Μια πρώτη επιλογή από τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα βιβλία των τελευταίων μηνών.
Ρώτα τη Σκόνη
John Fante
Μτφ: Γ. Λειβαδάς
Εκδ. Μεταίχμιο
Τιμή: € 15,50
Το Ρώτα τη Σκόνη είναι ένα μυθιστόρημα ωμού πρωτοπροσωπικού ρεαλισμού μέσα από τα μάτια του Αρτούρο Μπαντίνι, alter ego του ίδιου του Fante, ο οποίος βασανίζεται από όλες τις ψυχικές μεταπτώσεις ενός νέου συγγραφέα που τρέφεται από την υπόσχεση ενός έργου που διαρκώς αναβάλλεται ή αναλώνεται σε μάταιες πράξεις συγγραφικής αυταπάρνησης: «Πού και πού ερχόταν ανάλαφρη καμία αεράτη ιδέα μες στο δωμάτιο. Έμοιαζε με μικρό κατάλευκο πουλί. Δεν είχε κακή πρόθεση. Ήθελε μονάχα να με βοηθήσει, το γλυκό πουλάκι. Εγώ όμως το χτυπούσα, το σφυροκοπούσα πάνω στα πλήκτρα της γραφομηχανής, και ξεψυχούσε στα χέρια μου». Η εκτροπή από τη γραφή θα οδηγήσει τον Αρτούρο στην Καμίγια μια ανεξάντλητη πηγή πάθους και ταπείνωσης αλλά και πραγματική αντανάκλαση ενός εαυτού που βυθίζεται στην αφάνεια. Ο Τσαρλς Μπουκόφσκι που στην εισαγωγή σκιαγραφεί τη διαδικασία ανακάλυψης του έργου του Fante, τον περιγράφει ως συγγραφέα «σπάνιας και πηγαίας δύναμης» στο έργο του οποίου «το χιούμορ και ο πόνος αναμειγνύονταν με τρομερή απλότητα».
Το Αγρίμι της Καρδιάς
Χέρτα Μύλερ
Μτφ: Γ. Λαγουδάκου
Εκδ. Καστανιώτη
Τιμή: € 12,78
Η νομπελίστρια Χέρτα Μύλερ (βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2009), η οποία πρόσφατα ήταν στην Ελλάδα για μια συγκλονιστική συνέντευξη στο Ινστιτούτο Γκαίτε, έχει ως κύριο θέμα της τη ζωή, στη βάση του προσωπικού της βιώματος, υπό το ασφυκτικά καταπιεστικό καθεστώς Τσαουσέσκου. Ο αντίκτυπος στην πρόσληψη των πραγμάτων είναι ριζικός: ο λόγος, ως εργαλείο της κρατικής προπαγάνδας, υπηρετεί την καταπίεση αλλά μετατρέπεται σε συνθήκη προσωρινής ελευθερίας όταν μετουσιώνεται σε μια άλλη γλώσσα η οποία, κυρίως μέσα από τη χρήση της, δεν έχει υποστεί τη φθορά της επίσημης ιδεολογίας. Η φύση, για την Μύλερ που μεγάλωσε σε αγροτική οικογένεια, είναι δισυπόστατη. Ενώ για κάποιους, όπως είπε στη συνέντευξή της, αντιπροσωπεύει μια υπόσχεση ψυχικής ανάτασης και γαλήνης, για την ίδια η φύση κρύβει πάντα μέσα τη δυνατότητα μετατροπής της «σε εργαλείο βασανισμού». Το Αγρίμι της Καρδιάς είναι η ιστορία μιας ομάδας φοιτητών που αναζητούν μια καλύτερη ζωή σε μια πόλη που βρίσκεται και αυτή υπό το διαρκές βλέμμα του ολοκληρωτικού καθεστώτος. Ο φόβος, η φιλία, η αντίσταση, οι απάνθρωπες επιλογές που αντιμετωπίζουν γίνονται απτές ως περιρρέουσα αίσθηση της αφήγησης, προκύπτουν από λεπτομέρειες που στοιχειώνουν το νου και από το τρομερό δέλεαρ της σιωπής.
