Τον Ιανουάριο του 2020, η πιανίστρια Ruth Slenczynska (προφέρεται "Σλεντζίνσκα") έβαζε τις τελευταίες πινελιές στη σχεδιαζόμενη ασιατική της περιοδεία. Σύντομα, ήταν ένα ακόμα όνομα στα τόσα που αναγκάστηκε να ματαιώσει τα πλάνα της, λόγω της covid-19 πανδημίας. Με μια σημαντική διαφορά, ωστόσο: είχε μόλις κλείσει τα 95.
Δύο χρόνια μετά η πανδημία εξακολουθεί να δείχνει τα δόντια της, βάζοντας τρικλοποδιές στους συναυλιακούς σχεδιασμούς των απανταχού μουσικών. Όμως και η Ruth Slenczynska επιμένει να το παλεύει. Κλείνοντας αισίως τα 97, ανακοίνωσε λοιπόν ότι υπέγραψε νέο δισκογραφικό συμβόλαιο με την περίφημη Decca Classics –για την οποία είχε ηχογραφήσει τελευταία φορά πριν ...66 χρόνια! Το καινούριο της άλμπουμ My Life In Music αναμένεται τον Μάρτιο του 2022 και η είδηση ήδη κάνει τον γύρο του κόσμου.
Είναι απλά αξιοπερίεργο; Ένα παιχνίδι της φαντασίας μας με την κατάσταση στην οποία μπορεί να βρίσκεται ένας άνθρωπος εάν καταφέρει να φτάσει στα 97;
Και ναι και όχι. Οπωσδήποτε αυτή είναι η κυρίαρχη διάσταση για τον πολύ κόσμο, εκεί βασίζεται άλλωστε και το ενδιαφέρον των ειδησεογραφικών μέσων. Αλλά για τους φίλους του πιάνου, όσους τυγχάνει να πρόσεξαν ότι η Slenczynska έβγαλε έναν από τους ωραιότερούς της δίσκους στα 74 (Schumann, 2000), τα πράγματα είναι διαφορετικά. Πόσο μάλλον αν γνωρίζουν και τα πολλά κύματα από τα οποία πέρασε η καριέρα της μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια –μαρτυρώντας την αποφασιστικότητά της– ή αν θυμούνται ότι και ο Mieczysław Horszowski άφησε τις τελευταίες του ηχογραφήσεις σε ανάλογη ηλικία.
Κανείς δεν περιμένει θαύματα, ασφαλώς. Θεωρείται ήδη δεδομένο ότι ο χρόνος έχει προσδώσει μια κάπως γλυκερή χροιά στον ήχο της Slenczynska ή ότι τα δραματικά κοντράστ και τα εκρηκτικά περάσματα στέκουν πέρα από το φάσμα των νυν δυνάμεών της. Την ίδια στιγμή, όμως, ο χρόνος αυτός της έχει χαρίσει και μια σπάνια τριβή με τα έργα στα οποία ασκείται εδώ και μια ζωή (κυριολεκτικά, στην περίπτωσή της), καθώς και μια πολύτιμη συναισθηματική ενόραση στις ποιότητές τους.
Γι' αυτό και δεν έχει τόση σημασία όταν ο Φρεντερίκ Σοπέν λ.χ. ακούγεται λίγο ανορθόδοξα, φτάνοντας στα δάχτυλά της –μπορεί οι εκτελέσεις να μην διεκδικούν δάφνες σπουδαιότητας, διαθέτουν όμως κάτι το ελκυστικά ιδιαίτερο. Και το γνωρίζει καλά: "αν η μουσική μου εξακολουθεί να δίνει χαρά στους ανθρώπους", δήλωσε με αφορμή την επικείμενη επιστροφή της, "τότε κάνει αυτό που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνει". Διόλου τυχαία, διάλεξε να ξαναγυρίσει για μία ακόμα φορά στον Σοπέν για το καινούριο της άλμπουμ, στο οποίο θα παίξει όμως και Κλοντ Ντεμπυσσύ, Έντβαρντ Γκρίεγκ, Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, Vladimir Horowitz και Samuel Barber.
