#1 Ένας Καθρέφτης για να Κοιταχτώ
«Ένα σπίτι για να γεννηθείς,/ ένα δέντρο για ν’ ανασάνεις,/ ένας στίχος για να κρυφτείς,/ ένας κόσμος για να πεθάνεις.» Αντλώντας τον τίτλο από τους στίχους του Τάσου Λειβαδίτη, δεκαοκτώ Έλληνες και ξένοι εικαστικοί συναντιούνται στο χώρο του TAF / the art foundation για να θέσουν επί τάπητος την εντοπιότητα και τη δημιουργική επανεξέταση του γνώριμου τόπου. Μετά από την πενταετή φιλοξενία τους στο artAmari Residency, οι καλλιτέχνες μιλούν για ένα μεγάλο κομμάτι της κεντρικής Κρήτης μέσα από σχέδια, φωτογραφίες, κολλάζ, κεντήματα, εγκαταστάσεις και περφόρμανς, ξεκινώντας από την Πέμπτη 1η Νοεμβρίου. Την Κυριακή (4/11), μάλιστα, θα πραγματοποιηθεί ανοιχτή συζήτηση με τους καλλιτέχνες Gonzalo Paramo, Ruth Weigand, Παναγιώτη Βούλγαρη και Στέλλα Δρυγιαννάκη (1 μμ).
TAF / the art foundation | 1-18/11 | Δευτ.-Σάβ.: 12 μ-9 μ.μ., Κυρ.: 12 μ.-7 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.
#2 Prometheus Now / New York Now
Με μία διπλή εκθεσιακή πρόταση επανέρχεται η νεοϊδρυθείσα γκαλερί Allouche Benias, εγκαινιάζοντας από την αρχή του Νοεμβρίου το «Prometheus Now» και το «New York Now». Στο πρώτο, o Les Rogers –Νεοϋορκέζος εικαστικός που έχει αρκετά δυνατή παρουσία σε γκαλερί και μουσεία του εξωτερικού– φέρνει τη «σπασμένη τέχνη» στην πόλη, ένα ιδιοσυγκρασιακά αφαιρετικό αποτύπωμα που δεν κοιτάζει το ωραίο παρά το ανατρεπτικό. Δεν βάζει ισορροπία, δεν ψάχνει σαφήνεια, δεν κρατά συνέχεια στη ζωγραφική πράξη. Στο «New York Now», από την άλλη, έργα δεκατεσσάρων καλλιτεχνών βασισμένων στη Νέα Υόρκη (Melissa Brown, James Ulmer, Josh Reames κά) μπαίνουν σε post-digital χωράφια. Ψηφιακά κωδικοποιημένες εικόνες έρχονται στη ζωή ως δισδυάστατες συνθέσεις, με την χρήση πολλαπλών καλλιτεχνικών και τεχνολογικών μέσων – τι είναι αληθινό και τι ψεύτικο;
Allouche Benias Gallery | Από 1/11 | Tρ.-Παρ.: 11 π.μ.-8 μ.μ., Δευτ., Σάβ.: 11 π.μ.-5 μ.μ.| Είσοδος ελεύθερη.
#3 Η συνομιλία
Έπειτα από αρκετές ομαδικές/ ατομικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό (Γαλλία, Ισπανία, Ρωσία κα), η ζωγράφος Παρασκευή Γαρδέλη –μαθήτρια του Μυταρά και (στη σκηνογραφία) του Ζιάκα– ανοίγει μία εικαστική συνομιλία στην αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος, με εγκαίνια την Πέμπτη 8 Νοεμβρίου (8 μ.μ.). Σε ένα δυσδιάστατο πλατό αποτύπωσης, οι ιδέες της Γαρδέλη βρίσκονται ανάμεσα στη δυτικοευρωπαϊκή παράδοση και το μεταμοντέρνο: οι ανθρώπινες φιγούρες αναπαράγονται απρόσωπα, θυμίζοντας τα κοστουμαρισμένα ανδρείκελα του Ρενέ Μαγκρίτ, ενώ ψήγματα του σύγχρονου πολιτισμού εμφανίζονται ανάμεσά τους. Την τελευταία ημέρα της έκθεσης, 1η Δεκεμβρίου, είναι προγραμματισμένη ξενάγηση από τον Μάνο Στεφανίδη (1 μ.μ.).
Τεχνοχώρος | 8/11-1/12 | Τρ., Πέμ., Παρ.: 11 π.μ.-2.30 μ.μ. & 5.30-8.30 μ.μ., Τετ., Σάβ.: 11 π.μ.-4 μ.μ. | Ελεύθερη είσοδος.
