Ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι πλάθει τη δική του "Οδύσσεια. Μια ιστορία για το Χόλλυγουντ"

Η επιστροφή του Πολωνού δημιουργού στην Ελλάδα με μια εβραϊκή «Οδύσσεια» χολιγουντιανών προδιαγραφών μας δίνει την ευκαιρία να ανατρέξουμε στο μοναδικό ύφος και στις παραστάσεις του που δόνησαν τις θεατρικές αίθουσες.

Ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι πλάθει τη δική του «Οδύσσεια. Μια ιστορία για το Χόλλυγουντ»

Για περισσότερα από είκοσι χρόνια ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι υπήρξε υπέρμαχος μιας βαθιάς ανανέωσης της ευρωπαϊκής θεατρικής γλώσσας. Χρησιμοποιώντας κινηματογραφικές αναφορές, κάνοντας πρωτότυπη χρήση βίντεο και εφευρίσκοντας νέες μορφές θεάτρου που αποσκοπούν στην αποκατάσταση του δεσμού μεταξύ του έργου και του κοινού, ο Βαρλικόφσκι ενθαρρύνει με το έργο του το θεατή να διαρρήξει το χάρτινο φόντο της ζωής του και να ανακαλύψει τι πραγματικά κρύβεται πίσω από αυτό". Αυτά ανέφερε, μεταξύ άλλων, το σκεπτικό της βράβευσης του Πολωνού σκηνοθέτη με τον Χρυσό Λέοντα της Μπιενάλε Θεάτρου, τον φετινό Ιούλιο στη Βενετία.

Γεννημένος το 1962, ο Βαρλικόφσκι υπέγραψε τις πρώτες του δουλειές στα τέλη της δεκαετίας του ’80, αλλά ήταν το 2002 με το έργο της Σάρα Κέιν "Καθαροί πια", που γνώρισε παγκόσμια αναγνώριση. Μερικοί τυχεροί Έλληνες θεατές είχαν την ευκαιρία να το διαπιστώσουν στη Θεσσαλονίκη την άνοιξη του 2008, όταν παίχτηκε η παράσταση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Βραβείου Θεάτρου, ενός θεσμού που βραβεύει σημαντικούς καλλιτέχνες –καταξιωμένους και πρωτοεμφανιζόμενους– του θεάτρου. Το 2008 ήταν η σειρά του Βαρλικόφσκι να αποσπάσει το βραβείο Νέες Θεατρικές Πραγματικότητες – και έκτοτε ακολούθησε μια σειρά παραστάσεων στην Ελλάδα που του χάρισαν φανατικούς θαυμαστές.

Ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι πλάθει τη δική του "Οδύσσεια. Μια ιστορία για το Χόλλυγουντ" - εικόνα 1
© Magda Hueckel

Το καλοκαίρι του 2008, το αθηναϊκό κοινό έβλεπε για πρώτη φορά παράστασή του, το "Κρουμ". Επρόκειτο για μια παραβολή του Ασώτου Υιού από τον Ισραηλινό Χανόχ Λεβίν, συγγραφέα στον οποίο ο Βαρλικόφσκι κατέφυγε ξανά στην παράσταση "We are leaving" (Φεστιβάλ Αθηνών, 2018). Δεν είναι τυχαίο που επιλέγει Ισραηλινούς συγγραφείς, καθώς τον απασχολεί έντονα η ιστορία του έθνους του, μέρος της οποίας είναι η τραγική εμπλοκή της στη ναζιστική επιχείρηση εκκαθάρισης των Εβραίων. Το 2003 είχε σκηνοθετήσει το "Ντιμπούκ", βασισμένο στο έργο του Σάλομ Άνσκι και σ’ ένα διήγημα της εβραϊκής καταγωγής Χάνα Κραλ, ενώ στην "(A)Pollonia" (Στέγη, 2011), ο Βαρλικόφσκι συνέδεσε το ζήτημα της αυτοθυσίας με το ολοκαύτωμα και με την ιστορία των Εβραίων της κατεχόμενης Πολωνίας.

