Μαριάννα Τόλη: «Στον Μικρό Πρίγκιπα φτάνουμε στην ουσία»

Ένα θεατρικό υπέρ-διαστημικό ταξίδι στον πλανήτη του «Μικρού Πρίγκιπα» του Εξυπερύ ξεκινά για να μοιραστούν γονείς και παιδιά «μια μοναδική κοινή εμπειρία», όπως είπε η σκηνοθέτης Μαριάννα Τόλη στη Μαρία Κρύου που τη συνάντησε στη σκηνή του Νέου Θεάτρου Βασιλάκου λίγο πριν από την αvant premiere, 1/10

Πάνω σε τι καθόμαστε;

Πάνω σε ένα πολυμορφικό σαλίγκαρο ο όποιος ανοίγει, κλείνει, μετακινείται και πάνω του κατεβαίνει, μαγικά, ο πλανήτης του Μικρού Πρίγκιπα.

Ποιος είναι για εσάς ο Μικρός Πρίγκιπας;

Στην ουσία είναι ένας άγγελος, ο όποιος αποφασίζει να γίνει άνθρωπος. Εμείς είχαμε το δώρο να γεννηθούμε άνθρωποι και μας έδωσε ο θεός την καρδιά να μπορούμε να αγαπήσουμε. Οι άγγελοι δεν έχουν αυτήν την ικανότητα, οπότε ο Μικρός Πρίγκιπας επειδή αισθάνθηκε αυτό το τσίμπημα με το λουλούδι του θέλησε να μάθει για την αγάπη. Ήξερε να κάνει το καθήκον του, αλλά δεν ήξερε να αγαπάει. Έκανε αυτό το καταπληκτικό, φιλοσοφικό ταξίδι, έμαθε πολλά πράγματα και μας συνεπαίρνει μαζί του. Λέει ο Μικρός Πρίγκιπας: «Οι μεγάλοι ήταν κάποτε παιδιά, αλλά μόνο ελάχιστοι το θυμούνται!». Και είναι αλήθεια, στην πορεία της ωρίμανσής μας, εμείς οι μεγάλοι ξεχνάμε να ζωγραφίζουμε, να γευόμαστε, να αφουγγραζόμαστε τη φύση και μαθαίνουμε πώς να υπολογίζουμε τα πάντα. Ξεχνάμε την αγάπη. Στην αγάπη, όμως, δεν υπάρχει το δώσε μου για να σου δώσω. Ακόμη και να μη σ’ αγαπάει κάποιος, εσύ μπορεί να τον αγαπάς.

Αυτό το μήνυμα θέλετε να περάσετε στους μικρούς θεατές;

Το έργο μας μαθαίνει ότι οι σχέσεις είναι πολύ σημαντικές, είναι ιερές, διότι μας προχωρούν. Μόνο μέσα από τις σχέσεις μαθαίνεις. Είναι πάρα πολύ δύσκολες, πονάνε, αλλά βοηθάνε στην εξέλιξή μας. Και οι μεγάλοι, όμως μέσα από αυτό το έργο, θα βρουν κάτι δικό τους που έχουν πια ξεχάσει. Πάντα απευθύνομαι και στο ενήλικο κοινό. Όταν τα παιδιά δουν ότι οι γονείς δεν συμμετέχουν γιατί το θέμα δεν τους αφορά η γιατί απλώς θέλουν να κάνουν το καθήκον τους, τα παιδιά δεν θα αισθανθούν ότι μοιράζονται μαζί τους μια μοναδική εμπειρία. Ελπίζω ότι η αλλαγή, η μεταμόρφωση που θα γίνει από τη στιγμή που θα δουν ένα τέτοιο έργο θα αφορά και τους δύο.

Ποιο ρόλο παίζετε στην παράσταση;

Κάνω το νερό που ξυπνάει στην έρημο, μια φιγούρα παραμυθένια που συμβολίζει την πνευματική τροφή. Την όαση στην ξηρασία. Το νερό είναι πηγή ζωής, χρειάζεται στους ανθρώπους για να υπάρξουν στη ζωή. Ο Μικρός Πρίγκιπας ως άγγελος ποτέ δεν έχει διψάσει, ως άνθρωπος δίψασε γιατί αγάπησε.

