Το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου τιμά κάθε χρόνο την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου καλώντας μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου για να γράψει το μήνυμα. Tο φετινό έγραψε ο Κουβανός σκηνοθέτης, θεατρικός συγγραφέας, θεατροπαιδαγωγός και καθηγητής Carlos Celdrán. Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου είθισται να διαβάζεται σε κάθε θέατρο πριν από την παράσταση της 27ης Μαρτίου.
Το Μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2019
«Πριν την αφύπνισή μου στο θέατρο, οι δάσκαλοί μου ήταν ήδη εκεί. Είχαν χτίσει τα σπίτια τους και την ποιητική προσέγγισή τους πάνω στα ερείπια της δικής τους ζωής. Πολλοί από αυτούς είναι άγνωστοι ή ελάχιστα τους θυμόμαστε: εργάζονταν σιωπηρά, στην ταπεινότητα των δωματίων πρόβας τους και στις γεμάτες από θεατές θεατρικές αίθουσες τους και σιγά-σιγά, μετά από χρόνια δουλειάς και εξαιρετικών επιτευγμάτων, αποσύρθηκαν σταδιακά από αυτά τα μέρη και εξαφανίστηκαν. Όταν κατάλαβα ότι το προσωπικό μου πεπρωμένο ήταν να ακολουθήσω τα βήματά τους, κατάλαβα επίσης ότι είχα κληρονομήσει αυτή την καθηλωτική, μοναδική παράδοση που ζούσε στο παρόν χωρίς καμία προσδοκία, πέρα από την επίτευξη της διαφάνειας μιας μη επαναλαμβανόμενης στιγμής· μιας στιγμής συνάντησης με κάποιον άλλο στο σκοτάδι ενός θεάτρου, χωρίς καμία άλλη προστασία πέρα από την αλήθεια μιας χειρονομίας, μιας αποκαλυπτικής λέξης.
Η θεατρική μου πατρίδα βρίσκεται σε εκείνες τις στιγμές της συνάντησης με τους θεατές που έρχονται κάθε βράδυ στο θέατρό μας, από τις πιο διαφορετικές γωνιές της πόλης μου, για να ενωθούν μαζί μας και να μοιραστούμε μερικές ώρες, μερικά λεπτά. Η ζωή μου είναι φτιαγμένη από αυτές τις μοναδικές στιγμές όταν παύω να είμαι ο εαυτός μου, όταν παύω να υποφέρω για τον εαυτό μου και ξαναγεννιέμαι και κατανοώ το νόημα του θεατρικού επαγγέλματος: το να ζούμε στιγμές αγνής εφήμερης αλήθειας, όπου γνωρίζουμε ότι αυτό που λέμε και κάνουμε, εκεί κάτω από τα φώτα σκηνής, είναι αλήθεια και αντανακλά το πιο βαθύ, το πιο προσωπικό, μέρος των εαυτών μας. Η θεατρική μου χώρα, η δική μου και αυτή των ηθοποιών μου, είναι μια χώρα που υφαίνεται από τέτοιες στιγμές, όπου αφήνουμε πίσω μας τις μάσκες, τη ρητορική, το φόβο του να είμαστε αυτοί που είμαστε και ενώνουμε τα χέρια στο σκοτάδι.
Η θεατρική παράδοση είναι οριζόντια. Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να επιβεβαιώσει ότι το θέατρο βρίσκεται σε οποιοδήποτε κέντρο του κόσμου, σε οποιαδήποτε πόλη ή προνομιούχο κτίριο. Το θέατρο, όπως το έχω λάβει, εξαπλώνεται μέσα από μια αόρατη γεωγραφία που συνδυάζει τις ζωές εκείνων που το υπηρετούν με την ίδια τη θεατρική τέχνη σε μια χειρονομία ενοποίησης. Όλοι οι μεγάλοι δάσκαλοι του θεάτρου πεθαίνουν μαζί με τις στιγμές τους, στιγμές ανεπανάληπτης διαύγειας και ομορφιάς· όλοι ξεθωριάζουν με τον ίδιο τρόπο, χωρίς καμία άλλη υπέρβαση για να τους προστατεύσει και να τους καταστήσει ενδόξους. Οι θεατρικοί δάσκαλοι το γνωρίζουν, καμία αναγνώριση δεν είναι έγκυρη όταν αντιμετωπίζεται με αυτή τη σιγουριά, η οποία είναι η ρίζα του έργου μας: η δημιουργία στιγμών αλήθειας, ασάφειας, δύναμης, ελευθερίας εν μέσω μεγάλης αβεβαιότητας. Τίποτα από αυτά δεν επιβιώνει, εκτός από τα δεδομένα ή τα αρχεία της δουλειάς τους σε βίντεο και φωτογραφίες που θα αποτυπώσουν μόνο μια ωχρή ιδέα για το τι έπραξαν. Ωστόσο, αυτό που θα λείπει πάντα από αυτά τα αρχεία είναι η σιωπηλή ανταπόκριση από το κοινό που καταλαβαίνει σε μια στιγμή ότι αυτό που συμβαίνει δεν μπορεί να μεταφραστεί ή να βρεθεί έξω, ότι στην αλήθεια που μοιράζεται εκεί υπάρχει μια εμπειρία ζωής, για λίγα δευτερόλεπτα, πιο διάφανη ακόμη και από την ίδια τη ζωή.
