Έχοντας διανύσει 13 χρόνια καλλιτεχνικής πορείας στο εξωτερικό, ο Στέλιος Φαϊτάκης επιστρέφει στην Αθήνα με μια έκθεση όπου επικαιρότητα και τέχνη συνομιλούν, μέσω εικονογραφικών συνθέσεων. Το "Triumph of Logic" ή "Ο Θρίαμβος της Λογικής" κοσμεί τον χώρο της Allouche Benias όχι μόνο με τα μνημειώδη έργα από την σειρά "Ευτυχώς, ο Παραλογισμός χάνεται" που παρουσιάστηκαν το 2014 στο Palazzo Cavour του Τορίνο, αλλά και την πιο πρόσφατη δουλειά του υπό τον τίτλο "Μάνταλα", η οποία φιλοξενήθηκε στη Χαϊνάν της Κίνας το προηγούμενο έτος. Παράλληλα, εκτίθεται μια νέα ενότητα 10 έργων μεγάλης κλίμακας και 12 σε χαρτί.
Ο Φαϊτάκης ξεκίνησε την καριέρα του ως καλλιτέχνης γκραφίτι και άρχισε να καθιερώνεται στην ελληνική καλλιτεχνική σκηνή μετά την παρουσίαση της τοιχογραφίας "Ο Σωκράτης πίνει το κώνειο" στη Μπιενάλε της Αθήνας το 2007. Το 2011, με τη συμβολή της επιμελήτριας και πλέον καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΕΜΣΤ, Κατερίνας Γρέγου, η συμμετοχή του στη Μπιενάλε της Βενετίας έδωσε στον καλλιτέχνη το άνοιγμα προς μια διεθνή καριέρα και, έκτοτε, έργα του έχουν παρουσιαστεί σε εκθέσεις και μουσεία ανά τον κόσμο, από το Παρίσι ως το Κίεβο. Αυτό που διακρίνει την τέχνη του είναι το "πάντρεμα" της βυζαντινής αγιογραφίας με τις πρακτικές της Κρητικής Σχολής Αγιογραφίας και τους πολιτικούς συμβολισμούς του μεξικανικού μουραλισμού, χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι του οποίου υπήρξαν οι Ντιέγκο Ριβέρα και Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο.
Στις εικαστικές αφηγήσεις του "Triumph of Logic" πρωταγωνιστούν μορφές όπως ο Νίτσε και ο νομπελίστας φυσικός Βόλφγκανγκ Πάουλι, πρόσωπα που συνδέονται με την τωρινή απειλή του πολέμου. Μέσω μεταμοντέρνων εικονογραφικών αναφορών, ο καλλιτέχνης σχολιάζει τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της σημερινής εποχής, αν και δεν παραμένει πιστός στην απόδοση της ιστορικής πραγματικότητας. Αντιθέτως, αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να απεικονίσει ιστορικά γεγονότα διαστρεβλώνοντάς και ερμηνεύοντας μέσω αυτών το παρόν.
Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τον καλλιτέχνη για την έμπνευση πίσω από τα έργα της επερχόμενης έκθεσης, που εγκαινιάζεται σήμερα, και τη σημασία της προβολής επίκαιρων ζητημάτων μέσα από την τέχνη.