Ποια φράση του Μικρού Πρίγκιπα περικλείει την ουσία του έργου;

«Το ουσιαστικό είναι αόρατο στο μάτι». Εμείς ζούμε μόνο με το ορατό αυτές τις εποχές. Ενώ εδώ, στον «Μικρό Πρίγκιπα», στην τέχνη, καμιά φορά βγαίνουμε εκτός των ορατών ορίων, φτάνουμε σε έναν αόρατο κόσμο όπου βρίσκεται η ουσία, η αγάπη και η καλοσύνη.

Ξέρω ότι θεωρείτε τους συνεργάτες σας πολύ σημαντικό κεφάλαιο. Αυτήν τη φορά σταθήκατε τυχερή στις επιλογές σας;

Πιστεύω πολύ στη συνεργασία. Είμαι βέβαια συγκεντρωτικός άνθρωπος, ξέρω πάρα πολύ καλά πως θέλω τις χορογραφίες και τη μουσική, όταν όμως βρω ένα καλό συνεργάτη που θα με καταλάβει, τον εμπιστεύομαι. Εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλο κι αυτό δεν το συναντάς εύκολα στον επαγγελματικό χώρο. Επίσης έχω την ουτοπική τάση να βλέπω γύρω μου χαρούμενα πλάσματα και πασχίζω γιαυτό. Πιστεύω πως στο θέατρο μας υπάρχει η κατάλληλη ατμόσφαιρα για νοιώσουν όλοι οι εργαζόμενοι ευτυχισμένοι. Είναι η πρώτη φορά που συνεργάζομαι με τον σπουδαίο σκηνογράφο Γιώργο Γαβαλά, υπήρξε πολύ δημιουργικός με τον Μικρό Πρίγκιπα. Λεπτομερή δουλειά έκανε όπως πάντα ο Μιχάλης Σδούγκος με τα παραμυθένια κοστούμια, ο Αλέξανδρος Κουζίτσκιν με τις χορογραφίες του που πάντα έχουν κάτι από το δυναμικό του χαρακτήρα. Η Ελευθερία Ντεκώ μας χάρισε μαγικούς και εξωγήινους φωτισμούς. Ο Αλέξανδρος Μπαζάνης με τις τόσο εμπνευσμένες ενορχηστρώσεις και την τραγουδιστική του διδασκαλία έδωσε μια άλλη διάσταση στη μουσική. Πώς να μην νοιώθω τυχερή για τους συνεργάτες μου!

