«Μαγκνταλένα Χάουζεν: Παγωμένος Χρόνος»
Λίγες ώρες προτού το 48ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας (8-14/9) μοιράσει τις τελευταίες δάφνες του για φέτος, συγκεντρώνουμε σε μια λίστα τις 10 ταινίες που ξεχωρίσαμε από το πρόγραμμα. Η έμφαση δίνεται στο Εθνικό Διαγωνιστικό τμήμα, ωστόσο, δε λείπουν παρουσίες και από άλλες ενότητες. Η σειρά κατάταξης, επίσης, δεν είναι αξιολογική. Τέλος, χρήζουν αναφοράς κι ας έμειναν τυπικά εκτός δεκάδας, το βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα "I'm Glad You're Dead Now" (Τοφίκ Μπαρχόμ), οι "400 Κασέτες" (Θέλγια Πετράκη), το "Φούιτ" (Αλέξανδρος Χαντζής), το "Αβαντάζ" (Χρήστος Νάτσης) και το "Χοῦς εἶ καί εἰς χοῦν ἀπελεύσει" (Δημήτρης Παπαθανάσης).
"Noi"
Αλήθεια, εκπλήσσει κανένα που ο Νεριτάν Ζιντζιρία ("Φῶς ἐκ Φωτός", "Χαμομήλι") σκαρφίζεται μία ακόμα καταπληκτική μικρού μήκους; Εδώ, μια άδικη απώλεια μετατρέπεται σε ατραπό με προορισμό μια πρόωρη ενηλικίωση και μια σπαρακτική παραίνεση. Ενίοτε το τίμημα της συγχώρεσης και της αποδοχής προϋποθέτει μια αμείλικτη μάχη με τον εαυτό. Και αυτήν την εσωτερικότητα ο Ζιντζιρία έχει μια απίστευτη ευκολία να απεικονίζει, χρησιμοποιώντας ποίηση γειωμένη, υπερβατικότητα που κοιτάζει στα μάτια ζωή και θάνατο, μετατρέποντας το ίδιο το σινεμά σε έναν τόπο αρχέγονο και οικείο, ταυτόχρονα. Δε θα μας κάνει εντύπωση αν ο σκηνοθέτης με αυτήν τη μικρού μήκους διπλασιάσει τους Χρυσούς Διόνυσούς του…
"Hopepunk"
Στο ντεμπούτο της Βασιλικής Λαζαρίδου είχαμε αναφερθεί ξανά, όταν πριν από μερικούς μήνες πραγματοποίησε παγκόσμια πρεμιέρα στο BFI Flare. Τότε, είχαμε γράψει: "Η ταινία συστήνεται ως μια ‘αναρχική ιστορία εκδίκησης’, η οποία τοποθετείται σε μια μετα-αποκαλυπτική Αθήνα που έχει κατακλειστεί από ζόμπι, τα οποία είναι μεν σαρκοφάγα, αλλά και όχι ακριβώς. Ταυτόχρονα, την πρωτεύουσα οργώνει μια συμμορία από εθνικιστές ταξιτζήδες(!) με τους οποίους πρόκειται να συγκρουστεί η κεντρική ηρωίδα Άντι (Γιούλα Μπούνταλη). Στο ‘Hopepunk’ σμίγουν η λαχτάρα του ‘Κριστίν’ (Τζον Κάρπεντερ, 1983), η απενοχοποιημένη γραφικότητα του ‘Ιππότη της Ασφάλτου’, αλλά και λίγη από την ενέργεια του ‘Titane’ (Ζουλιά Ντικουρνό), σμιλεύοντας ένα… φρέσκο zombie movie με ανεπιτήδευτη b-movie αισθητική και ξεσηκωτικό κουήρ θράσος. Όλα αυτά δίχως η ταινία να παίρνει τον εαυτό της πιο σοβαρά από όσο χρειάζεται, αφήνοντάς μας κιόλας, στο φινάλε, να ζητάμε για λίγο παραπάνω".
"Κάνε Αυτό που Πρέπει"
Κάτι που διαχρονικά λείπει από τα μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ είναι οι ταινίες που δεν κάνουν ό,τι μπορούν για να μας πείσουν για τα *πάρα πολύ σοβαρά* θέματα που τις απασχολούν. Όχι πως η δουλειά του Μάνου Παπαδάκη δεν έχει βάθος, ίσα - ίσα, αρθρώνει το πιο ανεπιτήδευτο και νηφάλιο πολιτικό σχόλιο για την περίοδο του δημοψηφίσματος που έχουμε δει ποτέ. Κερδίζει το στοίχημα, όμως, γιατί κατά βάση αποτελεί ένα αβίαστα αστείο buddy movie, ξέρει πότε να βάλει τελεία και έπειτα, θυμίζει με τον πιο γλυκό τρόπο το σύνθημα "we always sing, even when we ‘re losing".
