Περνούν τα χρόνια και η χορογράφος Πατρίτσια Απέργη τα βάζει όλο και περισσότερο με τους προσωπικούς της δαίμονες και προσπαθεί να τους ξορκίσει. Γοητευτική και σκεπτόμενη βλέπει ένα αραβικό χορό που χορευόταν στις στέγες με σύγχρονο βλέμμα και όχι μόνο….στην παράσταση «Πολήττες» που κάνει πρεμιέρα στο πλαίσιο του Arc for dance festival, στις 27/5, στο θέατρο Κιβωτός.
Ποιο είναι το θέμα της νέας σου χορογραφίας με τίτλο «Πολήττες»;
Το έργο «Πολήττες, μιλάει για μια κοινωνία σε σημείο μηδέν και αναφέρεται σε ανθρώπους που έχουν έρθει αντιμέτωποι με την έννοια της ήττας. Συνήθως η ιστορία γράφεται από την πλευρά του νικητή. Πώς θα ήταν όμως η αφήγησή της, αν τη εξετάζαμε από τη σκοπιά του ηττημένου; Eίμαστε πολίτες μιας χώρας που χάνει. Και αυτό φέρνει θυμό, φέρνει φόβο, φέρνει βία. Αν όμως παραδεχτούμε την ήττα μας, μήπως μπορούμε να μετουσιώσουμε την ήττα σε δύναμη; Στο έργο, η προσπάθεια και η τόλμη γίνονται πρωταγωνιστές. Γι’ αυτό, προσπαθούμε πολλές φορές. Είτε με τον ίδιο τρόπο, σ’ εμμονική επανάληψη, είτε με διαφορετικές προσεγγίσεις κάθε φορά. Προκειμένου να ανακαλύψουμε την ταυτότητα, την τάξη, τις σχέσεις, την ιστορία, το μέλλον μας. Όλα μέσα από έναν αγώνα. Και στον αγώνα αυτό, ο χορός γίνεται το εργαλείο αντίστασης σε όλους τους φόβους μας και ταυτόχρονα το μέσο για να ανταλλάξουμε ιστορίες και αφηγήματα, η παρηγοριά για να παλέψουμε, η εμψύχωση για να χορέψουμε. Ο χορός γίνεται το όπλο για να δεχτούμε την αποτυχία. Και να ξαναπροσπαθήσουμε. Εξάλλου, η δύναμη του συλλογικού, ανθρώπων που προσπάθησαν μαζί, ακόμη και στην ήττα, φέρνει ύμνους και τρόπαια. Και αλλαγές.
Έχουμε δει να χρησιμοποιείς από parkour και street dance μέχρι capoeira και αφρικάνικο χορό στις χορογραφίες σου. Ποια κινησιολογική γλώσσα χρησιμοποιείς αυτή τη φορά, τι έχεις ζητήσει από τους χορευτές σου;
Για το έργο αυτό ερευνήσαμε έναν παραδοσιακό αραβικό χορό, το dabke. Πρόκειται για έναν χορό που αρχικά δημιουργήθηκε για να εξυπηρετήσει τις διάφορες τελετές που έκαναν οι Άραβες σε σχέση με τις κλιματολογικές αλλαγές της περιοχής. Αρχικά, λοιπόν, χορευόταν στις σκεπές των σπιτιών, προκειμένου να «στεριώσουν». Αργότερα, με τα χρόνια, ο χορός αυτός έγινε το εθνικό σύμβολο αντίστασης σε χώρες όπως η Παλαιστίνη και αποτελεί έναν εθνικό τρόπο διαμαρτυρίας και εμψύχωσης. Είναι ένας χορός πολύ δυναμικός, γεμάτος ένταση και υπερηφάνεια. Αφού λοιπόν μελετήσαμε τον χορό αυτό, προσπαθήσαμε να δούμε πως μπορούμε να μετατρέψουμε την κίνηση αυτή σε μια σύγχρονη χορευτική έκφραση, εμποτίζοντας την με στοιχεία που αναφέρονται στη θεματική μας, δηλαδή με στοιχεία ήττας. Προσπαθήσαμε λοιπόν να δημιουργήσουμε έναν κινητικό κώδικα στον οποίο οι κινήσεις θα πετυχαίνουν αλλά και θα αποτυγχάνουν ταυτόχρονα. Ένα λεξιλόγιο που μοιάζει να ανισορροπεί ή να καταρρέει αλλά μέσα από την ορμή της πτώσης βρίσκει δύναμη για να κάνει την επαναφορά ακόμη πιο ουσιαστική και χρήσιμη.
Εκτός από τη χορογραφία, ποια στοιχεία παίζουν σημαντικό ρόλο στην παράσταση;
Στο έργο προσπαθούμε όλοι μαζί να φτιάξουμε έναν ενιαίο και συμπαγή Κόσμο που θα εξυπηρετεί όσο γίνεται καλύτερα την ιδέα και τη θεματική μας. Έτσι, εκτός από την κινητική γλώσσα και τη χορογραφία, σημαντικό κομμάτι παίζει η μουσική σύνθεση από τον Γιώργο Πούλιο, το σκηνικό του Δημήτρη Νασιάκου, οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου, τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα, η δραματουργία της Τζωρτζίνας Κακουδάκη και φυσικά οι “ιδιαίτεροι” και πολύ προσωπικοί ερμηνευτικοί δρόμοι των χορευτών.
