Η Δανάη Μέγα για την παιδική παράσταση "In motion": "Τα μουσεία πρέπει να είναι ζωντανές εμπειρίες, όχι σιωπηλά μαυσωλεία"

Τι σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε μια παράσταση που συνδυάζει το θέατρο με τη γλυπτική και τον μουσειακό χώρο;
Υπάρχει μια επιθυμία κατακερματισμού και μετασχηματισμού του κλειστού, απροσπέλαστου, στεγνού χαρακτήρα των μουσείων και του πολιτισμού γενικώς στη χώρα μας.Της κοινωνίας ολόκληρης θα έλεγα, αλλά επικεντρωνόμαστε στους μουσειακούς χώρους. Οι περισσότεροι μουσειακοί χώροι ειδικά στην Ελλάδα, συχνά αντιμετωπίζονται ως μαυσωλεία, όπου τα εκθέματα είναι απομακρυσμένα από το κοινό και δεν προκαλούν βιωματική εμπειρία, παρόλο που το σύγχρονο μουσείο τοποθετεί στο κέντρο τον άνθρωπο. Ακούς συνέχεια από πολύ κόσμο: "στο Μουσείο δεν μιλάμε”, ή το πιο απλό…και πιο σύνθετο τελικά…να μην υπάρχει καν η ελευθερία της τέχνης μέσα στα ίδια τα μουσεία. Οι περισσότεροι είτε εργαζόμενοι στον πολιτισμό είτε επισκέπτες αντιμετωπίζουν τους χώρους αυτούς σαν κάτι ιερό-δύσκολο-ειδικό-συγκεκριμένο και όχι για όλους. Στα μουσεία πρέπει ο κάθε ένας/μια να μπορεί να βρει κάτι μέσα στο αφήγημα. Είναι τόποι που εξελίσουν τον χρόνο και τις καταστάσεις, πλέκουν μέσα από την τέχνη τα νέα κουβάρια, λειτουργούν εξελικτικά και μετασχηματιστικά. Οι φωνές πρέπει να είναι πολλές όχι μια. Δυστυχώς δεν μπορούμε εύκολα να δεχτούμε ότι μπορούν να συμβαίνουν ζωντανές καταστάσεις μέσα στους εκθεσιακούς που ενεργοποιούν και δεν παγώνουν τον χρόνο, αλλά τον μεταβάλλουν από τότε στο τώρα ή δημιουργούν νέες εμπειρίες. Κυρίως όλα τα παραπάνω πρέπει πρώτα από όλα να γίνουν αντιληπτά από τους ανθρώπους που εργάζονται στα μουσεία, μια από αυτούς είμαι και εγώ, τα τελευταία 10 χρόνια. Θέλω λοιπόν και προσπαθώ με πολύ πείσμα να δημιουργήσω καταστάσεις ζωντανές, ανοιχτές, και ενεργές, όπου οι τέχνες συναντιούνται και ο επισκέπτης γίνεται μέρος της διαδικασίας ανακάλυψης, συμμετέχει ενεργά μέσα από δικά του βιώματα, σε κάτι ζωντανό που ο μόνος τρόπος για να έχει νόημα ύπαρξης είναι να συνδεθεί με το εδώ και το τώρα. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί με την απλή παρατήρηση των πραγμάτων.

Χρειάζεται δράση, Εδώ έρχεται το θέατρο! Τι καλύτερο άλλωστε από το συνθέτεις τις τέχνες και να οδηγήσε σε κάτι μοναδικό και πολυσύνθετο! Πρόκειται για μια πλήρης θεατρική εμπειρία που ξεδιπλώνεται μέσα από τον ίδιο τον χώρο. Η γλυπτική με την κίνηση, την υφή και τη μορφή της, σε συνδυασμό με τη θεατρική δράση, δημιουργεί μια δυναμική αφήγηση που ανατροφοδοτείται από τη συμμετοχή του κοινού. Το μουσειακό αφηγηματικό υλικό γίνεται οδηγός και αποτελεί την πρώτη ύλη που πάνω του προσαρμόζεται και η ιστορία που έχει επιλεχθεί-η συνθήκη δηλαδή, ώστε να μπορέσει να υπάρξει η συγγραφή. Αυτή η ανατροπή στην αντίληψη του μουσειακού χώρου έρχεται να τονώσει τη δυναμική του, μετατρέποντας τον σε μια ζωντανή εμπειρία, που υπερβαίνει την παραδοσιακή μουσειακή παρακολούθηση και ενσωματώνει τον επισκέπτη στον πυρήνα του αφηγήματος.  Το θέατρο μέσα στο μουσείο και οι παραστατικές τέχνες ως μέθοδοι προσέγγισης του άλλου, της ιστορίας και του κόσμου δεν είναι απλώς εργαλεία ερμηνείας, αλλά μια ζωντανή δυναμική, ένα μανιφέστο που μεταμορφώνει τους μουσειακούς χώρους και την ίδια τη ζωή σε πεδία διαλόγου, εμπειρίας, επικοινωνίας με το εδώ και το τώρα και τους άλλους γύρω μας και ανατροπής.

