Shut your Eyes and See
Έως τις αρχές Μαρτίου του 2025, ο ανατρεπτικός καλλιτέχνης Νάκης Παναγιωτίδης παρουσιάζει μέσα στο Ίδρυμα Γουλανδρή το πολύπλευρο έργο του μέσα από μία μεγάλη αναδρομική έκθεση. Με κύρια χαρακτηριστικά τον πειραματισμό, τα ανορθόδοξα υλικά και τις ασυνήθιστες τεχνικές, ο Παναγιωτίδης έχει γίνει διεθνώς γνωστός για τις φωτογραφικές απεικονίσεις βιομηχανικών και θαλασσινών τοπίων, τα τρισδιάστατα γλυπτικά αντικείμενα, τις εικόνες-κείμενα και τις πρωτότυπες εγκαταστάσεις του, μέσω των οποίων πραγματεύεται φιλοσοφικά υπαρξιακά ερωτήματα από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
Γκίκας: Ταξίδι από τη Δύση στην Ανατολή
Ο τίτλος της έκθεσης μάς προϊδεάζει για το τι θα δούμε μέσα στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138). Πρόκειται για ένα αφιέρωμα σε ένα τρομερά ενδιαφέρον κομμάτι της ζωής του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, τα ταξίδια που έκανε από τη Δύση στην Ανατολή το 1958. Αφορμή για το μεγάλο αυτό ταξίδι ήταν μια πρόσκληση που ο καλλιτέχνης έλαβε το 1957 για τη συμμετοχή του σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα χορηγούμενο από την αμερικανική κυβέρνηση. Έτσι ξεκινά μία σχεδόν εξάμηνη περιπλάνηση από τη Δύση στην Ανατολή, με βασικούς σταθμούς την Αμερική, την Ιαπωνία, το Χονγκ Κονγκ, την Ινδία και το Νεπάλ, που ήταν καθοριστική για τον Γκίκα. Η έκθεση προβάλλει την επιρροή που είχε η τέχνη, οι ιδεολογίες, η φιλοσοφία και οι θρησκείες της Άπω Ανατολής στο έργο του Γκίκα.
Κυκλαδίτισσες: Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων
Θεές, ιέρειες, τερατώδη πλάσματα, έμποροι, αγωνίστριες, διανοούμενες, μητέρες και μετανάστριες καταλαμβάνουν το Μέγαρο Σταθάτου του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και μας περιμένουν να ακούσουμε τις ιστορίες τους. Πάνω από 180 επιλεγμένες κυκλαδικές αρχαιότητες από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο Κανελλοπούλου, το Επιγραφικό Μουσείο Αθηνών, την Εφορεία Παλαιοναθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας και σημαντικές ιδιωτικές συλλογές αφηγούνται την ιστορία της νησιώτισσας και τους πολλαπλούς της ρόλους.
Νομίζω ήρθε η ώρα ν ‘ακούσουμε...
Βαμβακάρης, Θεοδωράκης, Κωνσταντινίδης, Μητρόπουλος, Ξενάκης, Ξένος, Γ.Α. Παπαϊωάννου, Σισιλιάνος, Σκαλκώτας, Τσιτσάνης και Χατζιδάκις -έντεκα θρυλικοί συνθέτες αναδεικνύονται μέσα από την πρωτότυπη έκθεση "Νομίζω ήρθε η ώρα ν’ ακούσουμε...το Ινστιτούτο Ελληνικής Μουσικής Κληρονομιάς στην Πινακοθήκη Γκίκα", σε συνδιοργάνωση με το Μουσείο Μπενάκη. Ιχνηλατώντας τις πράσινες ενδείξεις και διακριτικές πινελιές της έκθεσης, που απλώνεται σε τέσσερις ορόφους της πινακοθήκης, ανακαλύπτουμε τη γενικότερη καλλιτεχνική και πνευματική δημιουργία στην Ελλάδα μεταξύ του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Δικτατορίας. Παράλληλα, μία ψηφιακή εφαρμογή ζωντανεύει την έκθεση, κάνοντας πιο διαδραστική την περιήγηση για τους επισκέπτες, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν το app για να παρακολουθήσουν οπτικοακουστικό υλικό, από αποσπάσματα των έργων των συνθετών και ιστορικές συναυλίες μέχρι διασκευές κλασικών ελληνικών τραγουδιών από σύγχρονους καλλιτέχνες.
