Ιωάννα Γερακίδη γιατί το «Kala Aazar» είναι μια πράξη αντίστασης;

Η επιμελήτρια εικαστικών εκθέσεων και θεωρητικός γράφει για την ταινία της Τζάνις Ραφαηλίδου ενόψει της προβολή της στο Cine Άνεσις.

Ιωάννα Γερακίδη γιατί το «Kala Aazar» είναι μια πράξη αντίστασης;

Ενόψει της προβολής του «Kala Azar» (Τζάνις Ραφαηλίδου) στο Cine Άνεσις, στο πλαίσιο της εβδομάδας ταινιών οι οποίες λήφθηκαν υπόψη από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου για τα 12α βραβεία Ίρις, έπειτα από πρωτοβουλία της Ακαδημίας το «α» φιλοξενεί το κείμενο που έγραψε για το υποβλητικό φιλμ η εικαστικός εκθέσεων και θεωρητικός Ιωάννα Γερακίδη.

Το βραβευμένο στο φεστιβάλ του Ρότερνταμ «Kala Azar», όπου πρωταγωνιστούν οι Πηνελόπη Τσιλίκα και Δημήτρης Λάλος, περιστρέφεται γύρω από ένα ζευγάρι το οποίο βγάζει τα προς το ζην συλλέγοντας νεκρά κατοικίδια από τους ιδιοκτήτες τους. Η ψυχοφθόρα εργασία που τους φέρνει καθημερινά αντιμέτωπους με το θάνατο βαραίνει τη σχέση τους, ενώ παράλληλα ο χαρακτήρας της Τσιλίκα αποκτά μια ιδιαίτερη σχέση με ένα απομονωμένο μεσήλικο ζευγάρι που ζει με τα σκυλιά του.

Ο λόγος στην Ιωάννα Γερακίδη:

«Γλείφουν τις πληγές τους, μία πράξη αντίστασης

Φθορά, ασθένεια, απώλεια, και μαζί τους η τρυφερότητα, η μητρότητα, το γυναικείο σώμα, το ένστικτο, αυτό που ξεπερνάει το λόγο, τα όρια του και την κανονικότητα που φέρει στην έκφρασή του. Το " Kala Azar" της Τζάνις Ραφαηλίδου, είναι μια σειρά αποσπασμάτων θέσεων που αναιρούν τη γραμμικότητα του χρόνου, την ισχύ του ανθρώπου, τις τόσο βαθιά ριζωμένες στην ύπαρξη διαδικασίες εξουσίας και υπεροχής. Είναι μια σειρά εικόνων, που λειτουργώντας ως πράξεις αντίστασης, ακολουθούν την ταχύτητα της επιθυμίας, της ντροπής, της νοσταλγίας, της πλανόδιας πραγματικότητας.

Οι αποσπασματικές αυτές θέσεις συνθέτουν την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Ραφαηλίδου, η οποία όχι μόνο μένει πιστή στο θέμα της σε όλη της τη διάρκεια της, αλλά συστήνεται σε αυτό μέσα από την οπτική της. Από το πρώτο ήδη πλάνο βρισκόμαστε στο ύψος όχι του ανθρώπινου βλέμματος, αλλά του χωροχρόνου και των κινήσεων των πλασμάτων που παρατηρούμε. Δύο σκύλων, πιθανώς τραυματισμένων ή άρρωστων όπως αποκαλύπτει ο τίτλος " Kala Azar". Στην αφήγησή της Ραφαηλίδου, κοιτάμε από κοντά αυτά που η κανονικότητα αποφεύγει, όσα θεωρούνται ντροπιαστικά, μιασματικά, φθαρμένα. Άνθρωποι που γλείφουν τις πληγές τους, ζώα που αντίστοιχα γλείφουν τις δικές τους, ή των ανθρώπων δίπλα τους. Και παρόλα αυτά, καμία πληγή δεν ιεροποιείται, δεν εξυμνείται.