Αποφάσεις για όταν θα είμαι γέρος & Στοχασμός για ένα σκουπόξυλο
Jonathan Swift
Μτφ: Μ. Φραγκόπουλος
Εκδ. Άγρα
Τιμή: € 4,90
Ο Swift προετοιμάζεται για το γήρας στην εξαιρετικά προχωρημένη ηλικία των 32 θέτοντας στον εαυτό του 17 κανόνες που είναι σίγουρα βγαλμένοι από την παρατήρηση της συμπεριφοράς και των συνηθειών των πρεσβυτέρων του. Το όλο εγχείρημα υπονομεύει προκλητικά την αντίληψη ότι το γήρας είναι συνυφασμένο με τη σοφία καθότι ο Swift μετατρέπει τον νεαρό εαυτό του σε κηδεμόνα μιας γηραιότερης εκδοχής του που επιμένει να λέει την «ίδια ιστορία ξανά και ξανά στους ίδιους ανθρώπους» ή παρέχει «αφειδώς συμβουλές» σε ανθρώπους που δεν θέλουν να τις ακούσουν. Στο δεύτερο κείμενο ο Swift, με σαρκαστική διάθεση και παρωδώντας τον πομπώδη επιστημονικό ή φιλοσοφικό λόγο, περιγράφει τη μοίρα που επιφυλάσσει το σύμπαν στο ταπεινό σκουπόξυλο, μεταπηδώντας και εδώ στα διαφορετικά στάδια της ζωής του ανθρώπου: «Η φύση τον στέλνει στον κόσμο δυνατό και ζωηρό, σε ακμάζουσα κατάσταση, με τα δικά του μαλλιά στη κεφαλή, τα αληθινά κλαδιά αυτού του σκεπτόμενου φυτού, μέχρι που το τσεκούρι της ασωτίας έρχεται να κόψει τους θαλερούς κλώνους» αναγκάζοντάς τον να καταφύγει σε «μια αφύσικη χαίτη (γεμάτη πούδρα) που ποτέ δεν φύτρωσε στο κεφάλι του».
Καρμπόν
Γιώργος Κούβας
Εκδ. Κίχλη
Τιμή: € 14,50
Η ακοή του Άρη Κοντού διαπερνά «τσιμέντο, τοίχους και παραπετάσματα», έχει δηλαδή μετατραπεί σε ένα χάρισμα που ο ίδιος μαθαίνει σιγά σιγά να χειρίζεται για τους δικούς του σκοπούς μόνο μετά από μια ιδιαίτερα επώδυνη περίοδο «μαθητείας» και προσανατολισμού στην νέα ήπειρο που του διανοίγει η υπερφυσική ακοή του. Είναι σαφές ότι η επιλογή της ακοής δεν είναι τυχαία: σε αντίθεση με το βλέμμα που υπακούει στις επιταγές της βούλησης, στην ακοή είμαστε παθητικοί αποδέκτες των όσων συντελούνται γύρω μας. Και είναι ακριβώς αυτό το «γύρω» που διαστέλλεται, αρχικά ως ένα ανεξέλεγκτο συνονθύλευμα ήχων: «Είχα τη δυνατότητα, από την πολυθρόνα του διαμερίσματός μου, να συλλαμβάνω το μουγκρητό του μετρό στα έγκατα της πόλης, το γλουγλούκισμα των νερών της βροχής στους υπονόμους, τα ποδοβολητά των ανθρώπων στο έδαφος, ακόμα και εκείνων που περπατούσαν εκατοντάδες μέτρα μακριά». Στην ιστορία του Άρη Κοντού ο ρεαλισμός της περιγραφής μιας καθημερινότητας που πασχίζει να υπερβεί, συχνά με κωμικές συνέπειες, συγκατοικεί με το δραματικό στοιχείο της ιστορίας ενός αντιήρωα.
Η Πόλη
Frans Masereel
Μτφ: Μ. Αγγελίδου
Εκδ. Άγρα
Τιμή: € 14
Η Πόλη του Frans Masereel είναι ένα μυθιστόρημα σε 100 αριστουργηματικές ξυλογραφίες που αποτυπώνουν το ανώνυμο πλήθος μιας δαιδαλώδους πόλης μέσα στην οποία ο καλλιτέχνης εξιστορεί επεισόδια μαζικής φρενίτιδας, προσωρινής εκτροπής, ανεξέλεγκτου αλλά και μελαγχολικού ηδονισμού και εσωτερικών χώρων όπου γινόμαστε συμμέτοχοι σε στιγμές χαράς, πάθους, οδύνης, περισυλλογής αλλά και προσωρινής γαλήνης. Το κοινό σημείο αναφοράς του έργου, το οποίο εμφανίζεται το 1925, είναι η παγκόσμια πόλη, η «αμφιθυμία της σύγχρονης μεγαλούπολης», όπως γράφει στην εισαγωγή η Marina Warner. Στο πρόλογο αυτής της ιδιαίτερα προσεγμένης έκδοσης, ο Stefan Zweig χαρακτηρίζει τον Masereel «παθιασμένο φίλο του κόσμου» και καλλιτέχνη «της τρομερής, σφύζουσας, ολοζώντανης πληθώρας της ύπαρξης».
