Είναι δυνατόν οι "Αμαρτωλοί" να γκρεμίσουν ολόκληρο Χόλιγουντ;

Ότι το αμερικανικό εμπορικό σινεμά περνά μια παρατεταμένη κρίση ταυτότητας είναι γνωστό τοις πάσι. Από τον κορεσμό των superhero περιπετειών, μέχρι το αναμάσημα καθιερωμένων franchises και παραγωγών που αποτελούν άτυπα οχήματα των brands ("Barbie", "Μια Ταινία Minecraft"), το Χόλιγουντ την τελευταία δεκαετία έχει χάσει τη δημιουργική σπιρτάδα και καινοτομία που κινητοποιούσε το μαζικό ευρύ κοινό ώστε να βρεθεί στην κοντινότερη σκοτεινή αίθουσα. Κοινώς, τα στούντιο δεν είναι καθόλου βέβαια ως προς "τι θέλει να δει ο κόσμος", όταν μέχρι πρότινος έμμεσα ήταν εκείνα που δημιουργούσαν περιεχόμενο που ανταποκρινόταν σε άρρητες ή μη επιθυμίες των θεατών. Έτσι πλέον, τις φορές που μια εμπορική κυκλοφορία με καλλιτεχνικό πρόσημο σπάει τα ταμεία, η υποδοχή των executives μοιάζει με συνδυασμό ενθουσιασμού και αμηχανίας. Τέτοια συμβαίνει να είναι και η περίπτωση των "Αμαρτωλών" του Ράιαν Κούγκλερ.

Παρότι πρόκειται για έργο σκηνοθέτη με αποδεδειγμένες ικανότητες, αφού ο Κούγκλερ πρώτα συστήθηκε με ένα τιμιότατο και πολιτικά φορτισμένο ντεμπούτο ("Μια Στάση Πριν το Τέλος"), ύστερα αναβίωσε με διάχυτη φρεσκάδα τον εμβληματικό κόσμο του "Ρόκι" ("Κριντ: Η Γέννηση Ενός Θρύλου") και στη συνέχεια παρέδωσε ένα από τα πιο επιτυχημένα υπερηρωικά blockbuster όλων των εποχών ("Black Panther"), οι "Αμαρτωλοί" αφέθηκαν κάπως στην τύχη τους. Τα προωθητικά υλικά της Warner Bros. έδιναν μια αμφίσημη προσδοκία για το τι ακριβώς αφορά το φιλμ, όπως και σε ποια ακριβώς κατηγορία ανήκει. Είναι υπερφυσικό horror ή γκανγκστερικό γουέστερν; Θα έχει γραφική βία ή θα αποτελεί ένα επικό δράμα; Το αστείο είναι πως η ταινία συμπεριλαμβάνει όλα τα παραπάνω σε ένα εξαιρετικά γοητευτικό πακέτο, ωστόσο, ώσπου να βρεθεί στις μαρκίζες υπήρχε μια αίσθηση του "να βγει κι ό,τι γίνει". Εν τέλει, στην Ελλάδα το άνοιγμά της ήταν μάλλον αναιμικό (4.386 εισιτήρια από 64 αίθουσες), αφενός λόγω Πάσχα και αφετέρου, ενδεχομένως, εξαιτίας των χλιαρών κριτικών. Παρόλα αυτά, οι αντιδράσεις εντός των αιθουσών, όπως και στα social media, είναι θετικές, δίνοντας ελπίδα πως η πορεία του τίτλου στο εξής έχει τη δυναμική να συνεχίσει ανοδικά. Στις ΗΠΑ και το εξωτερικό, πάντως, έγινε χαμός. Οι "Αμαρτωλοί" άγγιξαν τα 80 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως στο πρώτο τετραήμερό τους στις αίθουσες, αριθμός που ναι μεν δεν ισοσκελίζει το υψηλό κόστος παραγωγής (90 εκατ.), αλλά συνιστά το υψηλότερο άνοιγμα R-rated πρωτότυπης ταινίας από το οσκαρικό "Τρέξε!" (2017) του Τζόρνταν Πιλ.