Τέχνη σε χρυσό. Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους
Αντικείμενα από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη και έργα από τριάντα ελληνικά μουσεία, εφορείες αρχαιοτήτων της Ελλάδας και πέντε μουσεία του εξωτερικού, κοσμούν το Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού. Στόχος της έκθεσης είναι αφενός η παρουσίαση του ελληνιστικού κοσμήματος ως πολύσημου αντικειμένου και αφετέρου η διερεύνηση των τεχνικών κατασκευής του, ζήτημα που σπάνια αναδεικνύεται μέσω εκθεσιακών πρωτοβουλιών. Το συγκεκριμένο επικεντρώνεται στην κοσμηματοτεχνία της ελληνιστικής περιόδου, που ξεκινά το 323 π.Χ. και διαρκεί έως το 30 π.Χ.
Πορτρέτα
Δεν γίνεται να μιλάς για ελληνική ΛΟΑΤΚΙΑ+ ιστορία (και τέχνη) και να μην αναφέρεις τη Μαρία Cyber. Ακτιβίστρια, σκηνοθέτρια, φωτογράφος, loud and proud λεσβία, και μία σημαντικότατη μορφή για την ελληνική κουίρ κοινότητα, η Μαρία Κατσικαδάκου εξακολουθεί να μάχεται για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙΑ+ ατόμων, προωθώντας τη σεξουαλική ελευθερία και τη γυναικεία επιθυμία. Τώρα, η καλλιτέχνιδα συνεργάζεται με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, όπου παρουσιάζει τη φωτογραφική έκθεση "Πορτρέτα", στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης του εκθεσιακού κύκλου "Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;". Επιλεγμένες εικόνες από το φωτογραφικό αρχείο της Cyber κοσμούν τον δεύτερο όροφο του ΕΜΣΤ, σε μια απόπειρα καταγραφής της λεσβιακής ζωής στις δεκαετίες του 1990, 2000 και 2010. Τα πορτρέτα της Cyber απαθανατίζουν προσωπικές στιγμές ανάμεσα σε φίλες και ερωτικές συντρόφους, άλλες παιγνιώδεις και άλλες που απεικονίζουν χαλαρές, ανεπιτήδευτες στιγμές ή διαπεραστικά, ευθύβολα βλέμματα στην κάμερα.
Δημοκρατία
Πριν υποδεχτούμε το νέο έτος -και μαζί τις νέες εκθέσεις της Εθνικής Πινακοθήκης-, εξερευνούμε ξανά την έκθεση "Δημοκρατία", το μεγαλόπνοο εγχείρημα σε επιμέλεια της διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ, Συραγώς Τσιάρα, που στρέφει έμμεσα το βλέμμα στην επικαιρότητα χτίζοντας μία εντυπωσιακή παρουσίαση ενός σημαντικού κεφαλαίου της ευρωπαϊκής ιστορίας. Η έκθεση δεν απομονώνει την ελληνική ιστορική εμπειρία (, αλλά παρακολουθεί το βίωμα της μετάβασης από τη δικτατορία στη δημοκρατία σε τρεις χώρες της νοτιανατολικής Ευρώπης: Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία. Στη "Δημοκρατία" προβάλλεται η πολιτική λειτουργία της τέχνης του 1960 και του 1970 και αναζητά τις εξελίξεις και τις αλλαγές στον καλλιτεχνικό κόσμο, καθώς και τον τρόπο που οι καλλιτέχνες αντέδρασαν στην κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα της καταπίεσης.
Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr.
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Νομίζω ήρθε η ώρα ν΄ακούσουμε...
Βαμβακάρης, Θεοδωράκης, Κωνσταντινίδης, Μητρόπουλος, Ξενάκης, Ξένος, Γ.Α. Παπαϊωάννου, Σισιλιάνος, Σκαλκώτας, Τσιτσάνης, Χατζιδάκις και ο Σταύρος Ξαρχάκος. Τί τους συνδέει; Οι πρώτοι έντεκα φιλοξενούνται στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα. Η έκθεση εστιάζει στην καλλιτεχνική και πνευματική δημιουργία στην Ελλάδα μεταξύ του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Δικτατορίας. Μαζί παρουσιάζεται μέρος του έργου του Σταύρου Ξαρχάκου, μιας εμβληματικής προσωπικότητας του σύγχρονου μουσικού μας πολιτισμού. Η μουσειακή εγκατάσταση που φιλοξενείται στο χώρο περιοδικών εκθέσεων, στο ισόγειο της Πινακοθήκης Γκίκα, με την πρωτοβουλία του ΙΕΜΚ, μας προσφέρει τη δυνατότητα να συναντήσουμε τεκμήρια από τη ζωή και το έργο του, πριν αυτά πάρουν το δρόμο προς τη δημιουργία ενός αρχείου. Αυτά αφηγούνται στιγμές από τη δημιουργική συμπόρευση του Ξαρχάκου με τη γενιά που φιλοξενείται στην Πινακοθήκη, μέσα και από τα λόγια του ίδιου του δημιουργού.