Πώς αντιδρούν τα παιδιά και οι ενήλικες στη διαδραστικότητα της παράστασης; Υπάρχει κάποια αντίδραση που σας έχει συγκινήσει ιδιαίτερα;
Η διαδραστικότητα της παράστασης φέρνει όλους τους συμμετέχοντες κοντά, ανεξαρτήτως ηλικίας. Τα παιδιά ξεκινούν με ενθουσιασμό και διάθεση να εξερευνήσουν, ενώ οι ενήλικες παρακινούνται και εκείνοι και μέσα από όλο αυτό-βρίσκουν την χαμένη παιδική τους αθωότητα-κάτι που έτσι κι αλλιώς συμβαίνει στο θέατρο. Συνυπάρχει ο ρόλος, το παιχνίδι, η καθημερινή ζωή και έτσι κάπου εκεί εμφανίζεται και αυτή αθωότητα που ο ενήλικας συνήθως έχει χάσει. Μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές ήταν όταν όλοι μικροί μεγάλοι παρατηρούσαν με το στόμα ανοιχτό και τα μάτια βουρκωμένα, τα οποία τα έβλεπες μετά από λίγο να χαμογελούν. Ή όταν ακούς τα παιδιά να φεύγουν και να επαναλαμβάνουν ατάκες της παράστασης, να παίζουν τους ρόλους που είδαν και να δημιουργούν εν τέλη τον δικό τους πραγματικό κόσμο. 

Η Σελίν, η ηρωίδα της παράστασης, ταξιδεύει ανάμεσα στη φαντασία και την
πραγματικότητα. Πιστεύετε ότι τα μουσεία μπορούν να λειτουργήσουν ως γέφυρες μεταξύ αυτών των δύο κόσμων;
Απόλυτα! Έχουν τέχνη μέσα, η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει σαν γέφυρα στα πάντα στη ζωή μας. Δεν είναι κάτι απόμακρο. Τα μουσεία διατηρούν τη φαντασία ζωντανή, επιτρέποντας στον επισκέπτη να ανακαλύψει νέες διαστάσεις του κόσμου μέσα από την τέχνη. Η τέχνη μας βοηθά να ερμηνεύσουμε την πραγματικότητα, αλλά και να τη διαμορφώσουμε φανταστικά. Στην περίπτωση της Σελίν, το μουσείο γίνεται μια γέφυρα μαζί με το θέατρο που συνδέουν το φανταστικό με το πραγματικό, προσφέροντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να συνδεθούν όσο εκείνοι θέλουν με τις ιδέες και τα συναισθήματα που μεταφέρει κάθε έργο τέχνης, αναπτύσσοντας μια σχέση με την πραγματικότητα μέσα από τη φαντασία.

Πώς η έννοια της μοναδικότητας συνδέεται με το κεντρικό μήνυμα της παράστασης και τι ελπίζετε να κρατήσει το κοινό από αυτή την εμπειρία;
Η μοναδικότητα αποτελεί ένα από τα κεντρικά θέματα της παράστασης. Μέσα από την τέχνη-και ειδικότερα τη γλυπτική-, γεφυρώνεται με την καθημερινότητά μας, προσφέροντας έναν
εναλλακτικό τρόπο κατανόησης και ενίσχυσης σημαντικών κοινωνικών ζητημάτων. Κάθε έργο τέχνης, όπως και κάθε άνθρωπος, είναι μοναδικό με τον δικό του τρόπο. Στην παράσταση, αυτή η έννοια αποκαλύπτεται μέσα από τα γλυπτά, τη φαντασία και την ιστορία που τα περιβάλλει, με πρωταγωνιστή το γλυπτό Bien, που ζωντανεύει. Πώς η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο αυτογνωσίας και εξερεύνησης του κόσμου. Να αντιληφθεί την αξία της μοναδικότητας κάθε ύπαρξης και να οδηγηθεί, μέσα από αυτήν, στην αποδοχή και την ελευθερία. Άλλωστε σε μια εποχή που συνεχώς όλα αλλάζουν και οι εκρήξεις αληθινές ή πλασματικές - είναι ασταμάτητες - θεωρώ αναγκαίο να μπορούμε τουλάχιστον να είμαστε ελεύθεροι με τον εαυτό μας και τους γύρω μας, μήπως και δημιουργήσουμε αυτό που λέμε "όλο". Τώρα το τι θα πάρει ο κάθε ένας/μια, παιδί - ενήλικας, έχει να κάνει με τις εμπειρίες και προσλαμβάνουσες που έχει. Μπορεί πολλά, μπορεί και τίποτα…και το τίποτα είναι τεράστιο!