Σε εκείνη την παράσταση, ο Βαρλικόφσκι προχώρησε σε μία μείξη κειμένων, που περιλάμβανε την ευριπίδεια "Άλκηστη", το μύθο της Ιφιγένειας και την αληθινή ιστορία μιας Πολωνής που εκτελέστηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εξαιτίας της προσπάθειάς της να σώσει είκοσι πέντε Πολωνοεβραίους. Πράγματι, οι διακειμενικές αναφορές είναι δομικό στοιχείο στις δουλειές του, μαζί με την εμπλοκή έντονων σκηνικών εικόνων και στοιχείων της ποπ κουλτούρας. Το διαπιστώσαμε και στις "Phaedra(s)" (Στέγη, 2016), έναν σκηνικό στοχασμό για τον έρωτα που βασίστηκε σε έργα του Ευριπίδη, της Κέιν, του νομπελίστα Τζ. Μ. Κούτσι και του Ουασντί Μουαουάντ. Η Ιζαμπέλ Ιπέρ, πρωταγωνίστρια της παράστασης, είχε ήδη συνεργαστεί με τον Βαρλικόφσκι στην παράσταση "Ένα λεωφορείο", βασισμένη στο "Λεωφορείο ο Πόθος" του Ουίλιαμς (Φεστιβάλ Αθηνών, 2010), που εμπλουτίστηκε με αποσπάσματα από την αλληλογραφία του Φλομπέρ και την "Κυρία με τις Καμέλιες", αλλά και το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο και το πλατωνικό Συμπόσιο. Η παράσταση εστίαζε στην τρέλα της Μπλανς και δίχασε τους θεατές, κάποιοι από τους οποίους τη βρήκαν "εξαιρετικά ενδιαφέρουσα" και άλλοι τη χαρακτήρισαν "ναρκισσιστική άσκηση ύφους".

Ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι πλάθει τη δική του "Οδύσσεια. Μια ιστορία για το Χόλλυγουντ" - εικόνα 2
© Magda Hueckel

Με την τελευταία του δουλειά, "Οδύσσεια. Μια ιστορία για το Χόλλυγουντ", ο Βαρλικόφσκι βάζει σε σκηνικό διάλογο δύο επικές συγκρούσεις της ανθρωπότητας: την πολιορκία της Τροίας και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και πάλι μέσα από τη διακειμενικότητα. Η τετράωρη παράσταση αφηγείται την ιστορία μιας Εβραίας που διακινδύνευσε τη ζωή της για να σώσει εκείνη του άντρα της, και θα μας ταξιδέψει από την ομηρική "Οδύσσεια" στα έργα της Κραλ "Chasing the King of Hearts" και "Story for Hollywood". Σε συνεχή διάλογο με τον αρχαίο μύθο, ο Βαρλικόφσκι θέτει μια σειρά από ερωτήματα για τα δικά μας σημεία αναφοράς σε έναν κόσμο όπου οι θεοί έχουν πεθάνει και οι ιστορίες μας φαντάζουν ασήμαντες (Πειραιώς 260, 17-19/9).

Με τα λόγια του Βαρλικόφσκι

"Το θέατρο είναι μια τελετουργία: αν δεν διατηρήσουμε ζωντανό το θέατρο, τότε τι θ’ απομείνει στον κόσμο;"
"Όποτε οι κοινωνικές συνθήκες είναι χάλια, το θέατρο κάνει θαύματα".
"Τις περισσότερες φορές στρέφομαι προς την πεζογραφία για καθοδήγηση. Βρίσκω ότι τα περισσότερα θεατρικά κείμενα δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον. Είναι επηρεασμένα από θεατρικές συμβάσεις κι από τη θεατρική παράδοση ή από την εικόνα που έχουν οι συγγραφείς για το τι είναι θέατρο".
"Ο μύθος επιχειρεί να εξηγήσει ό,τι δεν δύναται να εξηγηθεί. Επειδή είναι ριζωμένος στην αλήθεια, θα πρέπει να περατωθεί στο ανεξήγητο. Πιστεύω ότι με τα ίδια λόγια θα πρέπει να περιγράψουμε το θέατρο".