Επίσης είμαι τυχερή που Μικρός Πρίγκιπας είναι ο Ορέστης Καρύδας, ένα ιδιαίτερο πλάσμα που έχει πολλά προσόντα. Στα γαλάζια του μάτια φαίνεται η δύναμη και το βάθος που χρειάζεται για να ερμηνεύσει αυτό το ρόλο. Δε χρειάστηκε να κάνω ιδιαίτερη δουλειά μαζί του διότι κατάλαβε απόλυτα το ρόλο η μάλλον είναι ο ρόλος. Επίσης πρέπει να τονίσουμε πως ενώ δεν είχε κάνει ποτέ χορό, σε τρεις μέρες έμαθε κλακέτες και χόρεψε σας επαγγελματίας χορευτής. Ως σκηνοθέτης δεν πιστεύω ότι πρέπει να πιέσεις έναν ηθοποιό να κάνει αυτό που έχεις στο μυαλό σου όταν βλέπεις ότι δεν είναι στη φύση του. Θέλω να ταιριάζει η φυσική φιγούρα του κάθε ηθοποιού στο κάθε ρόλο. Σε ένα μιούζικαλ δεν υπάρχει πολύς χρόνος για απέραντες πρόβες δραματουργικές ακριβώς επειδή υπάρχουν πολλά τραγούδια, πολύς χορός και ατέλειωτα τεχνικά προβλήματα. Διαλέγεις λοιπόν ηθοποιούς που έχουν ταλέντο σχεδόν πέρα από το μέτρο για να προλάβεις. Όλοι οι συνεργάτες που επέλεξα καταλαβαίνουν απόλυτα τι χρειάζεται και το μόνο που επιδιώκουμε είναι να είμαστε αληθινοί. Αν δεν υπάρχει αλήθεια και ατελείωτη ενέργεια, είτε στο τραγούδι, είτε στην ηθοποιία τότε έχουμε αποτύχει. Η Αντιγόνη Ψυχράμη έδωσε ένα εντελώς δικό της χιουμοριστικό άγγιγμα στο λουλούδι και με την απίστευτη φωνή της καθηλώνει και συμπαρασύρει. Η Άννα Φιλιππάκη που παίζει την αλεπού καταφέρνει να κάνει τους θεατές να συγκινηθούν και να κλάψουν. Κάτι δικό τους έφεραν στους ρόλους τους όλοι οι ηθοποιοί. Η Άντεια Ολυμπίου εντυπωσιάζει καθώς κάνει κλακέτες, χορεύει, κάνει πατίνια και τόσα άλλα. Ο Σωκράτης Μαιδώνης που λάτρεψαν τα παιδιά σαν βασιλιά στην Παπλωματού καταφέρνει και φέτος να κάνει όλο το θέατρο να γελάει μαζί του. Ο Σταύρος Βόλκος δίνει μια ενδιαφέρουσα άποψη στο ρόλο του πιλότου και όλοι ανεξαιρέτως δίνουν την καρδιά και την ψυχή τους. Απορώ πως δέχτηκαν να κάνουν τόσο δύσκολα πράγματα. Υπάρχει καλή χημεία στην παράσταση και η συγκίνηση πυροδοτείται κυρίως από τα λόγια και τη μουσική που είναι μια επιλογή γνωστών τραγουδιών σε δικούς μου στίχους.

Ποια είναι η βασική οδηγία που δίνετε στους ηθοποιούς σας;

Δεν μπορείς να κανείς κάτι σπουδαίο αν δεν βρεις τον αληθινό σου εαυτό. Όταν τον βρεις, λύνονται οι κόμποι μέσα σου, λύνονται τα χέρια, τα πόδια και οι κινήσεις που μαθαίνεις έρχονται από μόνες τους. Παίζει μεγάλο ρόλο η ψυχολογία παράλληλα με την καθημερινή άσκηση και τη γνώση του θεάτρου. Ο καλλιτέχνης είναι ένα σύμβολο που πρέπει να εκπέμπει καλλιέργια, εκπαίδευση, φιλοσοφία, καλοσύνη.

Πώς αποφασίσατε να κάνετε μια τόσο μεγάλη επιχειρηματική επένδυση στο Νέο Θέατρο Βασιλάκου;

Είμαι πάρα πολύ τυχερή που στεγάστηκα πια στο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου, είναι ένα αγαπημένο θέατρο κι όταν μπήκα έκανα πολλές αλλαγές και προσθήκες γιατί υπήρχαν ελλείψεις και προβλήματα. Με τους συνεργάτες μου αλλάξαμε τα περισσότερα για να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των θεατών και των ηθοποιών. Αφήσαμε μόνο τα καθίσματα και τους τόσο ωραίους και ιστορικούς πέτρινους τοίχους. Το Θέατρο Βασιλάκου ήταν μια υπέροχη ξυλαποθήκη. Το πρωί λειτουργεί η παιδική σκηνή και το βράδυ το θέατρο δίδεται σε εξαιρετικές παραστάσεις. Εδώ θα παρουσιάσει τη δουλειά της η Κατερίνα Ευαγγελάτου,ο Γιώργος ο Νανούρης με την Χαρούλα Αλεξίου, που θα ξανάρθει προτού ξεκινήσει περιοδεία, και η Λένα Παπαληγούρα με την «Κατερίνα». Υπηρετώ το θέατρο επειδή εκπαιδεύει και μετουσιώνει τη ζωή και κηρύττει την αγάπη συμβολικά, αυτή τη μεγάλη έννοια, που μπορεί να κινήσει ουρανό και γη κι όταν τη νιώσεις τότε δεν πρέπει να ανησυχείς για τίποτε φτάνει τα κίνητρά σου να είναι αγνά.

