Είναι σαφές ότι αντικειμενικά κριτήρια για το τι συνιστά παρέμβαση που να σέβεται τον χαρακτήρα ενός ιστορικού κτιρίου είναι δύσκολο να υπάρξουν αφού μπαίνουμε στα θολά νερά της αισθητικής και ο χαρακτηρισμός ως διατηρητέου ενός κτιρίου δεν είναι πάντα αρκετός για να προστατευτεί. Υπάρχουν όμως κόκκινες γραμμές σχετικά με τα όρια της παρέμβασης σε ένα τόσο εμβληματικό κτίριο όπως το Ωδείο Αθηνών;
Ο αρχιτέκτονας Στέλιος Κόης δεν θεωρεί ότι είναι θέμα κόκκινων γραμμών αλλά πάνω από όλα θέμα ευαισθησίας και σεβασμού όχι μόνο προς το κτίριο αλλά και το δημιουργό. Όπως μας λέει «Το Ωδείο Αθηνών είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Αντικρίζοντας το σήμερα ένας θεατής ίσως αγνοεί πως είναι κομμάτι ενός ημιτελούς έργου. Ήταν το μόνο κτίριο της μελέτης του αρχιτέκτονα Γιάννη Δεσποτόπουλου για το Πνευματικό Κέντρο των Αθηνών που υλοποιήθηκε. Παρόλο που στέκει σήμερα απομονωμένο του χωρίς τα υπόλοιπα κτίρια της μελέτης μπορεί να αντιληφθεί κανείς την ευαισθησία της τοποθέτησής του στο οικόπεδο, και τη διαλεκτική σχέση που αυτό αναπτύσσει με την πόλη και τον αστικό ιστό. Πολλοί χώροι όμως και από το ίδιο το υλοποιημένο κτίριο δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ σύμφωνα με τα αρχικά σχέδιά. Προσωπικά πιστεύω ακόμα και το ατελές καταφέρνει να μας γοητεύει. Θαυμάζω την αυστηρή πλαστική μονολιθικότητα που προκύπτει από τη χρήση πλατωνικών στερεών. Δημιουργούν μια ατμόσφαιρά αποκρυσταλλωμένης γεωμετρικής καθαρότητας. Για εμένα το κτίριο συνδυάζει με ξεχωριστό τρόπο το κλασικό και το μοντέρνο. Πολλοί δεν το κατάλαβαν άλλοι το βρήκαν ψυχρό και αφιλόξενο, όλοι όμως εν τέλει διαψεύστηκαν από το χρόνο που έχει αναδείξει το Ωδείο ως κτίριο τοπόσημο της πόλης των Αθηνών, ένα κτίριο σύμβολο με μια ξεχωριστή και διακριτική ατμοσφαίρας κρυστάλλινη ηρεμίας. Ανεξάρτητα από την αποδοχή που έχει ένα έργο την εποχή που δημιουργείται η πραγματική του αξία αποκαλύπτεται μόνο με το χρόνο και από το πόσο αυτό υπάρχει στο αύριο, πως αυτό αξιολογείται και εισέρχεται στις ζωές των μεταγενέστερων. Κατά τη γνώμη μου η επανάχρηση ενός εμβληματικού κτιρίου της εποχής μοντερνισμού η οποιασδήποτε προγενέστερης ιστορικά και αρχιτεκτονικά εποχής ξεκίνα από την προσεκτική μελέτη του και την ευαισθησία του μελετητή προς το έργο στο οποίο καλείται να επέμβει . Έχει μεγάλη σημασία να μην αντιμετωπίζουμε το προς διατήρηση κτίριο απλά σαν ένα ιστορικό κέλυφος. Ούτε όμως σαν ένα απομονωμένο πολιτισμικό αντικείμενο. Σημασία έχει να μπορούμε να αναληφθούμε την ατμόσφαιρα που αναδύεται από όλο το έργο και πως ο άνθρωπος βρίσκει τη θέση του μέσα του. Έτσι μόνο μπορούμε να σχεδιάσουμε σωστά τη διαδικασία μιας χειρουργικής αποκατάστασής και μιας αναδιαρθρωμένης επανάχρησης που δεν θα παραβιάζει ούτε θα υποβιβάζει τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα και το σχεδιαστικό ήθος που διέπει το εν λόγω έργο».
Δέσποινα Ζευκιλή - [email protected]