Πώς αισθάνεστε για την καλλιτεχνική σας επιστροφή στην Αθήνα, μετά από 13 χρόνια; Τι έχει αλλάξει στη δουλειά σας και ποιά ήταν η δράση σας αυτά τα χρόνια εκτός συνόρων;
Είμαι πολύ χαρούμενος καθώς έχω πολύ καιρό, όπως λέτε, να παρουσιάσω την δουλειά μου στην Αθήνα. Εφόσον επέλεξα να μην φύγω στο εξωτερικό, είναι προφανές και ότι σημαίνει πολλά για εμένα το να δείξω πάλι την δουλειά μου στον τόπο μου. Υπήρχαν γεγονότα στο εξωτερικό, με μια δύσκολη φυσικά περίοδο τελευταία όπου η τέχνη χτυπήθηκε λόγω του ιού. Το πιο ενδιαφέρον γεγονός ήταν η έκθεση για την τέχνη της Ελλάδας που παρουσιάστηκε στην Κίνα, με όλη την εργασία προετοιμασίας της κας. Κοσκινά και της κας. Μανέτα να γίνεται…διαδικτυακά! Η δουλειά νομίζω πως έχει εξελιχθεί ακόμα περισσότερο. Εκτός από την τεχνική βελτίωση, υπάρχουν και τα μάνταλα που είναι νέο μέρος της εργασίας μου, ένα επιπλέον μαζί με τα κείμενα.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε στη δημιουργία των έργων "Μάνταλα";
Έχω πει πολλές φορές ότι από τις σημαντικότερες επιρροές στη δουλειά μου τις έχω από την Απω Ανατολή. Μελετούσα στη Σχολή Καλών Τεχνών και, στη συνέχεια, στην δική μου βιβλιοθήκη εικόνες Μάνταλα. Μου αρέσει πολύ η αυστηρή γεωμετρία που υπάρχει σαν βάση, όπως γενικώς συμβαίνει και στην "κανονική" εργασία μου. Εδώ, υπάρχει ένα νέο μέρος όπου η γεωμετρία είναι σαφέστατη και προφανής, βγαίνει "μπροστά" όπως λέμε. Τα μάνταλα είναι, ουσιαστικά, μια προσπάθεια δημιουργίας γεωμετρικής δομής που ερμηνεύει την βαθύτερη δομή του κόσμου μας. Στην δική μου εργασία υπάρχει, πάνω στην προηγούμενη βάση, ένα στοιχείο ειρωνείας πάνω στην σημερινή εξέλιξη, όπως αυτή ορίζεται με βάση τον "σκληρό" ορθολογισμό.
Οι νέες σειρές έργων σχετίζονται κατά κάποιον τρόπο με την επικαιρότητα του πολέμου;
Ο πόλεμος που είχα στον νου μου όταν ξεκίνησα το τανκ, το πρώτο από τα νέα έργα που φτιάχτηκε, ήταν ένας εντελώς διαφορετικός, υπόγειος και κατά βάση ιδεολογικός πόλεμος, θεωρητικός δηλαδή. Είναι θλιβερό ότι η κατάσταση κάνει κάποιες από τις εικόνες της έκθεσης να έχουν ξαφνικά και ευθύ, κυριολεκτικό νόημα…
Γιατί πιστεύετε ότι η αναπαράσταση σημερινών κρίσεων μεταδίδεται πιο έντονα στον θεατή μέσω της ορθόδοξης εικονογραφίας;
Γιατί, πολύ απλά, πρόκειται για ευθύ τρόπο, κατά βάση τουλάχιστον, άρα και πολύ δυνατό. Υπάρχει ένας άλλος τρόπος, περισσότερο προτιμητέος, από τον μοντερνισμό και μετά, που τα πράγματα γίνονται πιο έμμεσα και "υπονοούνται", παρά λέγονται καθαρά. Ο παλιός τρόπος μιλάει στην καρδιά του ανθρώπου. Ο σύγχρονος τρόπος μιλάει στον νου. Είναι χρήσιμα και τα δύο, απλά νομίζω ότι ο νους είναι κάπως….επηρμένος τελευταία, θεωρώντας μόνο τον εαυτό του έγκυρο για την έκφραση γνώμης για τα πράγματα μέσω της αυστηρής λογικής του.
Έχει κατακριθεί ποτέ η συμπερίληψη αγιογραφικών στοιχείων στα έργα σας;
Ναι αλλά, ευτυχώς, ελάχιστα. Πιστεύω ότι συμβαίνει αυτό λόγω της υπερβολικής σημασίας στους τύπους, παρά στην βαθύτερη σημασία των συμβόλων, στην ουσία της εικόνας. Δεν μπορώ όμως να κάνω κάτι γιαυτό. Οι εικόνες ολοκληρώνονται, φεύγουν από τα χέρια μου και τραβούν το δρόμο τους. Ελπίζω να λειτουργούν και να λειτουργήσουν σωστά.
Περισσότερες πληροφορίες
The Triumph of Logic
Εικόνες που θυμίζουν μοντέρνες αγιογραφίες, επηρεασμένες από την τέχνη του Θιβέτ και της Ιαπωνίας, αλλά και τις μορφές του Νίτσε και του νομπελίστα φυσικού Βόλφγκανγκ Πάουλι. Ο νεοβυζαντινός μοντερνισμός του Στέλιου Φαϊτάκη επιστρέφει στην Αθήνα, σχολιάζοντας με καυστικό τρόπο την επικαιρότητα. Αφηγηματικός μεν, μη τηρώντας δε, την ιστορική πραγματικότητα, ο Φαϊτάκης μιλάει μέσα από τη ζωγραφική του για το παρόν με γρίφους, καλώντας τον θεατή να ερμηνεύσει την κάθε σύνθεση με τον δικό του τρόπο.
