Ποια στιγμή της ζωής σου ανακάλυψες το θέατρο;
Συμμετείχα στις σχολικές παραστάσεις, ενώ ως πιτσιρίκι επειδή ο πατέρας μου εργαζόταν στις επιχειρήσεις Μαροσούλη συχνά βρισκόμουν στα παρασκήνια του Rex, του Άλσους να παρακολουθώ τις παραστάσεις, τον Μουστάκα, τον Ψάλτης και ο κόσμος τους με συνεπήρε. Αργότερα ανακάλυψα πως στον κινηματογράφο κάποια πράγματα μου μιλούσαν περισσότερο κι έτσι, όταν τελείωσα το σχολείο έφυγα για την Αγγλία και σπούδασα κινηματογράφο. Στη συνέχεια σπούδασα πάνω στην περφόρμανς και τα εικαστικά, μια διαφορετική φόρμα από αυτή του θεάτρου. Άνοιξε το μυαλό μου πάνω στο πώς, επικοινωνούν οι τέχνες. Μετά την αποφοίτηση μου επέστρεψα στην Ελλάδα, δούλεψα πολύ λίγο στη γραμματεία της εταιρίας σκηνοθετών, ως βοηθός σκηνοθέτη σε παραστάσεις, ίσα-ίσα για να απογοητευτώ και να φύγω ξανά.
Η νοοτροπία ή η έλλειψη ευκαιριών σε απογοήτευσαν στην Ελλάδα;
Γύρισα και ένιωσα ότι υπάρχουν παντού παρωπίδες, αισθανόμουν ότι όλα συμβαίνουν σε ένα πολύ μικρό σύμπαν κι αυτό δεν είναι πολύ καλό. Έκανες κάτι και μετά δεν έβλεπες το επόμενο βήμα που θα σε μπορούσε να σε πάει παρακάτω, που θα μπορούσε να σου δώσει γνώση για να προχωρήσεις. Τότε αποφάσισα να συνεχίσω τις σπουδές μου, ξαναγύρισα στην Αγγλία και έκανα μεταπτυχιακό στο σωματικό θέατρο, κάτι σαν τη σχολή Λεκόκ. Με ενδιέφερε πολύ η προσέγγιση του θεάτρου και του international μπουλουκιού. Στη τάξη μου είμασταν συμμαθητές άτομα από δέκα διαφορετικές χώρες. Το 2010 το "διεθνές" εδώ δεν υπήρχε, αισθανόμουν ότι τα πράγματα ήταν αρκετά κλειστά, ενώ στο Λονδίνο ένιωθα ότι ήταν βάση για να πάω παντού. Είχα την τύχη να συνεργαστώ με τις εταιρείες Actors Touring Company, Theatre Rites και Secret Cinema, που ήταν ένα σχολείο από μόνες προς ως προς το βιωματικό/εμπειρικό (immersive) αλλά και site-specific θέατρο που χαρακτηρίζει την δουλειά μου.
Πιστεύεις πως πρέπει να αλλάξει η πολιτιστική πολιτική για να προχωρήσουν διαφορετικά τα πράγματα;
Ναι, οι περισσότεροι λειτουργούν με μια συγκεκριμένη πολιτική που δεν περιλαμβάνει την συμπερίληψη, το καλλιτεχνικό όραμα σε βάθος χρόνου, στρατηγική. Θα πρέπει να έχεις σκεφτεί και το μετά, για να πάρεις χρηματοδότηση. Αυτό έγινε στην Αγγλία. Έπρεπε να βρουν τρόπους πώς θα φέρουν τον κόσμο στο θέατρο και κλήθηκαν να αναπτύξουν πολιτική για να χρηματοδοτηθούν, μπήκαν στα σχολεία και ανέπτυξαν προγράμματα, έψαξαν τρόπους για το πώς θα φέρουν την τοπική κοινότητα στο θέατρο παρουσιάζοντας έργα που τους αφορούν. Το θέατρο δεν αφορά το 80% του πληθυσμού και αυτό είναι κάτι που δεν το σκεφτόμαστε συχνά, γι’ αυτό και δεν μας ανησυχεί το γεγονός. Θα έπρεπε να υπάρχει διαφάνεια και να βλέπουν όλοι τα καλλιτεχνικά προγράμματα που προτείνονται. Εδώ, γίνεται θέατρο γύρω από ένα όνομα και ένα επίθετό, όχι γύρω από ένα όραμα.