Δημοκρατία
Η πρώτη μεγάλη, διεθνή έκθεση που πραγματεύεται τη σχέση της τέχνης με την δημοκρατία κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο καθοριστικές περιόδους για την ιστορία της Νότιας Ευρώπης, καθώς τρεις χώρες, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία μετέβησαν από ένα απολυταρχικό καθεστώς στο δημοκρατικό πολίτευμα. Η Εθνική Πινακοθήκη στρέφεται στην τρέχουσα κοινωνικοπολιτική κατάσταση που επικρατεί παγκοσμίως με στόχο να αναδειχθεί το πώς αυτή μπορεί να συνδέεται με τις διαμάχες και την αναταραχή που επικρατούσε στη Νότια Ευρώπη το 1960 και το 1970. Με φόντο μία χρονιά γεμάτη εκλογικές αναμετρήσεις σε πολλές χώρες και προκλήσεις για τις δημοκρατικές αξίες, η έκθεση θα εμβαθύνει στις ιστορικές ιδιαιτερότητες της κοινής εμπειρίας, τα συναισθήματα και το συλλογικό τραύμα όπως αυτά διαμορφώθηκαν μέσα από τις πράξεις διαμαρτυρίας, αντίστασης, προσωπικής και κοινωνικής χειραφέτησης.
Νάκης Παναγιωτίδης. Shut your Eyes and See
Το έργο του Νάκη Παναγιωτίδη χαρακτηρίζεται από τη χρήση λιτών και πολύ διαφορετικών μεταξύ τους υλικών – που κυμαίνονται από πέτρες και πίσσα μέχρι neon και φωτογραφίες – καθώς και από τις διαφορετικές τεχνικές με τις οποίες έχει κατά καιρούς πειραματιστεί ο καλλιτέχνης, χωρίς να ακολουθεί συγκεκριμένες φόρμες. Στην αναδρομική έκθεση που διοργανώνει το Ίδρυμα Γουλανδρή παρουσιάζονται περισσότερα από 40 έργα, αντιπροσωπευτικά όλων των τεχνολογιών και των υλικών που έχει χρησιμοποιήσει ο Παναγιωτίδης στην καλλιτεχνική του πορεία.
Γκίκας. Ταξίδι από τη Δύση στην Ανατολή
30 χρόνια μετά το θάνατό του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, το Μουσείο Μπενάκη διοργανώνει μια έκθεση αφιερωμένη στο ταξίδι του, από τη Δύση στην Ανατολή, το 1958. Το 1957 ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας λαμβάνει μια πρόσκληση συμμετοχής σε ένα διεθνές εκπαιδευτικό πρόγραμμα ανταλλαγής με χορηγία της αμερικανικής κυβέρνησης. Αποδεχόμενος την πρόσκληση ο Γκίκας φτάνει τον Απρίλιο του 1958 στην Ουάσινγκτον απ’ όπου θα ξεκινήσει ένα πολύμηνο ταξίδι, που θα αποτελέσει σταθμό στη ζωγραφική του. Εκπληρώνοντας ένα όνειρο ζωής αποφασίζει να επιστρέψει στην Ελλάδα μέσω της Ανατολής. Έτσι, ταξιδεύει στην Ιαπωνία, στο Χονγκ-Κονγκ, στη Μπανγκόγκ, στην Καμπότζη, σε αρκετές πόλεις της Ινδίας και στο Κάιρο και φτάνει τελικά στην Αθήνα μέσω του Λονδίνου. Μέσα από σχέδια, αρχειακό υλικό, αντικείμενα και έργα τέχνης από τις μακρινές αυτές χώρες, το κοινό έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει πόσο ο Γκίκας είχε εντρυφήσει ήδη από τη δεκαετία του ’30 στην τέχνη, τη σκέψη και τη θρησκεία της Ανατολής, αναγνωρίζοντας τις ομοιότητες και τους δεσμούς ανάμεσα στην Ανατολή και στη Δύση. Στην έκθεση προβάλλεται και μια διαδραστική οπτικοακουστική εφαρμογή με κεντρικούς χαρακτήρες τον καλλιτέχνη και τη γυναίκα του, οι οποίοι μας ξεναγούν μέσα από κείμενα και σχέδια στο συναρπαστικό αυτό ταξίδι.
