Επίδειξη ποιότητας και ισχύος έκανε και φέτος το περίφημο Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ. Έχουμε επανειλημμένα αναφερθεί στην πληρότητα και τον πλούτο του προγραμματισμού του, που καλύπτει όλο το φάσμα εκδηλώσεων κλασικής μουσικής. Όπερα, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, θρησκευτική μουσική, έντεχνο τραγούδι υπηρετούνται εδώ, ισότιμα και στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, από μία αφρόκρεμα καλλιτεχνών, ανεξαρτήτως ηλικίας, εθνικότητας, φήμης.
#1 Όπερα
Έχοντας ως αδιαπραγμάτευτο δεδομένο το υψηλό επίπεδο του μουσικού σκέλους, οι φετινές οπερατικές παραγωγές ανατέθηκαν σε πληθώρα εκλεκτών σκηνοθετών, προεξαρχόντων αρκετών γνωστών και στο ελληνικό κοινό για τις ριζοσπαστικές προσεγγίσεις τους, όπως οι Ρομέο Καστελλούτσι, Κρσίστοφ Βαρλικόφσκι και Γιαν Λάουερς. Δεν έλειψαν παλιοί γνώριμοι, όπως οι Χανς Νώϋενφελς ή το δίδυμο Λάϊζερ και Κωριέ, ενώ η νεαρή Αμερικανίδα Λύντια Στάϊερ μάλλον ατύχησε στην πολυαναμενόμενη νέα παραγωγή του μοτσάρτιου «Μαγικού Αυλού» που διηύθυνε ο ημέτερος Κωνσταντίνος Καρύδης.
Α. Οι «ψαγμένες» σκηνοθεσίες
Σε προηγούμενο σημείωμα αναφερθήκαμε διεξοδικά στην εντυπωσιακή, ολοκληρωμένη δουλειά του Βαρλικόφσκι για τις «Βάκχες» του Χέντσε.
Εκπληκτική απήχηση είχε, όμως, κυρίως η νέα παραγωγή της «Σαλώμης» του Ρίχαρντ Στράους, που υπέγραψε ο Καστελλούτσι (28/7 – 27/8). Η λιτή προσέγγιση αξιοποίησε θαυμάσια τον υποβλητικό, γυμνό σκηνικό χώρο της «Σχολής Ιππασίας των Βράχων», παιχνίδια με τους φωτισμούς, σειρά συμβόλων, ενώ η τελετουργική διάσταση μπόλιασε (ή μήπως ανέτρεψε;) την εξπρεσιονιστική δραματουργία με την ψυχαναλυτικά λεπτοδουλεμένη και ευθύβολη ματιά της, αποκορύφωμα της οποίας υπήρξε ένας μη σωματικός χορός των επτά πέπλων. Υπό την ηχοχρωματικά ιδανική ορχηστρική συνοδεία της Φιλαρμονικής της Βιέννης (που διηύθυνε με αρκετή εξωστρέφεια ο Φραντς Βέλζερ-Μαιστ), την παράσταση υπηρέτησε μια ισορροπημένη και ακμαία διανομή, από την οποία ξεχώρισε η σκανδαλιστικά νεανική, γεμάτη ενέργεια και συγκέντρωση, αλλά και φωνητικά ατρόμητη Σαλώμη της Λιθουανής υψιφώνου Ασμίκ Γκριγκοριάν.
Εξίσου ερεθιστική όσο και ατελής ήταν η νέα παραγωγή της «Στέψης της Ποππαίας» του Μοντεβέρντι («Σπίτι για τον Μότσαρτ», 22/8), που αποτέλεσε την πρώτη οπερατική σκηνοθετική δουλειά του γνωστού Βέλγου χορογράφου Γιαν Λάουερς.