Στη χώρα μας, δείγμα της δουλειάς του στο θέατρο είναι οι παραστάσεις Hotel Apocalypse (2018), Περί Τυφλότητος (2017), Τα γεγονότα (2020) και τώρα η " Αντιγόνη". Ποια είναι η αφετηρία για την σκηνοθετήσεις μια παράσταση;
Αν δε βρω λόγο δεν μπορώ να κάνω μία παράσταση. Αυτό που βρήκα ότι μου αρέσει στο θέατρο είναι η συμμετοχικότητα και η αλληλεπίδραση, οπότε με ενδιαφέρει να κάνω κάτι άμεσο, ζωντανό και ριζοσπαστικό με την έννοια του ότι είναι πιο επικίνδυνο να συμβαίνει κάτι μπροστά σου και να νιώσεις ότι μπορεί να σε τραβήξει μέσα…Αυτό το βρίσκω ενδιαφέρον και πολιτικό.
Ποιους Βρετανούς καλλιτέχνες ή σχήματα θαυμάζεις;
Οι Punchdrunk έχουν φοβερές ατμόσφαιρας, αλλά καμιά αφηγηματικότητα και οι Secret Cinema έχουν αφηγηματικότητα, αλλά είναι εμπορικοί, είναι λίγο Disneyland. Έχω δουλέψει μαζί τους και κάνουν τρομερή δουλειά στο στήσιμο. Έχουν μεγάλη φαντασία, αλλά τους καταπίνει η ανάγκη να βγουν χρήματα για να πληρώσουν τους συντελεστές. Οπότε μπαίνουν σε ένα εμπορικό κομμάτι και κάνουν εκπτώσεις. Χωρίς στήριξη δε γίνεται να βγει μιά παράσταση μόνο από τα εισιτήρια. Είναι απλά μαθηματικά, εκτός κι αν μια παράσταση πάει για πολύ καιρό σε ένα μεγάλο εμπορικό θέατρο. Το κόστος του εισιτηρίου με τους μισθούς που χρειάζεται για να παραχθεί το έργο δεν έχουν καμία σχέση. Ποτέ δε βγάζεις τα λεφτά σου.
Γιατί επέλεξε την "Αντιγόνη" για στο Φεστιβάλ Αθηνών;
Πριν από την πρόταση του φεστιβάλ δούλευα πολύ καιρό πάνω στην Αντιγόνη, σε μια αγγλική εκδοχή που σκεφτόμουν να κάνω. Ήταν μία συμμετοχική και διαδραστική διασκευή της "Αντιγόνης" του Σοφοκλή που μεταφέρθηκε στο παρόν και εξέταζε τα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιθαγένειας και επίδρασης της "κοινής γνώμης" που έχουν φέρει στην επικαιρότητα οι αμέτρητες ιστορίες νεαρών Ευρωπαίων γυναικών που έχασαν την ιθαγένειά τους όταν ταξίδεψαν στην Συρία κατά τη διάρκεια της ακμής του ISIS. Έγιναν νύφες των ανταρτών και τώρα, δεν έχουν τα χαρτιά που πρέπει για να επιστρέψουν, βρίσκονται σε κατασκηνώσεις της Συρίας μαζί με τα μωρά τους. Μιλάμε για κορίτσια που ήταν ανήλικα και τους έδωσαν ένα όνειρο, τους υποσχέθηκαν πως θα ζουν πλουσιοπάροχα ή ότι θα έχουν δουλειά σε νοσοκομείο για θα βοηθήσουν στην επισιτιστική κρίση στη Συρία. Έχουν γίνει πολλές σειρές και ταινίες για το θέμα αυτό και πηγαίνοντας σε σχολεία είδα πως όλοι, παιδιά και ενήλικες είναι ενήμεροι, έχει γίνει προειδοποιητική ιστορία για όλους, μια ιστορία φόβου. Είναι τρομερά διχασμένη η κοινή γνώμη στην Αγγλία για το αν πρέπει να τις δεχτούν πίσω ή όχι…και το γεγονός αυτό, η τοποθέτηση της κοινής γνώμης και η ενημέρωση συνδέονται κάπως με αυτό που θέλω να κάνει στο φεστιβάλ. Σκέφτηκα την ελληνική κατάσταση! Νομίζω ότι είναι παγίδα να βάλεις την Αντιγόνη στο τώρα, είναι ένα ιδανικοποιημένο πρόσωπο, είναι δύσκολο να βρεις κάτι ανάλογο σε ένα πραγματικό πρόσωπο. Μου φάνηκε πιο ενδιαφέρον να βρω σε σχέση του Κρέοντα με τον χώρο…Πώς ο Χορός λειτουργεί μαζί του και αλλάζει γνώμη; Υπάρχουν πολλές φωνές μέσα στο χώρο που καταπιέζονται και μετά δεν ξέρεις ποια είναι η πραγματική τους γνώμη. Αυτό είναι ενδιαφέρον στο τώρα σε σχέση με το ΜΜΕ. Όλοι βλέπουμε τι συμβαίνει με την ελευθερία του τύπου. Βλέπεις τη λογοκρισία και λες, δεν μπορεί να είναι τόσο οργουελικό αυτό που συμβαίνει. Κι όμως, είναι. Με ενδιαφέρει η Αντιγόνη γιατί θέλω να φανεί αυτή η αντιπαράθεση. Σ’ αυτό το έργο υπάρχει ο τέταρτος τοίχος και θέλω το κοινό να δει την πληροφορία από όλες τις μεριές, υπάρχει αλληλεπίδραση μέσω της κάμερας. Βλέπετε την παράσταση στη σκηνή και ταυτόχρονα βλέπετε ζωντανά την μονταρισμένη εικόνα, όπως κάποιοι θέλουν να βγει προς τα έξω. Στην "Αντιγόνη" θέλω να φανεί τι είναι δημόσιος και τι ιδιωτικός λόγος.