Τέχνη σε χρυσό. Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους
Στη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου, μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η κοσμηματοτεχνία έφτασε στο απόγειό της. Με τη συμμετοχή 30 μουσείων και εφορειών αρχαιοτήτων από την Ελλάδα και πέντε μουσείων από το εξωτερικό, παρουσιάζονται μοναδικά σύνολα χρυσών κοσμημάτων της ελληνιστικής περιόδου (323-30 π.Χ.). Για πρώτη φορά το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει χρυσοχοϊκά εργαλεία από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη του 2ου αι. π.Χ., ενώ πλούσιο εποπτικό υλικό με βίντεο και animation, σχετικό με τις βασικές τεχνικές κατασκευής των ελληνιστικών κοσμημάτων, θα συνοδεύει την έκθεση. Σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα θα προβάλλεται βίντεο με την ανακατασκευή τμημάτων ενός βαρύτιμου διαδήματος στο Μουσείο Μπενάκη. Σύγχρονες δημιουργίες των Peter Bauhuis, Άκη Γκούμα, Patrick Davison, Pura Ferreiro, Αναστασίας Κανδαράκη, Lucia Massei, Δημήτρη Νικολαϊδη και Δέσποινας Πανταζοπούλου, εμπνευσμένες από κοσμήματα του Μουσείου Μπενάκη, θα εκτίθενται στον ίδιο χώρο.
Κυκλαδίτισσες: Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων
Η πρώτη πανκυκλαδική έκθεση που έχει διοργανωθεί ποτέ, παρουσιάζει την ιστορία μέσα από τα μάτια των γυναικών των Κυκλάδων, από την αρχαιότητα μέχρι το 19ο αιώνα. Μια έκθεση που συγκεντρώνει στην Αθήνα 180 μοναδικά αριστουργήματα από όλα σχεδόν τα μουσεία των νησιών των Κυκλάδων: την Αμοργό, την Άνδρο, τη Δήλο, τη Θήρα, την Ίο, την Κέα, την Κύθνο, τη Μήλο, τη Μύκονο, τη Νάξο, την Πάρο, τη Σέριφο, τη Σίκινο, τη Σίφνο, τη Σύρο, την Τήνο και τη Φολέγανδρο. Ta εκθέματα χρονολογούνται από την πρώιμη προϊστορία μέχρι και τη γέννηση του ελληνικού κράτους. Έργα μοναδικά, τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν ταξιδέψει ποτέ εκτός Κυκλάδων και εκτός του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, ενώ ορισμένα δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ στο κοινό. Δίπλα στα μαρμάρινα κυκλαδικά ειδώλια της πρωτοκυκλαδικής περιόδου του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, ο επισκέπτης θα δει 135 εκθέματα από τις συλλογές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και εκθέματα από το Μουσείο Κανελλοπούλου, το Επιγραφικό Μουσείο Αθηνών, την Εφορεία Παλαιοναθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας και σημαντικές ιδιωτικές συλλογές.
Μαρία Cyber. Πορτρέτα
Η έκθεση συγκεντρώνει μια επιλογή εικόνων από το φωτογραφικό της αρχείο, που καταγράφει τη λεσβιακή ζωή στις δεκαετίες του 1990, 2000 και 2010. Τα πορτρέτα της Maria Cyber απαθανατίζουν προσωπικές στιγμές ανάμεσα σε φίλες και ερωτικές συντρόφους, εικόνες που διαφορετικά θα παρέμεναν φευγαλέες. Πολλές είναι παιγνιώδεις, υπονομεύοντας τις παραδοσιακές αντιλήψεις περί φύλου και εξουσίας, ενώ άλλες απεικονίζoυν χαλαρές, ανεπιτήδευτες στιγμές ή διαπεραστικά, ευθύβολα βλέμματα στην κάμερα, πάντα με μια αίσθηση σεβασμού προς τις γυναίκες που φωτογραφίζει. Υιοθετώντας στενά καρέ και κοντινά πλάνα, η Maria Cyber εστιάζει κυρίως στα άτομα παρά στον περιβάλλοντα χώρο, δημιουργώντας μια αίσθηση εγγύτητας, σύνδεσης και οικειότητας. Στα έργα της, η φωτογραφία εμπλέκεται σε έναν δυναμικό διάλογο με την queer οπτική κουλτούρα, φέρνοντας στο προσκήνιο τη λεσβιακή ορατότητα. Απαθανατίζει γυναίκες εντός μιας συλλογικής queer μνήμης και συμβάλλει σε μια πολιτική του βλέμματος, (προ)καλώντας μας να επανεξετάσουμε τις έννοιες της αντίληψης, της εξουσίας, της μνήμης και της αναπαράστασης. Οι φωτογραφίες της λειτουργούν ως πράξεις αντίστασης απέναντι στην αποσιώπηση, αποτυπώνοντας στιγμές που διαφορετικά θα χάνονταν στη λήθη.