Προσπαθώ να μεταδίδω την φροντίδα μου που είναι μια πτυχή της αγάπης, στους συνεργάτες και στους θεατές. Οι συνεργασίες και οι σχέσεις είναι δύσκολες, το λέει και η Αλεπού στον μικρό πρίγκιπα. Όλοι έχουμε το καλό και το κακό μέσα μας. Υπάρχουν τυχεροί άνθρωποι που έχουν δουλέψει πάνω στη σκιά τους και προσπαθούν να ξυπνήσουν το φως μέσα τους για να το μεταδώσουν. Αυτή η διαδικασία χρειάζεται μια πολύ βαθιά συνειδητοποίηση, έναν εντελώς άλλο τρόπο σκέψης από αυτόν που έχουμε εμείς οι σημερινοί άνθρωποι. Αν για ότι κάνουμε έχουμε κίνητρο το φώς τότε κάποια στιγμή οι κόποι θα αποδώσουν καρπούς. Το κακό θα μείνει απ έξω.

Σας επηρεάζει η άδικη κρίση των άλλων;

Δεν με αγγίζει βαθιά. Νομίζω ότι έχω εργαστεί πολύ πάνω στην καταπολέμηση του εγωισμού και του ναρκισσισμού. Δεν πιστεύω στον εγωισμό είναι καταστροφικός και κατακερματίζει τη ζωή μας, διαλύει τις σχέσεις και δεν μας αφήνει να βρούμε όλο το θησαυρό που κρύβουμε μέσα μας. Μόνο χαμένος θα είναι όποιος επιτρέπει στον εγωισμό να υπάρχει. Το να λέμε και να υποδεικνύουμε κουνώντας το δάχτυλο στους άλλους η κρίνοντας τους δεν καταφέρνουμε τίποτα σημαντικό. Και στα παιδιά μας, το παράδειγμά μας είναι αυτό που θα τα αλλάξει όχι οι νουθεσίες ότι δήθεν εμείς ξέρουμε καλύτερα. Κι αν δεν ξέρουμε καλύτερα τότε τι; Πως είμαστε πάντα τόσο σίγουροι για τα πάντα εμείς οι άνθρωποι; Κάπου ο εγωισμός μας τρέφει αυτή την πλάνη. Σβήνοντας τον εγωισμό θα δει ο άνθρωπος ότι οι γύρω του αλλάζουν και οι σχέσεις θα γίνονται πιο ουσιαστικές.

Έχετε πονέσει πολύ για κάτι;

Πόνεσα όπως φαντάζομαι όλοι μας έχουμε πονέσει κάποια στιγμή. Τότε όμως είπα στον εαυτό μου ότι για να πονέσω τόσο, κάτι δεν πάει καλά με μένα και όχι με τους διπλανούς μου. Έτσι, αποφάσισα να κάνω ένα ταξίδι σαν τον μικρό πρίγκιπα και να βρω την αλήθεια μου. Γιατί κι εγώ σαν το μικρό πρίγκιπα μοιάζει να είμαι από άλλο πλανήτη. Και όπως λέει και η αλεπού θέλησα να δώ τα πράγματα με την καρδιά μου. Η ζωή μου έφερε δόξα αλλά δε χαιρόμουν αυτή τη δόξα. Ήρθε μια στιγμή που δεν μου έφτανε ούτε το χειροκρότημα ούτε η αγάπη του κόσμου. Αμαρτία. Τότε θέλησα να αλλάξω. Πρέπει εμείς οι ίδιοι να αλλάξουμε κάτι μέσα μας για να μεταμορφωθεί και η ζωή μας. Είναι μια μαγική διαδικασία όταν το καταφέρνουμε. Οι άνθρωποι που λειτουργούν τοξικά για μας φεύγουν από μόνοι τους δεν χρειάζεται να κάνεις κάτι εσύ ο ίδιος. Έχω δει στη πράξη πως οι άνθρωποι που δεν έχουν δική τους ποιοτική ενέργεια σιγά σιγά απομακρύνονται και διαλέγουν άλλα μονοπάτια που τους ταιριάζουν περισσότερο. Ίσως πιο εύκολα.

