Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Αγγελάκη το αστυνομικό μυθιστόρημα του Ανδρέα Ρήγα με τίτλο "Η αλήθεια είναι ψάρι του βυθού". Με την αφορμή αυτή, ο συγγραφέας μάς συστήνει τον κόσμο του βιβλίου του, γράφοντας στο "α" για τον τίτλο, την υπόθεση και τα πρόσωπα της ιστορίας, καθώς και την έμπνευση και τη διαδικασία δημιουργίας της.
Για τον τίτλο
Ο τίτλος του βιβλίου μου, "Η αλήθεια είναι ψάρι του βυθού", είναι μια φράση δανεισμένη από τα λόγια ενός συνεργάτη του αστυνόμου Οδυσσέα Γαλανόπουλου, κεντρικού ήρωα του μυθιστορήματος, και πρόθεσή μου ήταν, η μεταφορά που περιέχεται σ’ αυτήν, να λειτουργεί και να ερμηνεύεται ως πρόκληση και ως προειδοποίηση. Η αλήθεια, αρχικά σε μια αστυνομική ιστορία αλλά κατ’ επέκταση και στις ιστορίες της ζωής μας, στις ανθρώπινες σχέσεις, ακόμα και στην πορεία μας προς την αυτογνωσία, ποτέ δεν βρίσκεται στην επιφάνεια, ποτέ δεν μας παραδίδεται αμαχητί. Κρύβεται στον σκοτεινό βυθό της θάλασσας και της ύπαρξής μας, και ξεγλιστρά μέσα από τα χέρια μας σαν ψάρι. Ο αγώνας για να την ξετρυπώσει κανείς βουτώντας εκεί κάτω, είναι μια πρόκληση που μπορεί να κρύβει θανάσιμους κινδύνους· όχι μόνο τους κινδύνους του βυθού αλλά και τον κίνδυνο, η αλήθεια που θα έρθει στο φως να είναι πλάσμα αλλόκοτο, ψάρι τρομαχτικό κι επικίνδυνο, κάποτε και θανατηφόρο…
Για την πλοκή
Απρίλιος 1986 , Αθήνα, Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής. Ο αστυνόμος Οδυσσέας Γαλανόπουλος αξιωματικός της Δίωξης εγκλημάτων κατά ζωής και περιουσίας, καλείται να συνδράμει έναν παλιόφιλο συνάδελφό του, στη διαλεύκανση των συνθηκών του θανάτου ενός άγνωστου άνδρα που το πτώμα του βρέθηκε σε ένα εγκαταλειμμένο ξενοδοχείο των Σποράδων. Ο αστυνόμος δέχεται χωρίς να φαντάζεται ότι μόλις πήρε θέση μπροστά στην σκακιέρα που θα παιχτεί μια θανάσιμη παρτίδα στην οποία από παίχτης μπορεί ξαφνικά να γίνει αναλώσιμο πιόνι. Τα πρώτα στοιχεία τον οδηγούν διαδοχικά σε ένα μπαρ της Πλάκας που θυμίζει εκκλησία, μετά σε μια πραγματική εκκλησία όπου δέχεται την εξομολόγηση μιας πονόψυχης μπαργούμαν, και τέλος στο ημίφως του σαλονιού μιας γοητευτικής αλλά και αινιγματικής αριστοκράτισσας, σε μια βίλα του Ψυχικού. Όταν έρχεται στο φως η κλοπή μιας συλλογής από δεκατρία σπάνια κυκλαδικά ειδώλια. που φυλάγονταν στην βίλα, στην άδεια, ως τώρα, σκακιέρα αρχίζουν να παίρνουν θέση τα πιόνια: Η μικρή Μάγια Σαλβαντόρ, η Φιλιππινέζα υπηρέτρια της βίλας του Ψυχικού. Ένας γηραλέος καθηγητής αρχαιολογίας, υπεράνω πάσης υποψίας. Ένας ανώτατος αξιωματικός της Ασφάλειας, γνωστός στους διαδρόμους της ΓΑΔΑ ως "Χαμαιλέων". Μια πρώην μις Ελλάς που τριγυρνάει μεθυσμένη σε μια έπαυλη κοντά στο Σούνιο. Μια ατίθαση νεαρή που οδηγεί ένα μωβ Ντεσεβώ και φαίνεται να ξέρει περισσότερα από όσα λέει. Ένας ερωτευμένος νεαρός ζωγράφος που ανακαλύπτεται ετοιμοθάνατος σε κάποιο νταμάρι της Πεντέλης, με μια σύριγγα ηρωίνης καρφωμένη στην φλέβα του. Μια ηλικιωμένη, χήρα στρατηγού, που έχει για χόμπι να φτιάχνει κουλουράκια και να κρυφοκοιτάζει από το παράθυρό της την ζωή των γειτόνων της. Ένας μηχανόβιος κακοποιός που ακούει στο παρατσούκλι, "ο γυάλινος". Μόνο ο αντίπαλος του αστυνόμου, εκείνος που κάθεται απέναντι του στην σκακιέρα, παραμένει αόρατος.