#4 Άτοποι Τόποι/ Island Hoping
Με αφετηρία μια ασπρόμαυρη φωτογραφία της Ελιγολάνδης, του νησιού της Βόρειας Θάλασσας, η ελληνογερμανίδα εικαστικός Χριστίνα Δημητριάδη επιχειρεί μία διαφορετική αποτύπωση της χώρας μας και του μεσογειακού φαντασιακού εν γένει. Καταγράφοντας στο φακό της αφιλόξενες βραχονησίδες και νησιά του τόπου που αναδύονται από το επίπεδο του ωκεανού (από το αρχιπέλαγος των Φούρνων Κορσέων, μεταξύ Ικαρίας, Πάτμου και Σάμου), η καλλιτεχνική αφήγηση «Island Hoping» παίζει με το τουριστικό island hopping και παρουσιάζει ένα οπτικό υβρίδιο μεταξύ βορρά και νότου. Η έκθεση εγκαινιάζεται στις 9 Νοεμβρίου (8 μ.μ.) στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων.
Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων | 9/11-3/2 | Τρ.-Σάβ.: 10 π.μ.-9 μ.μ., Κυρ.: 10 π.μ.-2 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.
#5 Ήθος – Εικόνες από μιαν άλλη Ελλάδα
Ο Γιώργος Τατάκης και ο Μιχάλης Παππάς, δύο φωτογράφοι με έδρα την Αθήνα πλην διεθνώς αναγνωρισμένοι, τα τελευταία επτά χρόνια γυρνούν βουνά και λαγκάδια, λίμνες και ποτάμια της ελληνικής και βαλκανικής επαρχίας, ψάχνοντας για έθιμα και παραδοσιακές εκδηλώσεις. Θρησκευτικές πομπές, πανηγύρια, εορταστικοί χοροί κοκ συμπυκνώθηκαν σε βαθιά ανθρωποκεντρικά και λαογραφικά καρέ, που δείχνουν την ζέση μιας μικρής κοινωνίας για το συν-πράττειν. Και το σημαντικότερο; Φέρνουν και κρατούν στη μνήμη εικόνες από μία άλλη Ελλάδα που αγνοούμε (πιθανότατα) την ύπαρξή της. Μεγάλο μέρος της δουλειάς τους έρχεται στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικός Πολιτισμός, στο Κολωνάκι, από τις 6 του μηνός (εγκαίνια στις 7 μ.μ.).
Μουσείο Μπενάκη Ελληνικός Πολιτισμός | 7/11-13/1 | Τετ., Παρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ., Πέμ., Σάβ.: 10 π.μ.-12 μ., Κυρ.: 10 π.μ.-4 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 7, μειωμένο εισίτ: € 5.
#6 Ψηφιδωτό-Ποίηση
Αν και η κατάχρηση του να παραλληλίζεις κάτι με την ποίηση μοιάζει πλέον κοινότυπη, στην περίπτωση μιας τέτοιας αναδρομικής έκθεσης έχει ένα νόημα. Η Κατερίνα Καμπουργιαννίδου-Κοντογιώργη –μία εικαστικός που δουλεύει πάνω στο «δύσκολο» φορμά του ψηφιδωτού από το 1994 και έχει παρουσία σε εγχώριους και διεθνείς χώρους τέχνης– περνάει στα έργα της διαφορετικές σχολές και αισθητικές, διαφορετικά υλικά (μάρμαρο, σμάλτο, γυαλί, πλαστικό κά) και θέματα. Θα δεις το κλασικό του βυζαντινού σε γήινα χρώματα, το βήμα στο αφαιρετικό με πιο ασαφή σχήματα, την προσπάθεια στο πειραματικό. Πάντα, όμως, με την αρχή του ψηφιδωτού, ενός σχεδίου που γεμίζεται με απανωτά κολλημένα ομοιόμορφα κομμάτια – τόσο αυστηρά δομημένα μεταξύ τους και περιοριστικά για το δημιουργό όσο και οι συλλαβές σε ένα ποίημα. Η έκθεση ξεκινά από 9 Νοεμβρίου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, ενώ τα εγκαίνια είναι στις 15 του μηνός (7.30 μ.μ.).