Πιστεύετε πως η υπέρ δημοσιότητα απομυθοποιεί τα πρόσωπα;

Με πληγώνει πάρα πολύ να βλέπω τα λόγια μου να παρουσιάζονται στο χαρτί σαν κάτι πολύ φτηνό. Αν ρίχνεις το φως της δημοσιότητας στην προσωπική σου ζωή, τότε δεν έχεις προσωπική ζωή. Ποιος ο λόγος να μιλήσεις γι’ αυτήν αφού αυτό που συνήθως θέλουν να μάθουν έχει χειριστικό και εκμεταλλευτικό χαρακτήρα; Αν υπάρχει λόγος να μιλήσω για την προσωπική μου ζωή θα το έκανα μόνο για να βοηθήσω άλλους ανθρώπους που ίσως θέλουν να ξεπεράσουν ένα παρόμοιο πρόβλημα με το δικό μου. Αλλιώς δεν με αφορά. Δεν έχω τόσο μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μου ώστε να πιστεύω ότι ενδιαφέρει τον κόσμο η προσωπική μου ζωή. Όποιος θέλει μπορεί να έρθει στο θέατρο να με βρει, να μιλήσουμε, να έχουμε μια μικρή επαφή.

Είσαστε ανήσυχο πνεύμα σπουδάσατε Ιστορία της Τέχνης, Κλασικό και Μοντέρνο Χορό, τελειώσατε τη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου ενώ πήρατε και πτυχίο Ψυχολογίας και μεταπτυχιακό στην λογοτεχνία. Έχετε κάποιο καλλιτεχνικό απωθημένο;

Είμαι τυχερή που είμαι ανήσυχο πνεύμα. Τα λιμνάζοντα ύδατα με τρομάζουν. Λυπάμαι όμως που άργησα πολύ να συμφιλιωθώ με αυτή τη ζωή. Κάποια στιγμή σταμάτησα να την καριέρα μου για να κατανοήσω ποια είμαι και τι κάνω. Ευτυχώς! Αν δεν το είχα κάνει δεν θα ήμουν ο άνθρωπος που είμαι τώρα. Κάποιες στιγμές λέω: «Το κρίμα, θα είχα άλλα δέκα χρόνια να ζήσω και να δημιουργήσω στην ωριμότητα.» Άλλα το παίρνω αμέσως πίσω. Θα ήθελα να παίξω σε βραδινή παράσταση- όχι απαραίτητα να πρωταγωνιστήσω. Θα ήθελα να με σκηνοθετήσει ένας καλός σκηνοθέτης. Έχω μια επιθυμία να παίξω ένα ρόλο που θα είμαι εντελώς γριά για να ξεπεράσω την ταύτιση που έχω- όπως όλοι άνθρωποι- με το σώμα μου. Όταν έπαιξα στα «Οργισμένα νιάτα» και την «Ρωμαική Άνοιξη της Κυρίας Στόουν» του Τένεσσυ Γούϊλιαμς, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Λιβανού η εμπειρία ήταν σπουδαία. Αν δεν το είχα κάνει δεν θα ήμουν τόσο σίγουρη ότι μπορώ να υπηρετήσω το θέατρο και τις απαιτήσεις του. Τελειώνοντας τη σχολή του Εθνικού Θεάτρου μαζί με σπουδαίους συναδέλφους, τον Κώστα Αρζόγλου, το Μηνά Χατζησάββα, την Άννα Βαγενά δεν είχα καταλάβει πόσο μαγική είναι η εμπειρία να χάνεσαι σε ένα ρόλο. Ίσως δεν μπορούσα να το δώ επειδή είχα ταλέντο στο χορό και στο τραγούδι και αμέσως μετά τη σχολή ασχολήθηκα με το μουσικό θεατρικό. Οι επιλογές μας, μας κάνουν να χάνουμε ή να κερδίζουμε. Εκείνη την εποχή με κέρδισε το τραγούδι, η μουσική και το μιούζικαλ.

