Ήταν η πιο πολυαναμενόμενη παράσταση του φετινού Φεστιβάλ Επιδαύρου και τώρα περιοδεύει στα ανοιχτά θέατρα της Αθήνας. Η Ιλειάνα Δημάδη περιγράφει την εμπειρία να βλέπεις τον «Αμφιτρύωνα» του Μολιέρου στο αργολικό θέατρο και καταγράφει τους λόγους για τους οποίους η παράσταση που σκηνοθέτησε ο Λευτέρης Βογιατζής αποτελεί σημείο αναφοράς.
Ο Λευτέρης Βογιατζής έκανε πάλι το θαύμα του. Εργάστηκε πυρετωδώς, κάνοντας ατελείωτες πρόβες για τον «Αμφιτρύωνα». Και πέτυχε κάτι σπάνιο. Καταπιάστηκε με ένα έργο που δεν ισχύει κι έστησε μια παράσταση που δεν θα πάψει να ισχύει. Τι εννοώ: ελάχιστα μας αφορά σήμερα η υπόθεση του έργου. Τα πάντα ξεκινούν κι εξαντλούνται με το χωρατό του Δία, ο οποίος παίρνει τη μορφή του Αμφιτρύωνα για να πλαγιάσει με τη σύζυγό του Αλκμήνη. Ο Μολιέρος έγραψε τον «Αμφιτρύωνα» το 1668 για να τον παρουσιάσει στον βασιλιά και στους αυλικούς του. Ίσως ο στόχος του, εκτός από τη διασκέδαση των αριστοκρατών θεατών, ήταν η ταύτιση του Δία με τον παρανοϊκό, ακόλαστο και απολυταρχικό Λουδοβίκο ΙΔ΄, γνωστό και ως «Βασιλιά Ήλιο». Είναι ωραίο να γνωρίζει κάποιος το ιστορικό υπόβαθρο του έργου προτού παρακολουθήσει μια παράσταση. Η περαιτέρω όμως ενασχόληση με το μύθο και η αναγωγή του σε αρχετυπικά ζητήματα, όπως το είναι και το φαίνεσθαι, η αναζήτηση της αληθινής μας ταυτότητας ή η διαλεκτική εξουσιαστή (Δίας) και υποταγμένου (Αμφιτρύων), φαντάζουν ζητήματα θεωρητικού ενδιαφέροντος. Στην πράξη το έργο του Μολιέρου αποδεικνύεται από αδιάφορο μέχρι πληκτικό και το χιούμορ του ξεπερασμένο. Ο Λευτέρης Βογιατζής επιστράτευσε το δαιμόνιο σκηνοθετικό του χάρισμα και παρέδωσε μια παράσταση-έργο τέχνης κι έναν «Αμφιτρύωνα» παιγνιώδη και ειρωνικό, γεμάτο εικόνες που θα μείνουν αξέχαστες σε όσους (περίπου 10.000 θεατές) είδαμε την παράσταση στην Επίδαυρο στις αρχές Αυγούστου.
Από το βάθος του αργολικού θεάτρου, ανάμεσα από τα πεύκα, ξεπρόβαλε ένας ξυλοπόδαρος: ο Χρήστος Λούλης στο ρόλο του φτερωτού Ερμή. Ανάβει δύο πυροτεχνήματα και η μαγεία ξεκινάει. Σαν κουρδιστά παιχνίδια που ζωντανεύουν όπως στα παιδικά παραμύθια (ο «Καρυοθραύστης» μου ήρθε στο νου), οι ηθοποιοί έχουν ενσωματώσει την κίνηση του νευρόσπαστου: είναι παιχνίδια στα χέρια των θεών, οι ζωντανές μηχανές του θεάτρου, η ενσάρκωση της σύλληψης του σκηνοθέτη αλλά και γενναιόδωροι διασκεδαστές μας. Με την ορχήστρα γυμνή, μια κλειστή αυλαία στο βάθος και ινδικά ακορντεόν ανά χείρας, οι ηθοποιοί παίρνουν τις θέσεις τους στο θαυμαστό αφαιρετικό σκηνικό της Εύας Μανιδάκη –ένα σιδερένιο καρουζέλ– και συντονίζονται ευθύς αμέσως με το φυσικό τοπίο, παράγοντας άλλοτε ήχους ζώων και πουλιών και άλλοτε παιχνιδιών και μηχανών. Η μουσική του Δημήτρη Καμαρωτού δημιουργείται επιτόπου από το θίασο, που γίνεται ο Χορός της κωμωδίας του 17ου αιώνα. Ανά στιγμές κάποιος από αυτόν ξεπηδά και γίνεται ρόλος, με εξαίρεση τη Στεφανία Γουλιώτη, η οποία αρχικά επόπτευε τους πάντες από την κορυφή του καρουζέλ ως Νύχτα, για να γίνει έπειτα η δεσποινίς-υποβολέας και βοηθός σκηνοθέτη με τα μυωπικά γυαλιά. ένα αρκετά αμφιλεγόμενο εύρημα της παράστασης. Εκτός από ικανός ισορροπιστής, ο Χρήστος Λούλης ήταν κι ένας απολαυστικά υπερόπτης Ερμής, έχοντας ως αντίπαλο δέος τον Δημήτρη Ήμελλο, ο οποίος απέδωσε τον δούλο Σωσία με μια υποκριτικά άψογη τσιρκολάνικη κλοουνερί. Ο Νίκος Κουρής στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων ως ηγετικός, ερωτύλος Δίας, ενώ ο Γιώργος Γάλλος αποτύπωσε το κωμικοτραγικό μεγαλείο του σαστισμένου Αμφιτρύωνα. Η Εύη Σαουλίδου απέδειξε γι’ ακόμη μία φορά την υποκριτική της ευφυΐα ως καπάτσα Κλεάνθη και η Αμαλία Μουτούση με το καταπράσινο φόρεμα (εξαιρετικά τα κοστούμια του Άγγελου Μέντη), σαν πορσελάνινη κούκλα, ερμήνευσε με πειθαρχημένο εξπρεσιονισμό την ελαφρώς αφελή Αλκμήνη, η οποία ενδίδει στα θεϊκά ερωτοκαλέσματα και τελικά ραγίζει και γίνεται ένα με τα ερείπια της Επιδαύρου. Θαυμάσια ενορχήστρωσαν την παράσταση και οι υπόλοιποι ηθοποιοί (Κ. Γιαννακόπουλος, Ν. Χανακούλας, Κ. Ασπιώτης, Αν. Κωνσταντίνου, Χ. Φραγκούλης), με τον Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη να ξεχωρίζει. Αν κι ένα κλειστό θέατρο, όπως η Κεντρική Σκηνή του Εθνικού, θα ταίριαζε εξίσου (ή και περισσότερο) στην παράσταση, η έξοδος του θιάσου δεν θα ήταν ποτέ τόσο συναρπαστική όσο εκείνη στο αργολικό θέατρο, με τους ηθοποιούς να αποχωρούν σαν να αποτίνουν φόρο τιμής στη «Νύχτα των Σαλτιμπάγκων» του Μπέργκμαν.
Κάπως έτσι ο Λευτέρης Βογιατζής έθεσε το υπέρτατο όριο για το συγκεκριμένο έργο: άραγε ποιος από τους σκηνοθέτες επιγόνους του και πότε θα μπορέσει να διαβάσει με εξίσου εμπνευσμένο τρόπο τον «Αμφιτρύωνα» του Μολιέρου;
Η παράσταση περιοδεύει στην Αττική. Επόμενος σταθμός: Θέατρο Βράχων στις 31/8. Πληροφορίες: www.n-t.gr.