Ποια είναι η φιλοσοφία του φεστιβάλ Arc for dance στο οποίο θα παρουσιάσεις την παράσταση σου και που αλλού θα τη δούμε;
Το Arc for dance festival είναι το μοναδικό φεστιβάλ που έχουμε στην Αθήνα αποκλειστικά για χορό. Είναι ένας πολύ σημαντικός θεσμός, διεθνής, που στηρίζει εμπράκτως της σύγχρονη ελληνική χορευτική σκηνή και φέρνει τους θεατές, αλλά και την κοινότητα του χορού, σε επαφή με τους πιο ανερχόμενους καλλιτέχνες της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το έργο «Πολήττες», θα παρουσιαστεί λοιπόν εκεί, την Κυριακή 27 Μαΐου και στη συνέχεια θα παιχτεί για άλλες τέσσερις παραστάσεις στο θέατρο Κιβωτός, από τις 31 Μαΐου έως τις 3 Ιουνίου.
Υπάρχει χορευτική πρωτοπορία σήμερα και ποιοι είναι οι εκφραστές της;
Αν χρησιμοποιήσουμε τον όρο με την ιστορική σημασία του, σε σχέση με την τέχνη και τους εκφραστές της, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε σήμερα για πρωτοπορία. Δεν αρκεί μόνο η διάθεση να εκφραστεί ένας καλλιτέχνης και να αντιπαρατεθεί στο “κατεστημένο” προκειμένου να δημιουργήσει μια προοδευτική τέχνη… Θα μπορούσαμε όμως να δανειστούμε τον όρο, για να μιλήσουμε για μια έκφραση της τέχνης γενικότερα, αλλά και ειδικότερα στον χορό, που επιδιώκει να συγκινήσει βαθιά και ουσιαστικά, δεν φοβάται την ανθρώπινη επαφή και ανακαλύπτει νέα μέσα λυρισμού και εκφραστικότητας.
Πιστεύω, ότι σε μια εποχή απάθειας και αποστασιοποίησης, όπως αυτή που ζούμε, το να προσπαθεί ένας καλλιτέχνης μέσω του έργου του να συνομιλήσει με τα πιο βαθιά και σκοτεινά κομμάτια της ψυχής μας, να κινητοποιεί χωρίς να φοβάται το συναίσθημα και τη συγκίνηση, μπορεί να αποτελεί έναν σύγχρονο εκφραστή μια τέτοιας έννοιας. Κοιτάζοντας τον παγκόσμιο χάρτη σε ποια χώρα θα σημάδευες ως την πιο σημαντική ως προς τη χορευτική εκπαίδευση και δημιουργία; Αν και αποτελεί τρομερό παράδοξο, αφού τέχνη και παιδεία πάνε πάντα παρέα, δεν θα έβαζα την πινέζα στον χάρτη στα ίδια σημεία σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση και την καλλιτεχνική έκφραση. Αν πρέπει να μιλήσουμε για εμπνευσμένα εκπαιδευτικά συστήματα, που ανοίγουν νέους δρόμους και δίνουν απεριόριστο χώρο στην προσωπική έκφραση και στην ανακάλυψη νέας γλώσσας, θα σημάδευα σε χώρες όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Γαλλία. Αν όμως πρέπει να μιλήσω για χορευτική δημιουργία, θα κοίταζα κυρίως στον Νότο…..Εκεί οι φωνές μπορεί να μην ακούγονται τόσο καθαρά, είναι σίγουρα όμως ηχηρότερες. Πάντα με εξαιρέσεις βέβαια…
Αντιμετωπίζεις την τέχνη ως μια δυνατότητα που διευρύνει τον νου, τα αισθήματα ή την καθημερινότητα;
Αντιμετωπίζω την τέχνη ως τρόπο ζωής, ώς ένα “άλλο” μέσο προσωπικής έκφρασης, ώς μια ακόμη φωνή στο συλλογικό ασυνείδητο, ως έναν δρόμο φωτεινό προς τα σκοτάδια της ψυχής μας. Όπως πάντα στην ιστορία, έτσι και τώρα, χωρίς αυτήν είμαστε καταδικασμένοι να χαθούμε στην σκληρότητα και την βαναυσότητα των καιρών.
Ποια είναι η μεγαλύτερη φιλοδοξία σου;
Δεν θα μιλήσω για φιλοδοξίες, θα μιλήσω για όνειρα. Ονειρεύομαι σημαίνει οτι δεν κοιμάμαι μέσα μου. Όταν πραγματοποιούνται αναπνέω. Για τα υπόλοιπα πρέπει να κοιμηθώ για να τα πώ. Και τον τελευταίο καιρό, δεν έχω ύπνο…
Περισσότερες πληροφορίες
Arc For Dance Festival
Ο κεντρικός πυρήνας του φεστιβάλ, με παραστάσεις νέων έργων των Μαργαρίτας Τρίκκα, Alexandra Waierstall (24/5), Po-Cheng Tsai, Λίντας Καπετανέα και Edivaldo Ernesto (25/5), Αναστασίας Βαλσαμάκη, Po-Cheng Tsai, Ermira Goro (26/5), Jesus Rubio Gamo Now, Πατρίσιας Απέργη (27/5)