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης | 9/11-2/12 | Είσοδος ελεύθερη
#7 Αποθέματα: Inventory/ Initiator
Δύο χρόνια μετά την ανάληψη του τίτλου της Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021, μαζί με την πρώτη συνάντηση «Πολιτισμός 2030» (8-11/11) –όταν προγραμματίζονται εικαστικές δράσεις και δρώμενα– από τις 8 Νοεμβρίου και ως τα μέσα Δεκέμβρη οργανώνονται διάφορες πολιτιστικές δράσεις για το κοινό που παρουσιάζουν τα αποτελέσματα ενός residency, όπου ξένοι και Έλληνες καλλιτέχνες δούλεψαν με την τοπική κοινωνία, μια συμμετοχική χορευτική πομπή και έκθεση που διερευνά την ιστορία του εργατικού κινήματος στην περιοχή, βιωματικές διαδρομές γνωριμίας με την πόλη και διάφορα άλλα, πάντα με έντονη τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας. Το έργο «Αποθέματα: Inventory» επιχειρεί ένα διαφορετικό οδοιπορικό στις εργατικές κινητοποιήσεις στην Ελευσίνα από τις αρχές του 20ου αιώνα, η εικαστική εγκατάσταση Initiator δίνει την ευκαιρία σε ανερχόμενους καλλιτέχνες, ενώ νέα προγράμματα φιλοξενία καλλιτεχνών ξεκινούν.
Ελευσίνα | 8/11-Μέσα Δεκεμβρίου | Είσοδος ελεύθρη.
#8 Back to basics: Space
Η θεματολογία των «Back to basics», που εξετάζουν βασικά θέματα και στοιχεία της εικαστικής πρακτικής σε επιμέλεια της Αρτέμιδος Ποταμιάνου, επιστρέφει στην Enia Gallery, στον Πειραιά. Αυτήν τη φορά στο κέντρο μπαίνει ο χώρος, είτε αυτός νοείται ως άμεση αναφορά μέσα στο έργο είτε λαμβάνει χώρα ως συνθήκη κατά την διάρκεια παρουσίασης ενός έργου (βλ. περφόρμανς). Ξεκινώντας από τις 23 του μηνός (εγκαίνια στις 8 μ.μ.), δέκα καλλιτέχνες από Ελλάδα και εξωτερικό (ανάμεσά τους ο Κωστής Βελώνης, η Ρένα Παπασπύρου κά) εκθέτουν διαφορετικές οπτικές πάνω στον τόπο, σε μία εποχή που η ά-τοπη κουλτούρα της παγκοσμιοποίησης εγείρει όλο και πιο πολλά ερωτήματα ταυτότητας και μνήμης.
Enia Gallery | 23/12-19/1 | Πέμ.-Παρ.: 12 μ.-8 μ.μ., Σάβ.: 12 μ.-5 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.
#9 Leonardo Da Vinci – 500 Years of Genius
Ύστερα από το «Van Gogh Alive» –ένα κράμα multi-media εκθεσιακής πρότασης που παρότι δίχασε το κοινό, έφερε την έννοια της τέχνης ένα βήμα πιο κοντά σε ένα σημαντικό εύρος επισκεπτών αλλά και πρότεινε ένα πρωτότυπο μοντέλο θέασης που δίνει νέες δυνατότητες εμβύθισης στον θεατή–, η εταιρεία παραγωγής Λάβρυς σε συνεργασία με την Grande Exhibitions και άλλους πολιτιστικούς οργανισμούς, προχωρά στο «Leonardo Da Vinci – 500 Years of Genius». Με κέντρο αυτή τη φορά μία αρκετά πιο πολύτροπη και πολυμήχανη προσωπικότητα, η νέα πρόταση προσαράζει στο Παλιό Αμαξοστάσιο του ΟΣΥ από 30 Νοεμβρίου, μετατρέποντας το εμβληματικό κτίριο σε ένα ζωντανό έργο τέχνης-ωδή στο μεγάλο ζωγράφο, εφευρέτη και επιστήμονα Λεονάρντο. Πέρα από τη βιωματική αφήγηση-έκθεση «Da Vinci Alive – The Experience», 75 μοντέλα-αναπαραστάσεις των εφευρέσεών του (άμεσα διαδραστικά με τον επισκέπτη) όπως και 200 εκθέματα-μελέτες, σχεδιασμένα σε συνεργασία με το Μουσείο Leonardo da Vinci της Ρώμης πάνω στον πίνακα της Μόνα Λίζας, πλαισιώνουν πληροφοριακά την αναβίωση της πολυσήμαντης προσωπικότητας, επιδιώκοντας την ολιστική αναβίωση του Λεονάρντο – θα τα καταφέρει;
Παλιό Αμαξοστάσιο ΟΣΥ (Πειραιώς και Ερμού, Γκάζι) | 30/11-31/3 | Δευτ.- Παρ.: 1.30-11 μ.μ., Σάβ.-Κυρ.: 10 π.μ.-11 μ.μ. | Γενική είσοδος: 15 €, μειωμένο εισίτ.: 12 €
#10 Η Αγγελιοφόρος
Το Hellenic Museum της Μελβούρνης σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζουν την πρόταση του Αυστραλού γλύπτη Sam Jinks, στο κτίριο της Πειραιώς. Η Αγγελιοφόρος Ίρις, χρυσόπτερη θεά του Λόγου και της Δικαιοσύνης, εκείνη που κάποτε κοσμούσε το δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα, έγινε πηγή έμπνευσης για τον γνωστό εικαστικό, συμβολίζοντας την τόσο κοντινή και συνάμα μακρινή σχέση μας με το μνημείο του Ιερού Βράχου. Τόσο ρεαλιστική και οικεία, τόσο σταθερή μα λυκνίζουσα στον αντικατοπτρισμό της, τόσο φαντασιακή και αψεγάδιαστη, η φιγούρα-σύγχρονος αγγελιφόρος του εικαστικού μας φέρνει μήνυμα από το παρελθόν αλλά και το μέλλον, θίγοντας τη σχέση μας με την πολιτιστική παρακαταθήκη των αρχαίων Ελλήνων. Last call μέχρι τις 11 του μήνα.