Φυσικά, με μια τέτοια ζωή και καριέρα, η Ruth Slenczynska έχει πολλές ιστορίες να διηγηθεί. Στο κάτω-κάτω, είναι η τελευταία εν ζωή μαθήτρια του θρυλικού Σεργκέι Ραχμάνινοφ, ο οποίος λέγεται ότι της χάρισε κάποτε το Fabergé αυγό που φοράει στον λαιμό της. Το όνομά της, επίσης, δείχνει την πολωνική της καταγωγή: παρότι εκείνη γεννήθηκε στο Σακραμέντο της Καλιφόρνια και μεγάλωσε ως Αμερικανίδα, οι γονείς της ήρθαν εκεί ως μετανάστες. Τέλος, έχει δώσει ρεσιτάλ πιάνου για 4 διαφορετικούς προέδρους των Η.Π.Α., με τον Harry S. Truman μάλιστα να κάθεται δίπλα της για να παίξουν μαζί μια σύνθεση του Μότσαρτ.
Παρά ταύτα, δεν είναι μια γυναίκα που ζει στο παρελθόν. Αντιλαμβανόμενη τα αιτήματα και τις συζητήσεις αυτών των ημερών, λ.χ., δεν δίστασε να θίξει τα κακώς κείμενα της κλασικής βιομηχανίας καθώς μιλούσε στον Geraint Vincent του ITV News, εξηγώντας του ότι μια γυναίκα πιανίστρια πρέπει να παίζει δύο φορές καλύτερα από έναν άνδρα, προκειμένου να πάρει το μισό της αμοιβής αυτού. Κάτι που ίσχυε και το 1929, όταν έκανε το ντεμπούτο της, μα ισχύει και το 2021, έστω και σε μικρότερο βαθμό.
Η Ruth Slenczynska σε 3 δίσκους
Frederic Chopin: 4 Scherzi [Deutsche Grammophon, 1958]
Αναγνωρίζοντας τόσο την εξοικείωσή της με τον Ρομαντικό κόσμο του Σοπέν –τον οποίον μελετούσε από μικρό κοριτσάκι, ίσως λόγω και της πολωνέζικης καταγωγής της– όσο και τα εκτελεστικά της χρώματα, μα και την τεχνική βιρτουοζιτέ που είχε ήδη κατακτήσει σε εκείνη την ηλικία, η Deutsche Grammophon πρότεινε στη Slenczynska να ηχογραφήσει τα 4 "Σκέρτσα". Αποστολή την οποία έφερε σε πέρας αξιοθαύμαστα.
A 25th Anniversary Program [Decca, 1958]
Γιορτάζοντας 25 χρόνια από την πρώτη της επίσημη συναυλία στο Town Hall της Νέας Υόρκης, η Slenczynska ηχογραφεί μερικά από τα αγαπημένα της κομμάτια. Στο ζενίθ των δυνατοτήτων της, προσφέρει λαμπερές εκτελέσεις στην "Ουγγρική Ραψωδία αρ. 15 (Rákóczi March)" του Φραντς Λιστ και στην πιανιστική εκδοχή του τελευταίου πάνω στο "Widmung" του Ρόμπερτ Σούμαν.
Schumann [Ivory Classics, 2000]
Όχι ότι δεν είχε κι άλλους ωραίους δίσκους στα χρόνια της νιότης της. Όμως εδώ πετυχαίνει και εντυπωσιάζει στα 74 της έτη, λανσάροντας έναν ήχο πιο συναισθηματικό και στοχαστικό, που συμβαδίζει βέβαια με κάποιες αναγκαστικές απώλειες σε εντάσεις και δυναμικές. Το αποτέλεσμα αποτυπώνεται λιγάκι ανορθόδοξο, διαθέτει ωστόσο μια ξεχωριστή ματιά, η οποία προσδίδει ιδιαίτερη γοητεία στις ρομαντικές συνθέσεις του Σούμαν.