Η σκηνή είναι ένα τηλεοπτικό πλατό;
Ναι, ακριβώς μάλιστα χρησιμοποίησα όλους τους χώρους και βρίσκεται επί σκηνής πολλοίς κόσμος, 25 άτομα. Έχει γίνει μία εμφύλια σύρραξη, μια καταστροφή στην πόλη και υπάρχει μία κυβέρνηση συγκεντρωτική, που έχει όλες τις εξουσίες και, τα ΜΜΕ. Όλα γίνονται στον αέρα και ο κόσμος καταλαβαίνει πότε λειτουργεί μια εικονική πραγματικότητα. Με ενδιέφερε να το κάνω όσο πιο ρεαλιστικό γίνεται το σκηνικό, να δώσουμε τον πυρήνα αυτής της πραγματικότητας και το πώς δουλεύει ο μηχανισμός γύρω-γύρω. Με ενδιαφέρει να φανεί πώς οι συμπεριφορές είναι αποτέλεσμα του συστήματος που επηρεάζει τα πάντα και δεν είναι όλα προσωπική, ατομική ευθύνη, αλλά αποτέλεσμα ενός πλαισίου λειτουργικότητας. Πάνω από την Αντιγόνη βρίσκονται οι θεοί. Ποιοι είναι οι θεοί πάνω από τον πρωθυπουργό; Άλλες χώρες, τα λόμπι, επιχειρηματικές δυνάμεις; Ακόμα κι αν πέσει από το βάθρο του ο πρωθυπουργός εκείνοι πρέπει να διατηρήσουν τη δομή τους, πρέπει να συνεχίσουν να υπάρχουν.
Σε ενδιαφέρει πολύ η αλληλεπίδραση με το κοινό και επιδιώκεις να υπάρχει σε όλα όσα σχεδιάζεις.
Η αλληλεπίδραση με το κοινό με έχει καθορίσει από τις σπουδές μου. Γι’ αυτό θα ήταν πρόκληση να σκηνοθετήσω όπερα, γιατί οι περισσότεροι κοιμούνται στις παραστάσεις. Το διαπιστώσει πολλές φορές στην Αγγλία. Θέλω να κάνω κάτι για να το ανατρέψω αυτό. Θα ήθελα επίσης να κάνω το "Καμπαρέ" σε στον παλιό κινηματογράφο Star, να τον μεταμορφώσω σε sex club. Οι περισσότερες παραστάσεις αναπαριστούν χαριτωμένα μια εποχή. Εγώ θέλω να το κάνω με ένα τρόπο που να νιώθεις κίνδυνο. Η εποχή στην οποία αναφέρεται ήταν επικίνδυνη, όχι χαριτωμένη. Υπήρχε φασισμός, ακρότητα, περιθώριο, ζήλια, αυτές είναι οι δυνάμεις που κινούν το έργο. Θα ήθελα να συμβεί σε ένα διαδραστικό χώρο διαμορφωμένο σε καμπαρέ.
Περισσότερες πληροφορίες
Αντιγόνη
Σύγχρονη εκδοχή του σοφόκλειου δράματος, όπου η σχέση ατομικής και συλλογικής ευθύνης με την εξουσία γίνεται αφορμή για ένα σχόλιο πάνω στην επιρροή των μέσων ενημέρωσης στον δημόσιο λόγο.
