Female rage (Θηλυκή οργή): Φράση που αναφέρεται στην έντονη έκφραση θυμού μίας γυναικας. Παρόλο που η θηλυκή οργή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει οποιαδήποτε φάση/κατάσταση θυμού, η συγκεκριμένη ορολογία συνήθως αντιστοιχεί σε θηλυκούς χαρακτήρες της ποπ κουλτούρας, κυρίως στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. - The Concordian.
Ποιες ταινίες, και μάλιστα πρόσφατες, θα μπορούσαμε να βάλουμε στην κατηγορία του female rage;
Το Anora σίγουρα αποτελεί την πιο πολυσυζητημένη ταινία της περασμένης χρονιάς και, μετά τον πενταπλό θρίαμβο στα φετινά Όσκαρ, τα debates προφανώς δεν σταμάτησαν ούτε το 2025.
Άραγε πρόκειται για ένα αριστούργημα του ανεξάρτητου σινεμά ή μια υπερτιμημένη παραγωγή που έτυχε να βρίσκεται στο σωστό μέρος την σωστή στιγμή; Είναι ένας φόρος τιμής στην σεξεργασία με φεμινιστικούς σεναριακούς τόνους ή μια ακόμα ‘καραμελίτσα’ για το ανδρικό κοινό που του αρέσει να βλέπει γυμνά στήθη και στρινγκ εσώρουχα; Έχοντας δει έστω και μία ακόμα ταινία με την υπογραφή του Σον Μπέικερ, δύσκολο να πιστέψεις κάτι σαν την τελευταία 'κατηγορία', παρόλα αυτά έχουν υπάρξει πολλές τέτοιες κριτικές από θεατές και χρήστες Twitter.
Εύκολα μπορεί κανείς να απορροφηθεί από αντίστοιχες αναλύσεις, όμως, κατά την ταπεινή μου άποψη, ολόκληρες σεκάνς της ταινίας αγνοούνται υποδειγματικά όταν μιλάμε για τους χαρακτήρες και τον φεμινισμό της: Από την στιγμή που η Anora σαν γυναίκα διεκδικεί τα χρήματα που δικαιούται από τον ιδιοκτήτη του club που δουλεύει μέχρι και το τελευταίο της "motherfucker”, έχουμε μία πρωταγωνίστρια που δεν τα παρατάει χωρίς να παλέψει. Και όταν λέμε ‘παλέψει’, εννοούμε με νύχια και με δόντια, ουρλιάζοντας, χτυπώντας, γρατζουνώντας και βρίζοντας.
Μία άλλη ταινία που απασχόλησε τις οθόνες και το letterbox μας ήταν φυσικά το "The Substance", η ιστορία μίας γυναίκας που ‘παραδίνεται’ στις ανασφάλειες της και σταδιακά τις αφήνει να την κυριεύσουν με τον πιο φρικαλέο τρόπο. Η Ντέμι Μουρ στον ρόλο που την έβαλε πάλι στον ‘χάρτη’ του Χόλιγουντ προσπαθεί να ξεφύγει από τον ίδιο της τον εαυτό, ‘γεννώντας’ (σχεδόν κυριολεκτικά) το μίσος για την εμφάνισή της και τελικά σαπίζοντας μαζί με τον φετιχισμό της νιότης της.
Στο Companion από την άλλη, το ρομπότ-συνοδός πολυτελείας Άιρις αποκτάει συνείδηση και καταλαβαίνοντας την απέραντη εκμετάλλευση που υπέστη από το αγόρι της Τζος, παίρνει την κατάσταση στα χέρια της, με βίαια αποτελέσματα.
Ξεκινώντας με το αυτονόητο, ο θυμός σίγουρα δεν είναι ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα για μία γυναίκα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του BBC, οι γυναίκες του σήμερα είναι πιο έξαλλες (και πιο αγχωμένες) από ό,τι ποτέ άλλοτε στην ιστορία, κυρίως σε σύγκριση με τους άνδρες συνομήλικους τους.
Παρόλα αυτά, είναι κυρίως οι πρόσφατες κινηματογραφικές παραγωγές που σχολιάζονται θετικά για το πορτρέτο του λεγόμενου ‘female rage’ στην πλοκή τους, με παλιότερα παραδείγματα να μην τα καταφέρνουν τόσο καλά.
"Αν εξετάσουμε την ιστορία του, κυρίως δυτικού, κινηματογράφου, οι εικόνες θυμωμένων γυναικών αντιμετωπίζονται πάντα ως κάτι άσχημο και κακό,” εξηγεί η Anna Bogutskaya, συγγραφέας των βιβλίων Unlikeable Female Characters και Feeding the Monster. Και συνεχίζει: "Για τους ανδρικούς χαρακτήρες, η οργή ήταν πάντα κάτι που τους έδινε βάθος και τους έκανε ήρωες, ενώ για τις γυναίκες ήταν ένα συναίσθημα που τις μετέτρεπε σε υστερικές, άσχημες και άξιες τιμωρίας.”
Και πράγματι, για τον κάθε Τζον Γουίκ που θέλει να πάρει εκδίκηση για τον θάνατο της γυναίκας του, υπάρχει μία Γκλεν Κλόουζ που τρελαίνεται από έρωτα και βράζει κουνέλια στην χύτρα για να τρομάξει τον ερωμένο της.