Στην εποχή μας, όπου η τεχνολογία κυριαρχεί στην ψυχαγωγία των παιδιών, πώς μπορεί το θέατρο μέσα σε ένα μουσείο να αποτελέσει μια εναλλακτική, δυνατή εμπειρία;
Στην εποχή μας, όπου η τεχνολογία κυριαρχεί στην ψυχαγωγία όλων, διαμορφώνοντας τον τρόπο που ζούμε ουσιαστικά, είναι σημαντικό να αναζητούμε ισορροπία. Από τη μία, η άμεση βιωματική εμπειρία που προσφέρει το θέατρο μέσα σε ένα μουσείο αλλά και γενικότερα σε όποιον τόπο συμβαίνει, μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική, δυνατή εμπειρία που ενεργοποιεί τη φαντασία και τις αισθήσεις. Κυριαρχεί το στοιχείο της έκπληξης και της ανατροπής κάτι που είτε μικρούς είτε μεγάλους μας συνεπαίρνει. Εκτός από αυτό όμως μέσα από τους ρόλους και όλα τα παρελκόμενα σε συνδυασμό και με τα εικαστικά που συνήθως κυριαρχούν, βλέπουμε μπροστά μας καθημερινές καταστάσεις. Επίσης το θέατρο χωράει όλες τις τέχνες μαζί… Τι πιο συναρπαστικό λοιπόν;  Από την άλλη, η τεχνολογία δεν θα πω ότι είναι αντίπαλος, ή κάτι κακό που πρέπει να αποφύγουμε, αρκεί να υπάρχουν όρια. Μπορεί να ενταχθεί δημιουργικά, εμπλουτίζοντας την δράση με διάφορα μέσα, προσφέροντας δυνατότητες και κάνοντας την εμπειρία ακόμα πιο ελκυστική και πολυεπίπεδη για τα παιδιά και τους μεγάλους. 

Ποιοι είναι οι δύο ηθοποιοί-περφόρμερ με τους οποίους συνεργάζεστε;
Στην παράσταση συνεργάζομαι με δυο ανθρώπους - ηθοποιούς, που έχω την τύχη εκτός από καλούς συνεργάτες να μπορώ να τους αποκαλώ και συνοδοιπόρους ή φίλους. Και οι δύο έχουν έναν ιδιαίτερο τρόπο δουλειάς, δίνουν αρκετό βάθος, διερευνούν έντονα σωματικά, μετασχηματίζουν χωρίς όμως να χάνουν τον πυρήνα και το νόημα, κάτι που ταίριαξε απόλυτα και στον δικό μου τρόπο και έτσι περνάμε όλοι ωραία τελικά. Αυτό είναι κάτι ανεκτίμητο στη δουλειά. Να μπορείς με τους συνεργάτες σου να έχεις κοινή γραμμή ή κι αν όχι να είσαι καλός ακροατής, ανοιχτός σε νέα δεδομένα….Δεν το βρίσκεις συχνά, ειδικά στον χώρο της τέχνης που είναι μια ανοιχτή αγορά που ο καθένας κάνει ότι θέλει όπως θέλει. Όλοι μας νομίζω τα έχουμε περάσει…! Με τον Στρατή Νταλαγιώργο, δημιουργήσαμε μαζί την Flux for Art με κοινό όνειρο. Το θέατρο!! Κάπως ο ένας πήρε από το χέρι τον άλλο, χωρίς να το κουράσουμε και έγινε αβίαστα! Έίχα την τύχη να τον γνωρίσω πριν 2,5 χρόνια και από τότε να είμαστε σύντροφοι και στη ζωή και στην τέχνη. Σαν καλλιτέχνης - ηθοποιός εχει μια τρομερά δυναμική παρουσία στη σκηνή, με έντονη σωματικότητα και ευρηματικότητα. Δουλεύει εις βάθος και είναι πάντα πολύ βοηθητικός με τους συμπαίκτες του.  Την Ελένη Μιχαηλίδου την γνωρίζω από τα παιδικά μας χρόνια. Πάντα είχαμε κάτι κοινό στο όνειρο και έτσι βρεθήκαμε και καλλιτεχνικά φέτος με το "In Motion" και σίγουρα έρχονται κι άλλες νέες δουλειές που θα κάνουμε παρέα.

Η Ελένη Μιχαηλίδου έχει μια ανεκτίμητη ευαισθησία στο πως βλέπει τα πράγματα, τον ρόλο και ότι άλλο συμβαίνει κατά τη διάρκεια γύρω της. Δεν σταματάει να ψάχνει πάνω στη σκηνή..! Και οι δυο έχουν συνεργαστεί με σημαντικούς σκηνοθέτες της Ελλάδας και του εξωτερικού. Είναι τύχη να βρίσκεσαι σε μια παρέα που κάποιος βάζει την ιδέα και γράφει πάνω σε κάποιους πολλές φορές, σκηνοθετεί, άλλος παίζει άλλος φτιάχνει μουσική κ.ά. Αυτό είναι κάτι μοναδικό που δεν θα το άλλαζα με τίποτα.