Συμβαίνει, λοιπόν, το εξής άβολο. Μια ταινία που πήγε να περάσει απαρατήρητη, τελικά, να απαιτεί την προσοχή μας, κάτι που αξίζει και με το παραπάνω. Δίχως να έρχονται χωρίς ψεγάδια, ένα συμμάζεμα στο μοντάζ θα έδινε πιο σφιχτό ρυθμό στην καλοκουρδισμένη αφήγηση, οι "Αμαρτωλοί" συνιστούν μια από τις πιο απολαυστικές κινηματογραφικές εμπειρίες που είχαμε φέτος. Μέσα από μια πλοκή που ψηλαφεί το αιματηρό αμερικανικό παρελθόν, αφού τοποθετείται τη δεκαετία του ‘30 - σχεδόν εβδομήντα χρόνια μετά την κατάργηση της δουλείας, αλλά και την πληθωρικότητα της Μαύρης κουλτούρας, με έμφαση στα προπολεμικά μπλουζ, το φιλμ κινείται με μεθυστική αυτοπεποίθηση σαν ένας ζωντανός οργανισμός που αναπνέει πόθο, αγανάκτηση και οργή. Ή απλούστερα, καθώς ο Κούγκλερ αφηγείται τις περιπέτειες των δίδυμων γκάνγκστερ Σμόουκ και Στακ, άψογος σε διπλό ρόλο ο Μάικλ Μπ. Τζόρνταν, στο σκηνοθετικό στιλ σμίγουν ο ρομαντισμός, το δράμα εποχής, η υπερβατική πνευματικότητα και οι βαμπιρικοί μύθοι, με προσεκτικά τοποθετημένες μουσικές σκηνές. Οι συνθέσεις του Λούντβινγκ Γκόρανσον φτιάχνουν ένα από τα καλύτερα σάουντρακ της χρονιάς, ενώ συνδυάζονται με ανατριχιαστικές εκτελέσεις παραδοσιακών κομματιών όπως το "Old Mountain Thyme". Η δε παρουσία ενός θρύλου του μπλουζ, η οποία σηματοδοτεί το πάντρεμα της πραγματικότητας με το λαϊκό μύθο και την ιστορική συνέχεια ενός ολόκληρου μουσικού είδους, είναι το λιγότερο ευφυής.

Η καλλιτεχνική αξία των "Αμαρτωλών", επομένως, είναι χειροπιαστή. Και εδώ περνάμε σε ένα ακόμα άβολο σημείο. Λόγω της επιτυχημένης εμπορικής προϊστορίας του, για να γυρίσει τους "Αμαρτωλούς" ο Κούγκλερ κατάφερε να υπογράψει ένα συμβόλαιο με τη Warner Bros. με προνόμια που λίγοι άλλοι συνάδελφοί του, όπως ο Κουέντιν Ταραντίνο, έχουν καταφέρει να κλείσουν. Μεταξύ άλλων, ο σκηνοθέτης ανακτά τα αποκλειστικά δικαιώματα της ταινίας μετά από 25 χρόνια -φοβερό ένας δημιουργός και όχι το στούντιο να έχει έλεγχο το έργου του, ε;- και πλήρη λόγο στο τελικό μοντάζ, χωρίς προηγουμένως να μπορούν οι παραγωγοί να παρέμβουν στο υλικό κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Με λίγα λόγια, ο Κούγκλερ είχε απόλυτο έλεγχο στους "Αμαρτωλούς", φαινόμενο διαδεδομένο στα ‘70s και ‘80s, εξαιρετικά σπάνιο όμως στα χρόνια του ύστερου καπιταλισμού, των αλγορίθμων και των IPs. Τώρα, από τη στιγμή μάλιστα που το φιλμ πηγαίνει καλά, οι υψηλά ιστάμενοι του Χόλιγουντ φοβούνται πως περισσότεροι σκηνοθέτες θα διεκδικούν τέτοιες συμφωνίες, όπως σημειώνει σχετικά το Vulture. Ποιο είναι το πρόβλημα με αυτό; Πως τα στούντιο βασίζουν τα έσοδά τους σε βιβλιοθήκες που αποτελούνται από τίτλους που τους ανήκουν και πουλούν στην τηλεόραση και σε streaming πλατφόρμες. Κάτι που δεν μπορεί να γίνει στην περίπτωση των "Αμαρτωλών" χωρίς τη συνδρομή του Κούγκλερ.

Από τη μεριά του, ο σκηνοθέτης έχει δηλώσει πως αξιακά θέλησε να συνάψει τέτοια συμφωνία με τη Warner Bros., αφού το σενάριό του θίγει το ζήτημα της Αφροαμερικανικής ιδιοκτησίας της Ιστορίας και διεκδικεί την ορθή αναπαράστασή της στη μεγάλη οθόνη. Ομολογουμένως, θα ήταν αντιφατικό οι "Αμαρτωλοί" να μην άνηκαν στον Κούγκλερ. Από την άλλη, η πρόσφατη ιστορία του συγκεκριμένου στούντιο είναι γεμάτη ελαττωματικές αποφάσεις οι οποίες έχουν προκαλέσει ρωγμές στη σχέση του με τους δημιουργούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο χειρισμός της πρόσφατης ταινίας του Κλιντ Ίστγουντ με τίτλο "Juror #2". Συνοψίζοντας, είναι ενδεικτικό της σύγχυσης που επικρατεί στο Χόλιγουντ πως αντί να επευφημείται η ενθαρρυντική έναρξη στην κυκλοφορία μιας πραγματικά ψυχαγωγικής ταινίας, η συζήτηση γίνεται με όρους ισολογισμών, προβλεπόμενων κερδών και επιχειρηματικών ρίσκων. Η βιομηχανία χρειάζεται ριζικές αλλαγές οι οποίες δε γίνεται να αφορούν αποκλειστικά το οικονομικό, αλλά και το πολιτισμικό κεφάλαιο. Το αντίθετο, ομολογουμένως, θα ήταν αμαρτία.