στον κλάδο αυτόν στη χώρα μας και το πώς θα μπορούσαμε να συνδέσουμε καλλιτέχνες που γνωρίζαμε στο εξωτερικό με δράσεις στην Ελλάδα, μέχρι που στην πρώτη καραντίνα γεννήθηκε το "illustradays”", αφηγείται η Ραφαέλλα.
Αφήνοντας στην άκρη τις δυσκολίες τού να ξεκινάς μια νέα διοργάνωση εν μέσω πανδημίας (από τη χρηματοδότηση μέχρι την "αστυνόμευση" των πιστοποιητικών), το μεγάλο ερώτημα ήταν κατά πόσο υπάρχει η έννοια της "κοινότητας" για την ελληνική εικονογράφηση, λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλειονότητα του κόσμου σκέφτεται πρώτα ως προϊόντα τα εξώφυλλα παιδικών βιβλίων και τις διαφημιστικές καμπάνιες, με περισσότερο χρηστικό παρά εκθεσιακό χαρακτήρα. Πράγματι, οι εφαρμογές της εικονογράφησης μπορεί να ξεκινούν από την παιδική λογοτεχνία, αλλά επεκτείνονται και σε αυτή των ενηλίκων, όπως η νέα σειρά των εκδόσεων Ίκαρος, και φτάνουν μέχρι e-shops με αφίσες και τυπώματα, prints σε υφάσματα και editorial μόδας – το τελευταίο, βέβαια, κυρίως στο εξωτερικό.
Παρατηρούμε, μάλιστα, μια ευρύτερη τάση "ενηλικίωσης" όλων των animated μορφών, που βγαίνουν από το στενό καλούπι του… "μίκι μάου". Είτε πρόκειται για κινηματογραφικά εγχειρήματα, όπως το Animasyros με το φανατικό κοινό του που το συναντά κάθε χρόνο στην Ερμούπολη, είτε για πιο εξειδικευμένες διοργανώσεις όπως το ComicDom, που έχει αναλάβει το ρόλο "μεγάλου αδερφού" για το illustradays, η σχεδίαση, κινούμενη και μη, αναγνωρίζεται πλέον ως ισότιμη μορφή τέχνης.
"Στην Ελλάδα, όταν λες εικονογράφηση, ο άλλος σκέφτεται αυτόματα το παραμύθι, ενώ υπάρχουν τόσες πολλές δυνατότητες που είναι κρίμα να περιοριστεί τόσο", συμφωνεί η Αναστασία. "Αυτός είναι και ένας από τους σκοπούς του φεστιβάλ: να το ανοίξουμε, να συζητήσουμε ποιες είναι αυτές οι εφαρμογές και πόσες δεν έχουμε καν σκεφτεί". "Όταν ξεκινήσαμε", προσθέτει η Ραφαέλα, "είχαμε μια αίσθηση της κοινότητας στην Ελλάδα, με τη βοήθεια και της art director μας, Φωτεινής Τίκκου, που δουλεύει στο πεδίο και γνωρίζει πολλούς εικονογράφους. Το πιο σημαντικό, όμως, ήταν οι αιτήσεις στο open call. Είναι το πρώτο μας φεστιβάλ, δεν έχει χτισμένα social media, εικόνα ή όνομα, και ήταν μεγάλη έκπληξη όλες αυτές οι συμμετοχές που λάβαμε".
Ήταν η καραντίνα αυτή που άναψε τη σπίθα της δημιουργικότητας ή το open call πρόσφερε απλώς το κανάλι για τη διοχέτευσή της; Η Αναστασία ποντάρει στο δεύτερο. "Πολλά από τα μηνύματα που πήραμε έγραφαν ότι οι δημιουργοί, παρότι ήθελαν να δείξουν τη δουλειά τους, δεν είχαν κάποιο αντίστοιχο φεστιβάλ. Αυτό φάνηκε και από την πολυμορφία των συμμετοχών, τόσο ως προς τις πρακτικές όσο και ως προς τις προηγούμενες δουλειές των εικονογράφων: ήταν μία μείξη ανθρώπων, καταξιωμένων και ανερχόμενων, που τους έλειψε η φωνή. Το ζήτημα της καραντίνας έπαιξε κομβικό ρόλο στη σύλληψη της φετινής θεματικής "Πώς φαντάζεσαι την επόμενη μέρα”, παρόλο που δεν σκεφτόμασταν απαραίτητα το μετά την πανδημία".
Η αρχική ιδέα των διοργανωτών αφορούσε την αισιόδοξη ματιά στην επομένη μέρα της ανθρωπότητας, όχι απλώς το μέλλον μετά τον Covid. Γι’ αυτό άλλωστε βλέπουμε και στην αφίσα της Φωτεινής Τίκκου, που προσαρμοσμένη κοσμεί το εξώφυλλό μας, τόσα χαρούμενα, μοναδικά ανθρωπάκια, συνωστισμένα, να κάνουν "καθημερινά" πράγματα: μια σκηνή τόσο οικεία όσο και ξένη τον τελευταίο χρόνο. Με έναν τρόπο, η αφίσα αποτελεί ένα preview της ζωντανής κυψέλης που θα δημιουργηθεί την επόμενη εβδομάδα στους χώρους του φεστιβάλ.