Ποιους νέους σκηνοθέτες ξεχωρίζετε;

Τρέφω θαυμασμό για την Κατερίνα την Ευαγγελάτου και τον Στάθη τον Λιβαθινό. Είναι και οι δύο σπουδαίοι. Στους τοίχους του φουαγιέ όπου έχετε φωτογραφίες σπουδαίων θεατρανθρώπων έχετε βάλει σε ξεχωριστή θέση τον Σπύρο Ευαγγελάτο και την κόρη του Κατερίνα. Τους έχω σε ξεχωριστή θέση γιατί παρακολουθώ την δουλειά τους χρόνια. Θεωρώ ότι πρώτα ο πατέρας και τώρα η Κατερίνα σφράγισαν το Ελληνικό θέατρο με τις σκηνοθεσίες τους. Νοιώθω ευγνωμοσύνη γιαυτό που προσέφεραν στη χώρα μας. Τους δημιουργούς πρέπει να τους τιμάμε και να τους σεβόμαστε.

Ποιοι άνθρωποι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή σας;

Στα 15 μου ο φιλόλογος Τάσος Λιγνάδης. Ήταν χαρισματικός άνθρωπος, άλλαξε όλη μου τη προσωπικότητα σχεδόν από το πρώτο του μάθημα. Ήταν εκείνος που μου εμφύσησε την αγάπη για το θέατρο. Λάτρης του θεάτρου μετέδωσε σε μας τους μαθητές του όλες του τις γνώσεις του γενναιόδωρα. Άλλος σπουδαίος δάσκαλος ήταν ο Τάκης Μουζενίδης, καθηγητής μου στη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.

Πως βλέπετε τη δυναμική των Ελλήνων καλλιτεχνών σε σχέση με τους ξένους;

Οι ηθοποιοί μας είναι από τους καλύτερους. Έχουν ένα πάθος και έναν ηρωισμό που δεν το βλέπουμε συχνά σε άλλες χώρες. Εμείς δεν έχουμε βέβαια την άνεση στο χορό και στο τραγούδι αλλά κι αυτό σιγά σιγά αλλάζει. Οι Εγγλέζοι είναι σφιγμένοι και σωστοί, και οι Αμερικανοί πιο φυσικοί. Τους θαυμάζω γιατί τους βλέπεις να βιώνουν το πιο μεγάλο δράμα στη σκηνή και στην υπόκλιση έχουν την ταπεινοφροσύνη να σε πείθουν ότι στην ουσία δεν έκαναν και τίποτα το δύσκολο η το ακατόρθωτο. Με το που αφήνουν το θεατρικό κοστούμι στην άκρη, γίνονται ανάλαφροι άνθρωποι. Οι μεγάλοι καλλιτέχνες είναι τόσο απλοί δεν έχουν ανάγκη να τους θαυμάσεις. Όταν είσαι αληθινά μεγάλος δεν έχεις ανάγκη να αποδείξεις κάτι και έτσι είσαι προσιτός και απλός.

