Για ένα τριήμερο, το Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας φιλοξενεί διακεκριμένους ομιλητές από τον χώρο του πολιτισμού, των επιστημών – και όχι μόνο – και μας καλεί να συνδημιουργήσουμε ένα πεδίο για ένα σύγχρονο αφήγημα ενότητας, προσωπικής και κοινωνικής αλλαγής. Το 3ο Διεθνές Συμπόσιο για μια Νέα Ελευσίνα επιστρέφει από τις 25 έως τις 27 Σεπτεμβρίου, σε συνεργασία με το World Human Forum. Με τίτλο "Επαναγοητεύοντας τον Κόσμο", το φετινό συμπόσιο στρέφει το βλέμμα μας σε τρόπους που μπορούμε να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας με τη ζωή, τη φύση, τους άλλους και τον εαυτό μας ώστε να ανοίξει ο δρόμος για έναν νέο οικο-πολιτισμό.
Πάνελ, ομιλίες, εικαστικές δράσεις και εργαστήρια έρχονται στην Ελευσίνα το ερχόμενο τριήμερο, ανάμεσά τους και ένα πολύ ιδιαίτερο πρότζεκτ από την Αργεντινή καλλιτέχνιδα Cecilia Bengolea, σε επιμέλεια της Claudia Paetzold. Το "Fire Forest" είναι ένα εν εξελίξει έργο, με τη συμμετοχή διεθνών καλλιτεχνών, που θα παρουσιαστεί στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας την Παρασκευή 26/9 (9.30 π.μ.). Η περφόρμανς "σύνοιδα" της Bengolea σηματοδοτεί την εναρκτήρια δράση του "Fire Forest", ένα κοινοτικό πρότζεκτ που κατασκευάζει ένα δάσος ανθεκτικό στη φωτιά και μελετά την αναγέννηση του ιστού της ζωής. Μετά την Ελευσίνα, η δράση θα επεκταθεί σε ένα δίκτυο αλληλένδετων τοποθεσιών σε όλη τη Μεσόγειο.
Για το σκεπτικό πίσω από το πρότζεκτ μας μιλά η επιμελήτρια Claudia Paetzold, της οποίας η πρακτική εστιάζει στην αξιοποίηση της τέχνης με στόχο την ευαισθητοποίηση, αλλά και τη συσχέτιση της καλλιτεχνικής δημιουργίας με την προγονική γνώση, τις σύγχρονες εικαστικές τάσεις, τις τεχνολογικές εξελίξεις και την εφαρμοσμένη βιωσιμότητα.
Ποια ήταν η έμπνευση πίσω από το "Fire Forest" και πώς καταλήξατε να δουλεύετε στην Ελευσίνα;
Ο όρος "Fire Forest" υποδηλώνει την ανθεκτικότητα ενός δάσους απέναντι στη φωτιά – τη θεμελιώδη εμπιστοσύνη στην αναγέννηση, καθώς και την ενεργειακή σύνθεση ενός δάσους που μετατρέπει την ηλιακή φωτιά σε ενέργεια προσβάσιμη στις επίγειες μορφές ζωής.
Η αρχική έμπνευση για το πρότζεκτ ήταν μια φωτιά που ξέσπασε στο Στρόμπολι τον Μάιο του 2022, γεγονός που με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι ήταν απαραίτητο να αναπτυχθεί μια μεθοδολογία για την αναβίωση φυσικών τοπίων, εμπλέκοντας την τοπική κοινότητα και ενεργοποιώντας τη συλλογική φαντασία. Επισκέφτηκα την Ελευσίνα για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του ’23, μετά από πρόσκληση του James Bridle για το πάνελ του στο 1ο Διεθνές Συμπόσιο. Όχι πολύ αργότερα, τον Ιανουάριο του 2024, καθώς συζητούσαμε με τον Μενέλαο Καραμαγγιώλη, έγινε ξεκάθαρο ότι η Ελευσίνα, με τις εγγενείς πολικότητές της, - τα μυστήρια, οι αναφορές της στον κύκλο της ζωής που σχετίζεται με τη θεά Δήμητρα και την Περσεφόνη, το αποτύπωμα της αδίστακτης βιομηχανικής εξέλιξης – ήταν το ιδανικό μέρος για ένα πρότζεκτ που στοχεύει να επαναπροσδιορίσει την ανθρώπινη παρουσία στον ιστό της ζωής.
Είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω το πρότζεκτ στο περσινό Συμπόσιο και εργάστηκα για την υλοποίησή του με μια ομάδα ατόμων από την Αθήνα και την Ελευσίνα, όπως τον επιμελητή Πάνο Γιαννικόπουλο, την υπεύθυνη πρότζεκτ πολιτισμού Ισαβέλλα Καρούτη και τις Κατερίνα και Δανάη Χρηστούδη του Cultterra.
Πώς εξελίχθηκε η δημιουργική διαδικασία και τι ενδιαφέροντα στοιχεία ανακάλυψες όσο μελετούσες τον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας με τη Cecilia Bengolea;
Η δημιουργική διαδικασία περιλάμβανε την εξερεύνηση της θεμελιώδους υπαρξιακής στάσης των ανθρώπων, την αναδρομή στην εμπειρία του κενού και την ανάδυση της επίγνωσης, τη συνειδητοποίηση της συνδεσιμότητας και το αμετάκλητο κάλεσμα για δημιουργία και προσφορά, ώστε να ενταχθούμε συνειδητά στον κύκλο της ζωής. Η απεραντοσύνη της κληρονομιάς του χώρου επιβάλλει μια ευλαβική αλλά και λεπτή προσέγγιση στον θεμελιώδη μύθο του. Το πλήθος των στρωμάτων, απτών και φανταστικών, συμβολίζει την εξέλιξη της σχέσης μας με τον κύκλο της ζωής. Τα στρώματα θέτουν ερωτήματα γύρω από το ζήτημα της κίνησης έναντι του μνημείου, που ενέπνευσε την ανάπτυξη θεμελιωδών χειρονομιών, τα οποία σηματοδοτούν την επανεγγραφή στον ιστό της ζωής.
Γιατί επέλεξες την Bengolea για το συγκεκριμένο πρότζεκτ;
Σημαντικό κομμάτι του έργου είναι να καλλιεργηθεί η κατανόηση του τοπίου ως αισθητηριακή εμπειρία και να προσφέρει μια ενσωματωμένη εμπειρία συνδεσιμότητας. Η Cecilia Bengolea είναι χορεύτρια που ασχολείται με την ανθρωπολογία και το έργο της προκύπτει από την επαφή με έναν τόπο, όπου δημιουργείται ένας χώρος ενσυναίσθησης και ανταλλαγής. Προσωπικά δίνω αξία στη συνέχεια που προκύπτει από τη συνεργασία με έναν καλλιτέχνη σε διαδοχικά έργα. Η Cecilia δημιούργησε ένα περφόρμανς στο "Alliga", μία τριήμερη πειραματική εκδήλωση με επίκεντρο τον πολλαπλασιασμό των φυκιών στην Καραϊβική στο SFER IK το 2019 και συμμετείχε στη σειρά "Plant Intelligence" στον ίδιο χώρο το 2020, αναπτύσσοντας μια μεθοδολογία αλχημικού χορού.
Πώς συνδέονται η προγονική γνώση και η σύγχρονη τεχνολογία στη δουλειά σου;
Θεωρώ την προγονική γνώση την πιο προηγμένη μορφή τεχνολογίας, καθώς επιτρέπει τη μετάδοση της σοφίας που έχει συλλεχθεί για τις γενιές, μέσω της βιωμένης εμπειρίας της συνδεσιμότητάς μας με τα υπόλοιπα όντα. Ως εκ τούτου, διαθέτει τεράστια εξελικτική δυναμική. Επιπλέον, η προγονική γνώση δημιουργεί ένα πλαίσιο για τη σύγχρονη τεχνολογία, ενσωματώνοντάς την στην ανθρώπινη διάσταση, ενώ η σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να μας επιτρέψει την πρόσβαση σε αρχαίες μορφές γνώσης. Παράδειγμα αυτής της διασύνδεσης είναι η έρευνα της Νορβηγοισλανδής καλλιτέχνιδας και επιστήμονος Sissel Tolaas, που ανέλαβε τη δεύτερη ανάθεση για το "Fire Forest". Μέσω μίας καινοτόμου διαδικασίας, κατάφερε να συλλέξει και να αναπαράγει μόρια όσφρησης στο εργαστήριό της, έτσι ώστε να αυξήσει την ικανότητα αντίληψης μέσω της πιο αρχέγονης αίσθησης, της όσφρησης.