Χωρισμένο σε τέσσερις ενότητες, το πρόγραμμα απευθύνεται τόσο σε επαγγελματίες όσο και σε επισκέπτες, ενήλικους και παιδιά, επιχειρώντας στην πρώτη του βερσιόν να χαρτογραφήσει τα αχανή ύδατα της εγχώριας εικονογράφησης και να σφυγμομετρήσει τις προτιμήσεις του κοινού για επόμενες δράσεις. Στην ενότητα Ilustrastories, θα δούμε τρεις εκθέσεις: την "Le immagini della fantasia" με συμμετοχή 21 διεθνών καλλιτεχνών και επίτιμο προσκεκλημένο τον Éric Puybare, συγγραφέα και εικονογράφο αγαπημένων παιδικών βιβλίων όπως ο "Φεγγαροσκεπαστής" και τα "Κόκκινα Ξυλοπόδαρα", την έκθεση για την επόμενη μέρα με τα έργα που προέκυψαν από το ανοιχτό κάλεσμα και επιλέχθηκαν από την κριτική επιτροπή και αυτήν της Φωτεινής Τίκκου με τίτλο "Σε πόσα χρώματα έρχονται οι άνθρωποι;". Παράλληλα, θα υπάρχει μια ανοιχτή βιβλιοθήκη με έργα που έχουν υπογράψει συμμετέχοντες στο φεστιβάλ.
Οι γωνιές συνάντησης και δημιουργίας είναι σημαντικές για τη διοργάνωση. Στο πλαίσιο της ενότητας Illustraclub, θα φιλοξενηθεί ένα artist corner σε συνεργασία με τη Moleskine, όπου οι καλλιτέχνες θα σχεδιάζουν πάνω σε ιστορίες που τους δίνει το κοινό, ενώ ο τοίχος Illustratalents θα αποτελέσει σημείο networking ανάμεσα σε επαγγελματίες και δημιουργούς. Φυσικά, δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα εργαστήρια (κυρίως για παιδιά) και οι ομιλίες. Οι Imaginary Rooms θα δημιουργήσουν με doodle art και character design, η Ίρις Σαμαρτζή θα φτιάξει βιβλία από κουτιά πίτσας και ο Μπάμπης Αλεξιάδης θα ξεναγήσει τους μικρούς εικονογράφους στο χώρο του animation.
Οι ενήλικοι θα έχουν την ευκαιρία να διδαχθούν από την Clotilde Perrin την τεχνική της να "βάζει την προσωπικότητά μας στο χαρτί" και από την εικονογράφο Hoda Hadadi την τέχνη του κολάζ. Τέλος, στο πλαίσιο των Illustratalks, εικονογράφοι από διαφορετικά πεδία θα πάρουν το μικρόφωνο, παρουσιάζοντας από το editorial illustration και την έλλειψή του στην Ελλάδα (Φίλλιπος Αβραμίδης) ή τη δικτύωση μέσα από ένα φεστιβάλ κόμικς (Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου) μέχρι το textile design (Θάνος Γιαβρίδης) και τις χρηστικές πληροφορίες για την ανάπτυξη e-shop και social media account (Φωτεινή Τίκκου).
Είπαν για το φεστιβαλ
"Ένα τέτοιο φεστιβάλ μπορεί να αποτελέσει σημείο έμπνευσης για τους καλλιτέχνες, να τους φέρει σε επαφή με συναδέλφους και να λειτουργήσει σαν μέσο κατάρτισης για όσους θα ήθελαν να ασχοληθούν επαγγελματικά με το χώρο". Φωτεινή Τίκκου, art director του φεστιβάλ
"Για μένα, ως εικονογράφο που ζει στη Γαλλία, αυτό το φεστιβάλ είναι μια καταπληκτική ευκαιρία να βγω από το ατελιέ μου και να γνωρίσω νέους, παθιασμένους καλλιτέχνες". Eric Puybaret, εικονογράφος και συγγραφέας
"Το illustradays είναι μια ευκαιρία οπτικοποίησης του κοινού μας κόσμου, μέσα από το ιδιαίτερο βλέμμα κάθε εικονογράφου". Ίρις Σαμαρτζή, εικονογράφος
"Αυτό που προσφέρει είναι μια χρωματιστή και δημιουργική γιορτή, μια συνάντηση καλλιτεχνών με σκοπό να εμπνεύσουν και να εμπνευστούν". Φίλιππος Αβραμίδης, εικονογράφος