Τα γεγονότα γίνονται καταιγιστικά αλλά η έρευνα του αστυνόμου μπλέκεται σε ένα μπερδεμένο κουβάρι από ύποπτα καράβια με σημαίες ευκαιρίας, και από Οφσόρ πλοιοκτήτριες εταιρίες, καλά κρυμμένες σε φορολογικούς παραδείσους της Καραϊβικής. Το ίδιο μπερδεμένα είναι τα συναισθήματα του Γαλανόπουλου για την γυναίκα που έχει εισβάλει στη ζωή του με όρους που θέτουν σε κίνδυνο το προσωπικό αξιακό του σύστημα.
Κι ενώ η σκακιέρα αρχίζει να αδειάζει από πιόνια, και ο χρόνος που έχει στην διάθεσή του ο αστυνόμος για να βρει τα χαμένα πολύτιμα αγαλματίδια μοιάζει να τελειώνει, ένα μονόστηλο άρθρο εφημερίδας από το καλοκαίρι του 1967, θα φέρει στο φως παλιές ιστορίες και θα οδηγήσει σε ένα συγκλονιστικό τέλος την θανάσιμη παρτίδα, επαληθεύοντας τραγικά τον τίτλο του μυθιστορήματος. Καθώς ο κόσμος γύρω του αρχίζει να βυθίζεται στον εφιάλτη του Τσερνομπίλ, -είμαστε πια στο Πάσχα του 1986-, ο αστυνόμος Γαλανόπουλος βουτάει στα βαθειά για να φέρει την αλήθεια και τα χαμένα αγαλματάκια στην επιφάνεια.
Για τους χαρακτήρες:
Αν θέλεις να προστατέψεις τον μελλοντικό αναγνώστη από spoilers, είναι δύσκολο να μιλήσεις αναλυτικά για τους χαρακτήρες μιας αστυνομικής ιστορίας. Θα μιλήσω, λοιπόν, για τις βασικές αρχές που διέπουν το πλάσιμο των χαρακτήρων της ιστορίας μου. Θεωρώ ότι ο τρόπος που αντιλαμβάνομαι τον κόσμο γύρω μου είναι λίγο-πολύ ζωγραφικός, το ίδιο και ο τρόπος με τον οποίο προσπαθώ να τον αναπαραστήσω μέσα στα μυθιστορήματά μου. Αναπόφευκτα, οι χαρακτήρες μου, ακόμα και οι δευτερεύοντες ή τριτεύοντες, δουλεύονται επίμονα, πινελιά την πινελιά, μέχρι να νιώσω ότι έχω αποδώσει ένα πορτραίτο τους που θα δίνει στον αναγνώστη την ίδια αίσθηση και την ίδια εικόνα που είχα κι εγώ όταν τους εμπνεύστηκα. Και αυτό δεν αφορά μόνο τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά, αφορά κυρίως το εσωτερικό τους, τις σκέψεις τους, την ιστορία που κουβαλάει ο καθένας τους. Έτσι, στο μυθιστόρημά μου έχουν προκύψει μερικά ενδιαφέροντα, νομίζω, πορτραίτα ηρώων που κινούνται σε πρώτο πλάνο, όπως εκείνο του "ιδεολόγου" αστυνόμου Γαλανόπουλου, της Ειρήνης Αναγνωστίδη, αινιγματικής δέσποινας του Ψυχικού ή του αφελούς κι εξωστρεφούς αλλά και συναισθηματικού και γενναίου, όταν χρειάστηκε, αστυφύλακα Φενέκου, και άλλα σε δεύτερο ή και σε τρίτο πλάνο, όπως εκείνο της Συλβί, της έξυπνης γυναίκας που έχει εισβάλει στην ζωή του Γαλανόπουλου αναστατώνοντάς την, του σκληροτράχηλου, άκαμπτου ταγματάρχη Γερακάρη, του καιροσκόπου ταξίαρχου "Χαμαιλέοντα", του θυρωρού της πολυκατοικίας της Πατριάρχου Ιωακείμ που αποτελεί μια από τις βασικές σκηνές του "δράματος", της ατίθασης νεαρής Αντιγόνης Ακριβού και της μητέρας της, της αλκοολικής πρώην Μις Ελλάς, Τάνιας Μάγερ.
Για την έμπνευση
Η πηγή της έμπνευσής μου δεν ήταν κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό βγαλμένο από τα αστυνομικά δελτία, αλλά η ανάγκη μου να εξερευνώ το κίνητρο πίσω από τις πράξεις των ανθρώπων, εκείνο που τους σπρώχνει προς το καλό είτε το κακό. Ίσως γιατί, όπως και ο αστυνόμος Γαλανόπουλος, φοβάμαι πως όταν οι πράξεις των ανθρώπων, ακόμα και τα εγκλήματά τους, ή αυτά κυρίως, θα πάψουν να έχουν λογικό κίνητρο, τότε θα είμαστε οριστικά χαμένοι… Πηγή έμπνευσής μου ήταν επίσης η νοσταλγία. Τοποθέτησα την ιστορία μου στα 1986, στη μέση μιας 10ετίας που υπήρξε πυκνή σε γεγονότα με έντονο πολιτικό και κοινωνικό αντίκτυπο, και με αναφορές και στις δεκαετίες του 60’ και του 70’, προσπάθησα να "ζωντανέψω" για χάρη του αναγνώστη εποχές και γεγονότα που έζησα και με διαμόρφωσαν και από τις οποίες έχω δυνατές αναμνήσεις. Αυτές οι αναμνήσεις με βοήθησαν να στήσω το "σκηνικό" μου, που στην δική μου ζυγαριά είχε ίδιο βάρος με το αστυνομικό κομμάτι της ιστορίας μου και ανατροφοδοτούσε συνεχώς την έμπνευσή μου.
