Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2025: Αναμνήσεις από το μέλλον

Με μια λιτή, καλοστημένη και καίρια στις επισημάνσεις της τελετή σήκωσε αυλαία την Πέμπτη 6 Μαρτίου το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, θέτοντας επιτακτικά το καλλιτεχνικό, αλλά και πολιτικό ερώτημα της σχέσης αληθινής ζωής και κινηματογραφικού θεάματος. Το κεντρικό αφιέρωμα της φετινής διοργάνωσης αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη και γι' αυτό ο καλιτεχνικός διευθυντής της Ορέστης Ανδρεαδάκης, αφού καλοσώρισε τον νέο πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του φεστιβάλ, ηθοποιό Άκη Σακελλαρίου, κάλεσε στη σκηνή του Ολύμπιον τα μέλη της Εθνικής Ομάδας Ρομποτικής, τα οποία διαγωνίστηκαν πριν περίπου έναν μήνα στην Ολυμπιάδα Ρομποτικής, στη Νότια Κορέα, κερδίζοντας οκτώ μετάλλια. Ακολούθησε η προβολή μιας ταινίας δυόμισι λεπτών που δημιούργησε η ομάδα, η οποία χρειάστηκε, όπως επεσήμανε ο Ανδρεαδάκης, "17 λεπτά για τη δημιουργία του βίντεο μέσω AI, δυο λεπτά για την εξαγωγή σε υπολογιστή, πέντε ώρες για τη συγγραφή του σεναρίου και εννιά ημέρες για να καθοδηγήσουν τα παιδιά το AI να υπακούσει στις καλλιτεχνικές τους οδηγίες".

"Σχετικά μ' Έναν Ήρωα"

Οι νεαροί "επιστήμονες - σκηνοθέτες" ανέλαβαν από εκεί και πέρα ρόλο παρουσιαστή, δίνοντας διαδοχικά το λόγο στη γενική διευθύντρια του φεστιβάλ Ελίζ Ζαλαντό, το δήμαρχο Θεσσαλονίκης Στέλιο Αγγελούδη, τον αναπληρωτή περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Κώστα Γιουτίκα και την Ελένη Δουνδουλάκη, γενική γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού. Έφτασε έτσι η ώρα για την προβολή της ταινίας έναρξης, του εξαιρετικά ενδιαφέροντος "Σχετικά μ' Έναν Ήρωα" του Πολωνού Πιοτρ Βίνιεβιτς. Ενός κατά στιγμές ευρηματικότατου, μα συνολικά άνισου υβριδίου ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας, όπου μια ιστορία (φανταστικής) εξαφάνισης συναντά το ΑΙ και τον... Βέρνερ Χέρτζογκ. Η αξία του φιλμ έγκειται κυρίως στο μετωπικό, αλλά και παιχνιδιάρικο τρόπο με τον οποίο θίγει το καυτό θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης, η κινηματογραφική χρήση της οποίας θα οξύνει τη διαρκή αντιπαράθεση γύρω από την αλήθεια των ντοκιμαντερίστικων εικόνων (οι οποίες είναι έτσι κι αλλιώς σκηνοθετημένες). Όπως το έθεσε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, "ο σκηνοθέτης ζήτησε από ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης να μελετήσει όλες τις ταινίες του Βέρνερ Χέρτσογκ και να γράψει ένα σενάριο ακολουθώντας το δικό αφηγηματικό του ύφος. Επίσης, αφηγητής του ντοκιμαντέρ είναι η φωνή του Χέρτσογκ, η οποία επίσης δημιουργήθηκε από ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης. Mε τη συναίνεσή του, φυσικά. Τι θα γίνει, όμως, αν δημιουργηθούν παρόμοιες ταινίες χωρίς τη συναίνεση των ηρώων τους; Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Ελπίζουμε να είναι ένα μέλλον που θα το διαμορφώνει πρωτίστως η ανθρώπινη νοημοσύνη".

Πριν όμως σβήσουν τα φώτα, μεταφερθούμε στο μέλλον και ακούσουμε τον Χέρτσογκ, το παρόν "εκεί έξω" είχε τις δικές του, επιτακτικές ερωτήσεις. Καταχειροκροτούμενη, ομάδα φοιτητών της σχολής Κινηματογράφου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ανέβηκε στη σκηνή, σηκώνοντας πανό για το θέμα των Τεμπών και καλώντας θεατές και μη να συνεχίσουν να συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις οι οποίες αφορούν την ανθρώπινη ευαισθησία (και νοημοσύνη).