Όταν συνειδητοποίησα ότι το θέατρο ήταν μια χώρα από μόνο του, μια μεγάλη περιοχή που καλύπτει ολόκληρο τον κόσμο, μια αποφασιστικότητα γεννήθηκε μέσα μου, η οποία ήταν και η συνειδητοποίηση μίας ελευθερίας: δεν χρειάζεται να πας μακριά ή να φύγεις από όπου και αν βρίσκεσαι, δεν χρειάζεται να τρέξεις ή να μετακινηθείς. Το κοινό είναι οπουδήποτε υπάρχεις. Έχεις τους συναδέλφους που χρειάζεσαι στο πλευρό σου. Εκεί, έξω από το σπίτι σου, έχεις όλη την αδιαφανή, αδιαπέραστη καθημερινή πραγματικότητα. Έπειτα, δουλεύεις από αυτή τη φαινομενική ακινησία για να σχεδιάσεις το μεγαλύτερο ταξίδι απ’ όλα, να επαναλάβεις την Οδύσσεια, το ταξίδι των Αργοναυτών: είσαι ένας ακίνητος ταξιδιώτης που δεν παύει να επιταχύνει την πυκνότητα και την ακαμψία του πραγματικού του κόσμου. Το ταξίδι σου είναι προς το στιγμιαίο, προς το παρόν, προς την άνευ προηγουμένου συνάντηση μεταξύ των ομοίων σου. Το ταξίδι σου είναι προς αυτούς, προς την καρδιά τους, προς την υποκειμενικότητά τους. Ταξιδεύεις μέσα τους, στα συναισθήματά τους, στις αναμνήσεις τους που εσύ ξυπνάς και κινητοποιείς. Το ταξίδι σου είναι ιλιγγιώδες, και κανείς δεν μπορεί να το μετρήσει ή να το αποσιωπήσει. Ούτε κανείς μπορεί να το αναγνωρίσει στο σωστό βαθμό, είναι ένα ταξίδι μέσα από τη φαντασία του λαού σου, ένας σπόρος που σπέρνεται στα πιο απομακρυσμένα εδάφη: την πολιτική, ηθική και ανθρώπινη συνείδηση των θεατών σου. Επομένως, δεν κινούμαι, θα παραμείνω στο σπίτι, ανάμεσα στους πιο κοντινούς μου ανθρώπους, σε φαινομενική ακινησία, μέρα και νύχτα να εργάζομαι, επειδή κατέχω το μυστικό της ταχύτητας»
Ποιος είναι ο Carlos Celdran
Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Αβάνα της Κούβας, ο Carlos Celdran θεωρείται από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του θεάτρου στη χώρα του και παγκοσμίως, έχοντας βραβευτεί πολλάκις για τις σκηνοθεσίες του και διατελώντας καθηγητής και θεατροπαιδαγωγός σε σημαντικά ιδρύματα της Κούβας, της Νότιας Αμερικής και της Ευρώπης για περισσότερα από 20 χρόνια. Παράλληλα, με την θεατρική του ομάδα «Θέατρο Άργος» έχει ανεβάσει έργα σπουδαίων συγγραφέων όπως είναι ο Χένρικ Ίψεν και ο Σάμουελ Μπέκετ, ενώ μια από τις πιο επιτυχημένες παραστάσεις του είναι το «Δέκα Εκατομμύρια», σε κείμενο και σκηνοθεσία δική του.