Περισσότερες πληροφορίες

Οδύσσεια. Μια ιστορία για το Χόλιγουντ

  • Δράμα
  • Διάρκεια: 240 '

Η «Οδύσσεια» μιας Εβραίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καταγράφεται στο υπαρξιακό διακειμενικό έργο που αντλεί από τον Όμηρο και έργα της Χάνα Κραλ.

Διαβάστε ακόμα

Τελευταία άρθρα Θέατρο

"Η θάλασσα και ο γέρος": Ο Τάσος Νούσιας στον συγκλονιστικό ρόλο του Σαντιάγο, στην Ηλιούπολη

Ο βραβευμένος Τάσος Νούσιας πρωταγωνιστεί, για 2η χρονιά, στην παράσταση "Η Θάλασσα και ο Γέρος" – μια θεατρική μεταφορά του αριστουργήματος του Έρνεστ Χέμινγουεϊ "Ο Γέρος και η Θάλασσα", σε σκηνοθεσία Μαρλέν Καμίνκσι.

ΓΡΑΦΕΙ: ATHINORAMA TEAM
08/07/2025

"Στο τσακ!" της Δήμητρας Παπαδοπούλου – Η ξεκαρδιστική κωμωδία επιστρέφει

Η ανατρεπτική κωμωδία της Δήμητρας Παπαδοπούλου "Στο τσακ!" επιστρέφει για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο Αλέκος Αλεξανδράκης και υπόσχεται γέλιο μέχρι δακρύων, μέσα από παρεξηγήσεις, σύγχρονες σχέσεις και... εκπλήξεις στο τσακ.

Η "Ορέστεια" του Θεόδωρου Τερζόπουλου συνεχίζει την καλοκαιρινή της περιοδεία

Έχοντας ήδη επισκεφτεί κάποια θέατρα της Ελλάδας και του εξωτερικού, η κατά Τερζόπουλο "Ορέστεια" συνεχίζει να περιοδεύει με τελευταίο σταθμό το Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.

Αποκλειστικό: Ένα θερινό σινεμά γεννιέται στο Επί Κολωνώ

Το Επί Κολωνώ είναι μια κυψέλη πολιτισμού που δεν σταματά να ονειρεύεται και να μοιράζεται ιδέες και εμπειρίες. Φέτος, μετατρέπει την αυλή του σε θερινό σινεμά, προσκαλώντας μας σε βραδιές ποιοτικού ανεξάρτητου κινηματογράφου, κάτω απ’ τον πλάτανο.

"Ιφιγένεια / Βορά": Από τον βωμό της Αυλίδας, στη σκηνή της Πειραιώς

"Ήρθα εδώ, να δω τη θάλασσα, να διαλογιστώ, ν’ αλλάξω. Πάντα μπορείς να ξαναρχίζεις…". Με αυτή τη φράση ξεκινά το ταξίδι της Ιφιγένειας, όχι στην Αυλίδα αυτή τη φορά, αλλά στην Πειραιώς 260, μέσα από τον θεατρικό μονόλογο "Ιφιγένεια / Βορά", σε κείμενο της Βίβιαν Στεργίου και σκηνοθεσία της Αικατερίνης Παπαγεωργίου.

"ζ-η-θ, ο Ξένος": Η Κλέλια Ανδριολάτου διασχίζει την Οδύσσεια του Μαρμαρινού

Στην παράσταση "ζ-η-θ, ο Ξένος" του Μιχαήλ Μαρμαρινού, η Κλέλια Ανδριολάτου συμμετέχει σε έναν πολυμελή θίασο και μιλά για τη δύναμη της ομάδας, την έννοια του "ξένου" και τη βιωματική αφήγηση της Οδύσσειας, λίγο πριν δούμε την παράσταση στην Επίδαυρο (11 & 12/7).

Για την Kat Valastur, ο χορός είναι μια πράξη ελευθερίας και επαναπροσδιορισμού

Η διεθνώς αναγνωρισμένη Kat Valastur μιλά για το έργο της "Dive into You", τη συμμετοχή της στο 31ο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, την πορεία της στο εξωτερικό, τη σχέση σώματος-χώρου και τους καλλιτέχνες που την εμπνέουν.