Τι ελπίζεις ότι θα προσφέρουν οι υπόλοιποι καλλιτέχνες στο "Fire Forest";
Καθώς προχωρά η αναγέννηση του ιστού της ζωής, αναθέσεις στους καλλιτέχνες τους Sissel Tolaas, Bianca Bondi, Ernesto Neto, Tomoko Sauvage, Georgia Sagri, Μενέλαο Καραμαγγιώλη και Kishio Suga, θα συμβάλουν στην επανασύνδεση σε πολλαπλά επίπεδα. Η εξερεύνηση του τοπίου ως αισθητηριακή τροπικότητα συνεχίζεται με την αποκάλυψη αόρατων οσφρητικών καναλιών επικοινωνίας και οργανικών διαδικασιών που διέπουν την ανάδυση και τον μετασχηματισμό του εδάφους. Χωρικές ηχητικές εμπειρίες ανοιχτές στην πλανητική εξιλέωση θα αναπαραστήσουν την εμπειρία μιας κοινότητας, ενώ η επωδή επικεντρώνεται, αρθρώνει και ζητά ένα όραμα που αναπτύσσεται μέσω θεραπευτικών κινούμενων εικόνων. Οι διαδοχικές εμπειρίες έχουν ρίζες στη γεω-μεταγραφή, που θυμίζει την απαρχή όλων των μορφών ζωής. Η εξελισσόμενη καλλιτεχνική εξερεύνηση θα προκύψει σε σύνδεση με ένα ερευνητικό πρότζεκτ στο οποίο συμμετέχουν επιστήμονες και στοχαστές, όπως οι James Bridle και Michael Marder, οι οποίοι θα αναπτύξουν ένα ζωντανό πλαίσιο θεμελιωδών αναφορών που θα ξεδιπλώνεται σε αρμονία με τον ρυθμό της φύσης.
Η σύνδεση φύσης και σύγχρονης τέχνης είναι θεματική που πλέον συναντάμε συχνά στο έργο διαφορετικών καλλιτεχνών. Ποια στοιχεία αυτής της ιδιαίτερης σχέσης θεωρείς πιο ενδιαφέροντα και πώς εντάσσονται στη γενικότερη πρακτική σου;
Χαίρομαι που με ρωτάς για τη σχέση φύσης και σύγχρονης τέχνης αντί για εκείνη μεταξύ τέχνης και οικολογίας, καθώς η τελευταία υποδηλώνει έναν βαθμό εξωτερικότητας. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε τη βιωματική διάσταση αυτής της σχέσης, και ότι δεν είναι προαιρετική. Ως επιμελήτρια καλούμαι να φροντίζω και να ευνοώ τον συντονισμό. Οι πιο σχετικές καλλιτεχνικές τοποθετήσεις σε αυτό το ζήτημα αφορούν έργα που βασίζονται σε διαρκή έρευνα και επιτρέπουν τον εμπλουτισμό ενός υπάρχοντος οικοσυστήματος με επίγνωση. Λειτουργούν ως πύλη, αποκαθιστώντας παράλληλα μία βαθύτερη σύνδεση. Σημαντικό είναι να εστιάσουμε στην κατοίκηση, όχι στην έκθεση.
Οι συντελεστές του "Fire Forest":
Πάνος Γιαννικόπουλος, συνεργάτης επιμελητής
Ισαβέλλα Καρούτη, υπεύθυνη πρότζεκτ πολιτισμού
Δανάη Χρηστούδη (Cultterra)
Κατερίνα Χρηστούδη (Cultterra)
James Godfrey-Faussett, δασοποιός
Περισσότερα για το συμπόσιο και το πλήρες πρόγραμμα εδώ
Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr
Διαβάστε Επίσης