"Αυτός που Κάποτε Υπήρχε"
Σε ιλιγγιώδη σκηνοθετική ωρίμανση από το προ πενταετίας "Ρουζ" (τρία βραβεία στη Δράμα τότε), ο Κωστής Θεοδοσόπουλος στη νέα μικρού μήκους του δοκιμάζει κάτι που είχαμε να δούμε από τη "Νορβηγία" (Γιάννης Βεσλεμές, 2014). Κοινώς, αναπτύσσει το δικό του βαμπιρικό μύθο με φόντο μια αλλόκοσμη Αθήνα και καθοριστική τη συνδρομή του αποστομωτικού πρωταγωνιστή και συν-σεναριογράφου Άρη Μπαλή. Οι βρικόλακες του δημιουργικού διδύμου είναι παθιασμένα ρομαντικοί και άρα καταδικασμένα τραγικοί και ο ερωτισμός που φορτίζει την πλοκή είναι τόσο διαπεραστικός όσο η παρόρμηση να παραδοθείς, άνευ όρων, στο πόθο του συντρόφου σου.
"Μίτση"
Ρεαλισμός που σμίγει με το υπερφυσικό, απολύτως μοντέρνοι, ουσιώδεις προβληματισμοί και η χειροπιαστή ανάγκη για ένα σινεμά που ενδυναμώνει, είναι οι ενέργειες που φορτίζουν το φιλμ της Γεύης Δημητρακοπούλου. Τα αιφνίδια "χτυπήματα" του μεγαλώματος και η δυσφορία του εγκλεισμού ανάμεσα σε αυτό που "πρέπει" να είσαι και αυτό που νιώθεις, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή μιας αφήγησης που, όμως, κρύβει αλλού τη δύναμή της. Αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει είναι η απεικόνιση της οργής ως αμυντικού μηχανισμού, ενός εργαλείου σχεδόν μαγικού που πηγάζει από τον πόνο της ενηλικίωσης. Εξίσου κομβική η αναπαράσταση της ενδόμυχης επικοινωνίας μεταξύ των ηρωίδων ως κάτι που απορρέει, ταυτόχρονα, από τη φύση, το αίμα, την κοινή διαγενεακή καταγωγή. Εάν κάπου αδικείται, εν μέρει, η μικρού μήκους είναι στη διαχείριση των εντάσεών της. Αφού της (εντυπωσιακής) κορύφωσης προηγούνται πολλαπλοί υπαινιγμοί, ενώ τη διαδέχεται ένας αχός που βάζει σαφή κατακλείδα μεν, αλλά αποχαιρετά ένα σύμπαν που είναι σαφές πως έχει πολλά ακόμα να πει. Ακόμα κι έτσι, το "Μίτση" αποτελεί ένα αδιαπραγμάτευτα πρωτότυπο δείγμα ενός βλέμματος έτοιμου να αναμετρηθεί με περίπλοκες θεματικές και ταυτόχρονα να υποβάλλει με τις εικόνες που δημιουργεί.
"Οι Λύκοι Επιστρέφουν"
Στο πεδίο της δημόσιας πολιτικής ή τελοσπάντων στο αόρατο πεδίο που διαφορετικοί ανταγωνισμοί φιλοδοξούν να φτιάξουν την κυρίαρχη εικόνα της πατρίδας (μας), μοιάζει να επικρατούν δύο τάσεις. Από τη μία, αυτή του απέραντου γαλάζιου μιας χώρας που έχει πάντα ήλιο - ακόμα και αν οι κάτοικοί της δεν έχουν μία για διαμονή στις Κυκλάδες. Από την άλλη, μιας απέραντης ερήμου που ανώνυμοι και επώνυμοι χάνονται ανεξήγητα - ακόμα και αν οι πολίτες της καταγγέλλουν με στοιχεία περιστατικά pushbacks, εξαφανίσεων, εγκατάλειψης, ανύπαρκτων (σιδηροδρομικών) μέτρων ασφαλείας κ.ο.κ. Όλη αυτή η ένταση πάλλεται στο φόντο της ταινίας του Στέλιου Μωραϊτίδη (εύφημος μνεία στη Δράμα, το 2020, για το τιμιότατο "Dakar"), η οποία με τη ψυχραιμία ενός παγωμένου νουάρ και την ατμόσφαιρα ενός crime θρίλερ, απεικονίζει νηφάλια το στήσιμο μιας συγκάλυψης. Από αυτές, όμως, για τις οποίες δε μαθαίνουμε ποτέ.