Μουσείο Μπενάκη (κτίριο οδού Πειραιώς) | Έως 11/11 | Πέμ. Κυρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ., Παρ., Σάβ.: 10 π.μ.-10 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 5, μειωμένο εισίτ.: € 2.5.
#11 Penelope Unbound
Πώς οπτικοποιείται το σώμα στη σύγχρονη πατριαρχική εποχή και τι πολιτικό αποτύπωμα φέρει; Πρόσφατα post feminist έργα από την Δάφνη Μπαρμπαγεωργοπούλου και την Anthea Behm σας περιμένουν στο Daily Lazy Projects. Η πρώτη καλλιτέχνις, εικαστικά συνδεδεμένη με τη γλυπτική και τη φωτογραφία, παρουσιάζει τρισδιάστατες φιγούρες από φελιζόλ που μεταφέρουν την ανθρώπινη σωματικότητα από το φυσικό κόσμο σε μία ονειρική διάσταση, ενώ η δεύτερη εκθέτει μία φωτογραφική σειρά με εικόνες-αρνητικά γυναικείου γυμνού. Συνεχίζεται για όλο το μήνα.
Daily Lazy Projects (Σίνα & Βησσαρίωνος) | Έως 1/12 | Πέμ.: 4-8 μ.μ., Σάβ.: 12 μ-3 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.
#12 6η Μπιενάλε Αθήνας
Τι σημαίνει αντι εν έτει 2018 και ποιος ο ρόλος του στην διαμόρφωση της σύγχρονης ταυτότητας; Η Μπιενάλε της Αθήνας, ο πιο επιδραστικός εικαστικός θεσμός της πόλης, δίνει για έκτη φορά το «παρών» και κοιτάζει κατάματα τη σύγχρονη δημόσια και ιδιωτική σφαίρα, με μία εκτενή πολυαισθητηριακή παρουσίαση που παράγει, αναπαράγει και πολλαπλασιάζει τα (ήδη) πολλαπλά αντί της σύγχρονης κοινωνίας. Με τον Poka-Yio, τον Κωστή Σταφυλάκη και τη Stefanie Hessler στο επιμελητικό μετερίζι, περισσότεροι από εκατό διεθνείς καλλιτέχνες, δημιουργοί πολυμέσων και ερευνητές συγκεντρώνουν τα έργα τους γύρω από την πλατεία Κολοκοτρώνη για να δώσουν μία πολύμηνη εμπειρία-λιχουδιά για τις αισθήσεις του κοινού. Προγράμματα LARP, έργα που χρησιμοποιούν δομικά τα social media, μεγάλα installations, πρακτικές υπερταύτισης και post-digital ουτοπικά/δυστοπικά περιβάλλοντα και αμέτρητα ακόμη ξετυλίγονται με κέντρο τους έξι ορόφους του πρώην κτιρίου του ΟΤΕ.
Πρώην κεντρικό κτήριο του ΟΤΕ (Σταδίου 15), στο πρώην ξενοδοχείο Εσπέρια Παλλάς (Σταδίου 22), στη Μπενάκειο Βιβλιοθήκη της Παλαιάς Βουλής (Ανθίμου Γαζή 2) και στο πρώην Μέγαρο ΤΣΜΕΔΕ (Κολοκoτρώνη 4) | Έως 9/12 | Δευτ.-Παρ.: 2-10 μ.μ. | Σάβ.-Κυρ.: 12 μ.-10 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 10 | Περισσότερες πληροφορίες στο http://athensbiennale.org/