Τα τελευταία χρόνια τα μιούζικαλ αυξάνονται και πληθαίνουν στη χώρα μας. Πως και δεν έχετε συνεργαστεί με κάποιο διεθνούς φήμης καλλιτέχνη για το ανέβασμα μιούζικαλ;

Έχουμε συζητήσει με τον Τσετ Γουόκερ, που πρόσφατα σκηνοθέτησε το «Sweet Charity» στο Μπάντμιντον για μελλοντική συνεργασία. Σε ότι αφορά το μιούζικαλ, σίγουρα, δεν είναι στην κουλτούρα μας και στις περισσότερες ελληνικές παραγωγές επιλέγονται ηθοποιοί που είναι μεν αστέρες και καλοί ηθοποιοί αλλά πολλές φορές δεν μπορούν να ανταποκριθούν μουσικά και χορευτικά. Το μιούζικαλ χρειάζεται σπουδαίες φωνές για να ερμηνεύουν με την μεγαλύτερη απλότητα. Χρειάζεται χορό. Υπάρχουν πλέον κι στην Ελλάδα μεγάλα ταλέντα που χορεύουν και τραγουδούν υπέροχα αλλά στο εμπορικό θέατρο δεν επιλέγονται για πρωταγωνιστικούς ρόλους. Το κατανοώ αλλά δεν το ασπάζομαι. Στην ομάδα μου υπάρχουν τέτοια ταλέντα και χαίρομαι να τα θαυμάζω και να τα σκηνοθετώ.

Μετανιώσατε που αφήσατε την Αμερική για να επιστρέψετε στην Ελλάδα;

Ήμουν πολύ μικρή όταν πήγα στην Αμερική και ανώριμη για να παραμείνω μόνη μέσα σε μια τεράστια χώρα και να πολεμάω . Η αλήθεια όμως είναι πως στην Αμερική όταν έχεις ταλέντο σε στηρίζουν όπως στήριξαν και μένα. Εγώ δεν ήμουν έτοιμη. Δεν μετανιώνω συνεπώς για κάτι που δεν έκανα γιατί ήταν σε λάθος χρόνο. Είναι δύσκολο το επάγγελμα μας και πρέπει να έχεις πολλή δύναμη, επιμονή, να ξέρεις τι θέλεις. Τότε δεν ήξερα τι ήθελα αλλά σίγουρα κέρδισα το δώρο της μόρφωσης.

Τι σας κινητοποίησε, ο ενθουσιασμός ή το θράσος;

Είχα πάντα μία παράξενη ενέργεια που ακόμα, και σε αυτήν την ηλικία, δεν φεύγει. Τι είναι αυτό που με κάνει να νιώθω σαν μικρό παιδάκι δεν ξέρω και δεν θέλω να το ονοματίσω αλλά είναι αυτό που κρατάει τον άνθρωπο ζωντανό χωρίς να πεθαίνει η ματιά του.

Αυτή η ενέργεια σας οδήγησε και στα σκαλοπάτια της Eurovision;

Η ενέργεια της νεότητας. Δεν θάθελα να με καταγράφουν μόνο ως τη Μαριάννα Τόλη της Eurovision ή του Αιγαίου αν και ξέρω πως αυτά τα δύο έπαιξαν τεράστιο ρόλο στην καριέρα μου και είμαι ευγνώμων. Ο θεσμός της Eurovision δεν έχει καμία σχέση με αυτό που ήταν παλιά. Έχει εισχωρήσει η πολιτική και ο θεσμός αντικατοπτρίζει αξίες που καταρρέουν. Πρέπει να βυθιστούμε για να ξαναγυρίσουμε στην επιφάνεια. Ποιο όμως θα είναι το μέλλον των παιδιών μας σε ένα τέτοιο κόσμο. Ποιο είναι το μέλλον της Αμερικής όταν υπάρχει έστω και η παραμικρή πιθανότητα να πάρει ένας Ντόναλντ Τράμπ την εξουσία. Φοβάμαι πως έρχονται σκοτεινά χρόνια. Παρ’ όλα αυτά πιστεύω ότι Ελλάδα είναι προστατευμένη και αγαπημένη των Θεών. Το λένε και οι άγιοι πατέρες. Δε θα ήθελα να ζω κάπου αλλού. Έχουμε καρδιά, έχουμε φιλότιμο έχουμε ιστορία. Δε θα χαθούμε!