Για τη διαδικασία της συγγραφής
Πάντα, όταν ξεκινώ να γράφω ένα μυθιστόρημα μου, έχω στο νου μου ένα πολύ-πολύ γενικό πλάνο του, κάτι που δεν έχει ακόμα καθόλου σαφή μορφή. Ή, για να το πω πιο παραστατικά, έχω αποφασίσει πού θα καρφώσω την μεταλλική μύτη του διαβήτη, αλλά ψάχνομαι πού να τοποθετήσω τη μολυβένια μύτη του. Ο κύκλος που θα χαράξω πρέπει να χωρέσει όλα τα πώς και τα γιατί της ιστορίας που έχω στο μυαλό μου, και όταν η μολυβένια μύτη γυρίσει στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε, πρέπει να έχω βρει και να έχω δώσει στον αναγνώστη μου όλες τις απαντήσεις. Και η επιφάνεια του κύκλου -στην αντίληψή μου με κύκλο αντιστοιχεί ένα αστυνομικό μυθιστόρημα-, πρέπει να μην έχει ούτε μια τρύπα! Οι πρώτες σελίδες, λοιπόν, με βασανίζουν μέρες, βδομάδες ή και μήνες. Γράφω, σβήνω, αντικαθιστώ λέξεις, διαγράφω προτάσεις και ολόκληρες παραγράφους, "παιδεύομαι" σαν να έχω μπροστά μου όχι την αρχή ενός μυθιστορήματος με προοπτική 500 σελίδων, αλλά ένα σχεδίασμα ποιήματος που οφείλω να το φέρω στην τέλεια μορφή του.
Παράλληλα όμως συνεχίζω να επεξεργάζομαι την ιστορία μου δίνοντάς της ολοένα και πιο σαφή μορφή, κρατώντας σημειώσεις, αναζητώντας ή επιβεβαιώνοντας στοιχεία στο διαδίκτυο, υπολογίζοντας χρόνους πάνω στο ημερολόγιο, -ο χρόνος είναι βασικό στοιχείο σε μια αστυνομική ιστορία- σχεδιάζοντας με κάθε λεπτομέρεια το "σκηνικό" της. Και μετά, πριν καν ξεμπλέξω οριστικά με τις πρώτες σελίδες, ξεκινώ να γράφω τα επόμενα κεφάλαια, όχι πάντα με την σειρά που πρόκειται να έχουν στην ιστορία μου. Είναι πια η εποχή που κάθε ώρα της ημέρας, ό,τι άλλο και αν κάνω, προσπαθώ να φανταστώ τους ήρωές μου, τι σκέφτονται, πώς μιλάνε, ακόμα και τις εκφράσεις του προσώπου τους ή τη στάση του σώματός τους. Το κάνω περπατώντας, ταξιδεύοντας με το μετρό, ψωνίζοντας ή πίνοντας καφέ με φίλους, ακόμα και καταμεσής της άγριας νύχτας μου συμβαίνει συχνά να με ξυπνάει η έγνοια τους.
Και όταν κάποτε νιώσω ότι η ιστορία μου φτάνει στο τέλος της, τότε αρχίζω να συνθέτω το τελικό σώμα, αποφασίζοντας για τη σειρά και συνδέοντας μεταξύ τους τα κεφάλαια που έχουν συσσωρευτεί στον υπολογιστή μου, κλείνοντας αναπόφευκτες τρύπες στην υπόθεση, προσθέτοντας τις απαραίτητες υποσημειώσεις. Και μετά γράφω το τελευταίο κεφάλαιο! Επιτέλους ο κύκλος έκλεισε και τώρα αρχίζει το πραγματικό "πανηγύρι", το πέρασμα όλου του κειμένου ατελείωτες φορές. Και κάθε φορά προκύπτουν καινούργιες διορθώσεις, αναθεωρήσεις, μετακινήσεις, αντικαταστάσεις, που σταματούν μόνο όταν νιώσω ότι με ικανοποιεί πλήρως το "σύμπαν" που δημιούργησα. Και τότε αρχίζω να αγωνιώ για το μέλλον του. Θα το κρατήσω άραγε, βιβλίο κανονικό, στα χέρια μου ή θα απομείνει ένα αρχείο στον σκληρό του υπολογιστή μου; Ως τώρα, πάντως, έχω σταθεί τυχερός.
Διαβάστε Επίσης