"Μαγκνταλένα Χάουζεν: Παγωμένος Χρόνος"
Mockumentary της σχολής Μαρκέρ, η θρυλική Χάνα Σιγκούλα στην αφήγηση off, χαμηλότονη, αναπολιτική ποίηση και η μελαγχολία της Αριστεράς. Με αυτά τα υλικά ο Γιάννης Καρπούζης ("Νίκος Καρούζος: Ο Δρόμος για το Έαρ") δεν επιχειρεί να ανακατασκευάσει απλώς μια εποχή ή να φτιάξει ένα κολάζ σινεφιλικών αναφορών. Αντίθετα, καταφέρνει να σμιλέψει ένα ύφος προσωπικό και στιβαρό που υπηρετεί μέχρι τέλους, καθώς εμβαθύνει στις αφανείς πτυχές μιας πολιτικοποιημένης φωτογράφου. Η πορεία και οι εμπειρίες της, από τη δεκαετία του '70 μέχρι την Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, συμπυκνώνουν τα όνειρα, τις διεκδικήσεις και τις φαντασιώσεις μιας ολόκληρης γενιάς συμμετεχόντων στα κοινωνικά κινήματα. Επιδιώξεις σε συνεχή αντιπαράθεση μεταξύ τους, το δημόσιο χώρο και εν τέλει, τους όρους της ίδιας της ύπαρξης.
"Or How to Disappear"
Η μικρού μήκους που αναδείχθηκε καλύτερη του Εθνικού Σπουδαστικού τμήματος, ενώ βραβεύτηκε δικαίως και για τη σκηνοθεσία του Γιώργου Αγγελόπουλου, συνοψίζει τη δυναμική της συγκεκριμένης ενότητας του θεσμού. Σινεμά αταξινόμητο, πειραματικό, αυτοαναφορικό αλλά ανατρεπτικό, ανυπάκουο ως προς τις συμβάσεις δίχως να εξυπνακίζει και εν τέλει, ένα εντελώς "καμμένο" (με την καλή έννοια) σύγχρονο avant-garde φιλμ. Γεμίζω με χαρακτηρισμούς όσα έχω να πω, γιατί οποιαδήποτε προσπάθεια αποσαφήνισης του "Or How to Disappear" εκτός του ότι είναι καταδικασμένη να αποτύχει, σε μεγάλο βαθμό, αδικεί τον αυθύπαρκτο κόσμο στον οποίο μας συστήνει. Και ας μη δίνει ιδιαίτερη σημασία στην έννοια της οικονομίας…
"Water Sports"
Παρότι διαφορετικού στιλ, όσοι γούσταραν το "Or How to Disappear" σίγουρα θα διασκεδάσουν με αυτήν εδώ την απολαυστική κουλαμάρα από τις Φιλιππίνες, στην οποία δύο ερωτευμένοι χρησιμοποιούν τη δύναμη της αγάπης τους για να σταματήσουν την κλιματική αλλαγή! Το τι συμβαίνει στην ταινία είνα ακόμα πιο ευφάνταστο από όσα υπαινίσσεται η πλοκή, με το όνομα του Γουάμι Αλκαζαρέν να σημειώνεται με έντονα γράμματα στη λίστα των σκηνοθετών που προορίζονται για σπουδαία πράγματα στο μέλλον.
"Δώσε Μου 5 Λεπτά"
Το μεγαλύτερο στοίχημα που κερδίζει το ντεμπούτο της Μαρθίλιας Σβάρνα είναι πως ανατρέπει τις προσδοκίες. Αυτό που ξεκινά ως, μονάχα κατά τα φαινόμενα, συμβατικό δράμα για τη μητρική καταπίεση, εξελίσσεται σε ένα τρυφερό κινηματογραφικό χάδι με rom com ευαισθησίες. Άσσος στο μανίκι το κωμικό τακτ τόσο της σκηνοθέτριας, υπέροχο και απολύτως κινηματογραφικό το στιγμιότυπο με το γρύλο στο συνεργείο, όσο και της άψογης πρωταγωνίστριας Ελεάνας Στραβοδήμου.