Ιωάννα Γερακίδη γιατί το «Kala Aazar» είναι μια πράξη αντίστασης; - εικόνα 1

Δεν είναι όμως, μόνο αυτό, που το βλέμμα του θεατή οδηγείται στο να προσεγγίσει. Στην αφήγηση της σκηνοθέτιδας, η έννοια της κτητικότητας αποδομείται. Το παιδί δεν ανήκει πια στη μάνα, η γυναίκα δεν ανήκει στον άντρα, το ζώο δεν ανήκει στον άνθρωπο. Όπως αντίστοιχα αποδομείται και η υπεροχή του κανονικού έναντι αυτού που διαφεύγει γραμμικού νοήματος, μέσα από τις ενίοτε πρωτόγονες, κοινωνικά μη συμβατικές συμπεριφορές της πρωταγωνίστριας Πηνελόπης Τσιλίκα. Οι μακροσκελείς σιωπές της, τα όσα αποκαλύπτει ο ελλειπτικός λόγος της, οι σχεδόν παιδικές χειρονομίες της, δεν κουβαλούν την αγωνία της αποδοχής, την ανάγκη της επιβολής. Και ενώ, η ασθένεια ως μεταφορά επαναδιαπραγματεύεται μέσα από τη θεματική ολόκληρης της φιλμικής αφήγησης, η πνευματική διαφορετικότητα, η αλλότητα που βρίσκεται μέσα μας και ενίοτε αρνούμαστε να επιτρέψουμε την ύπαρξή της, έρχεται στο προσκήνιο μέσα από τις αντιδράσεις, τις άβολες και γοητευτικές χειρονομίες, γλωσσικές ή σωματικές, της γυναίκας αυτής.

Με το " Kala Azar", η Ραφαηλίδου δεν δημιούργησε μια ταινία που αναιρεί τον ανθρωποκεντρισμό. Έπλασε ένα παράλληλο κόσμο ή καλύτερα κατάφερε οπτικά να αρθρώσει μία θέση για το πώς μπορούμε να βρούμε τα μέσα για να επανεφεύρουμε τον ήδη παρόντα, όταν το κέντρο του είναι αναπόφευκτα ο άνθρωπος. Και όχι επειδή ο άνθρωπος υπερισχύει σε σωματική ή πνευματική ισχύ, αλλά επειδή αυτός είναι που δημιουργεί και αυτός που τελικά εκτίθεται στην φιλμική θέση. Και ο πόνος του είναι αυτός για τον οποίο τελικά, με σιγουριά μπορεί να μιλήσει. Απλά αγγίζοντας τον, μαζί με τον πόνο του κάθε ανθρώπινου ή μη ανθρώπινου Άλλου».

Το «Kala Azar» διεκδικεί συνολικά 2 βραβεία (α' γυναικείου ρόλου, Σχεδιασμός μακιγιάζ, κομμώσεις και ειδικά εφέ) στα 12α βραβεία Ίρις της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Ένα μέρος των ταινιών οι οποίες είτε λήφθηκαν υπόψη είτε βρίσκονται υποψήφιες για βραβείο, προβάλλονται από τις 3 έως τις 9 Ιουνίου στον κινηματογράφο Cine Άνεσις. Αναλυτικές πληροφορίες θα βρείτε εδώ. Η απονομή των βραβείων θα γίνει δια ζώσης στο Θέατρο Άλσος (16/6). Όσοι δεν μπορούν να παρευρεθούν θα μπορούν να παρακολουθήσουν την τελετή ζωντανά μέσω live streaming από το κανάλι του Ιδρύματος Ωνάση στο YouTube.

Διαβάστε ακόμα

Τελευταία άρθρα Σινεμά

Ελληνικό box office: Μπραντ Πιτ εναντίον δεινοσαύρων

Απογοητευτικό ξεκίνημα για το "Jurassic World: Αναγέννηση" και εύκολη πρωτιά ξανά για το γκαζωμένο "F1: Η Ταινία", την παράσταση όμως στα ταμεία έκλεψε ένας... σαλεμένος Γάλλος ψυχίατρος.

ΓΡΑΦΕΙ: ΧΡΗΣΤΟς ΜΗΤΣΗς
08/07/2025

Τι νέο θα δούμε από αυτή την Πέμπτη (10/07) στα θερινά σινεμά

Όλες οι καινούριες ταινίες που κάνουν πρεμιέρα την Πέμπτη 10 Ιουλίου.

"Οι Μπαλκονάτες": επιστροφή στο γυναικείο βλέμμα

Η νέα κωμωδία που γρήγορα μετατρέπεται σε θρίλερ έρχεται στους κινηματογράφους από το Cinobo.

Το καλοκαίρι επιστρέφει με το 8ο Stroggylo Open Air Film Festival

Δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα με όλες τις αγαπημένες, νέες και κλασικές ταινίες.

Φόβος και τρόμος στο 15ο Athens Open Air Film Festival!

Η Ακαδημία Πλάτωνος γίνεται το φόντο για μια horror ολονυκτία με τρεις ταινίες που στοίχειωσαν τη δεκαετία του ’80.

Λένε πως αυτή είναι η πιο ρομαντική ταινία με καρχαρίες που γυρίστηκε ποτέ

Και πότε κάνει πρεμιέρα στους ελληνικούς κινηματογράφους.

Κινηματογραφικές διαδρομές γυναικών μέσα από την κινούμενη εικόνα

Ένα ακόμη επεισόδιο του κύκλου "Προβολές της Ιστορίας. Αρχαιολογίες της κίνησης" από το Ethnofest και το Ινστιτούτο Γκαίτε.