Ο θυμός, αυτό το συχνό και ανθρώπινο συναίσθημα, αντιμετωπίζεται ως το απόλυτο κίνητρο για έναν άνδρα πρωταγωνιστή, ενώ για μία γυναίκα είναι η καταδίκη της. Αν στην παραπάνω κατάσταση λάβουμε υπόψη και τις γυναίκες of color, οδηγούμαστε σε άλλα, ακόμα πιο βλαβερά στερεότυπα, όπως την ρατσιστική προσέγγιση της Angry Black Woman και την σεξουαλικοποιημένη Spicy Latina.
Πρόσφατα φιλμ όπως το Κώδικας Κινδύνου, Υποσχόμενη Νέα Γυναίκα, The Assistant ξεκίνησαν να προσφέρουν μία διαφορετική ματιά στις δυσκολίες και τα τραγικά εμπόδια που μπαίνουν στον δρόμο των γυναικών, κυρίως από τα χέρια ανδρών με δύναμη και, ακολουθώντας την τρικυμία του κινήματος #MeToo, δίνουν άλλη υπόσταση στην οργή τους.
Το επονομαζόμενο #MeToo θρίλερ μπορεί ίσως να θεωρηθεί μία ‘μπασταρδεμένη’ εκδοχή του γνωστού rape-revenge trope, όπου συνήθως η γυναίκα βιάζεται και στην συνέχεια αναζητάει εκδίκηση από τον θύτη της, σκοτώνοντάς τον στην τελευταία πράξη. Σκέψου I Spit On Your Grave, Revenge, Το Κορίτσι Με Το Τατουάζ.
Διαβάστε Επίσης
"Tα θεμέλια του συγκεκριμένου genre συνήθως αντιμετωπίζονται σαν exploitation (εκμετάλλευση), καθώς η έννοια του βιασμού και της εκδίκησης χρησιμοποιούνται για τελείως λάθος λόγους και έχουν ως απώτερο σκοπό την προβολή ωμού σεξ και βίας," εξηγεί η Margrethe Bruun Vaage, συγγραφέας του The Female Avenger, Women’s Anger and Rape-Revenge Film and Television και καθηγήτρια κινηματογράφου.
Επιπλέον το rape-revenge συνδέεται άμεσα με το Δεύτερο Κύμα Φεμινισμού στην δεκαετία του 1970, με τον κόσμο του σινεμά να προσπαθεί να αναλύσει τα καινούργια κοινωνικά δεδομένα σχετικά με την χειραφέτηση των γυναικών και να παράξει ανάλογες ιστορίες. Έτσι για πρώτη φορά η ηρωίδα αντιδράει στην πράξη βίας που υπέστη, σε αντίθεση με κάποιον αγαπημένο της άνδρα να εκδικείται εκ μέρους της.
Αφού πέρασαν και άλλα φεμινιστικά κινήματα, και οι γυναίκες στο Χόλιγουντ ξεκίνησαν να διεκδικούν την θέση τους στην σκηνοθεσία, το σενάριο και την παραγωγή μιας ταινίας, βλέπουμε σταδιακά πρωταγωνίστριες να μην θυμώνουν εξαιτίας ενός μεμονωμένου γεγονότος που τις έβλαψε αλλά ενός ολόκληρου πατριαρχικού συστήματος που τις καταπιέζει και τις κακοποιεί (βλέπε Don’t Worry Darling).
To 2024 συγκεκριμένα ήταν μία άκρως ενδιαφέρουσα χρονιά για την προβολή του female rage στις οθόνες μας, κυρίως από γυναίκες filmmakers με όρεξη να υπογραμμίσουν διαφορετικές εκδοχές του- χωρίς να τις πειράζει αν τα αποτελέσματα δεν ήταν ήσυχα, όμορφα ή σέξι.
Ταινίες όπως η Άσπιλη, το MaXXXine, το Nightbitch και φυσικά το The Substance εξερευνούν το τι σημαίνει να είσαι οργισμένη γυναίκα μέσα από άκρως ενοχλητικές για το μάτι σκηνές body horror και μαγικού ρεαλισμού, οι οποίες αντιπροσωπεύουν την συνεχόμενη και αδίστακτη πάλη που κάθε γυναίκα έχει με το ίδιο της το σώμα. Μία μεταμορφώνεται σε σκύλο, άλλη γεννάει τον αντίχριστο, μία τρίτη ουρλιάζει όσο γίνεται τέρας.
Σε φιλμ όπως το MaXXXine και το Furiosa οι εξωτερικές αλλαγές δεν γίνονται σε τέτοιο βαθμό, όμως το μακιγιάζ αντιπροσωπεύει την πανοπλία τους ενάντια στον κόσμο.
Υπάρχει λόγος για αυτήν την αύξηση ιστοριών με πυρήνα τους την γυναικεία οργή; Φυσικά και είναι ο αυτονόητος, δηλαδή το κοινό τους.
Όταν στον πραγματικό κόσμο το να είσαι γυναίκα συνοδεύεται από εκατοντάδες κινδύνους, κάζουαλ σεξισμό, εξωπραγματικές απαιτήσεις, συνεχή πάλη με τον εαυτό σου, άδικες συγκρίσεις και καμία ισότητα, προφανώς ένα μέρος του μυαλού σου φαντασιώνεται να παίρνεις πίσω την δύναμή σου.
Υπάρχει κάποια δικαίωση όταν αυτό γίνεται έστω στην ταινία της εβδομάδας.