Η επί της επικλινούς σκηνής πρόσμιξη χορού, θεάτρου και τραγουδιού, με μέγα πλήθος συντελεστών (και δη πολλών εξαιρετικών νέων χορευτών, που δεν συμμετείχαν πάντοτε σαν alter ego των μονωδών) υπήρξε ενδιαφέρουσα, αν και «μπούκωνε» συχνά τη δράση και θόλωνε την καθαρότητα της αφήγησης. Ήταν, πάντως, συχνά -αλλά όχι αδιατάρακτα- συμβατή με τους κώδικες και την αισθητική του -πρώιμου, εν προκειμένω- μπαρόκ. Άλλοτε στατική, άλλοτε αέρινη, η χορογραφημένη και εξαιρετικά ισχυρή δραματουργία εικόνων του Λάουερς μετουσιώθηκε, εν τέλει, σε πανέμορφα «ταμπλώ βιβάν» σωμάτων και φωνών...
Σε μουσικό επίπεδο, κομβικό παράγοντα επιτυχίας του ακροάματος υπήρξε η φίνα, ευαίσθητη σύμπραξη επί σκηνής ενός 16μελούς κλιμακίου του συνόλου «Οι ανθούσες τέχνες» του σπουδαίου Αμερικανογάλλου αρχιμουσικού Ουίλλιαμ Κρίστι, ο οποίος έπαιξε (αλλά δεν διηύθυνε από το) τσέμπαλο. Η ικανοποίηση ήταν μεγάλη και από πλευράς της πολυπληθούς, κατά βάση νεανικής, διανομής, πρωτίστως γιατί οι φωνητικές γραμμές νοηματοδότησαν τον τρόπο με τον οποίο ο συνθέτης αποδίδει τα συναισθήματα και δίνει σε κάθε χαρακτήρα διακριτό τρόπο έκφρασης.
Σε ό,τι αφορά το πρωταγωνιστικό ζεύγος, η Αμερικανίδα μεσόφωνος Κέητ Λίντζυ υπήρξε ένας υποκριτικά έξοχος αλλά φωνητικά κάπως ωχρός Νέρων σε σύγκριση με την μουσικοδραματικά πληθωρική και αισθησιακή Ποππαία της Βουλγάρας υψιφώνου Σόνιας Γιόντσεβα. Δύο Γάλλοι τραγουδιστές έκλεψαν καθαρά τις εντυπώσεις: η μεσόφωνος Στεφανί ντ’Ουστράκ ως συναρπαστική Οκταβία και ο κόντρα-τενόρος Ντομινίκ Βις, ως εκφραστική, αστεία Αρνάλτα, παρά την έντονη απομείωση των φωνητικών του δυνάμεων. Από τους λοιπούς ξεχώρισαν η δροσερή Δρουσίλλα της Πορτογαλλίδας υψιφώνου Άνα Κουιντάνς και ο μουσικότατος Όθων του Ιταλού κόντρα-τενόρου Κάρλο Βίστολι.
Β. Οι «αιχμηρές» σκηνοθεσίες
Άλλες δύο παραγωγές λυρικού θεάτρου ξεχώρισαν για το «αιχμηρό» βλέμμα τους, αρκετά περιοριστικό, όμως, είτε σε επίπεδο προσωπογραφίας είτε σε επίπεδο εικόνας.
Η επιστροφή στο Φεστιβάλ του πάπα του γερμανικού Regietheater Χανς Νώϋενφελς σηματοδοτήθηκε με μία μάλλον συντηρητική (αλλά ουδόλως «παραδοσιακή») παραγωγή της «Ντάμας Πίκας» του Τσαϊκόφσκι. Ένα σκοτεινό σκηνικό με λιγοστά έπιπλα, κάποιες βιντεοπροβολές, κοστούμια άλλοτε εποχής, άλλοτε σουρεαλιστικά δεν επέτρεψαν διαφοροποιήσεις στην αναπαράσταση της ατμόσφαιρας κάθε σκηνής, με μοναδική εξαίρεση αυτήν του θανάτου της Κόμησσας σ’ένα λευκό, «νοσοκομειακό» δωμάτιο.
Η θεατρική διδασκαλία ανέδειξε, πάντως, επαρκέστερα την ψυχολογία των χαρακτήρων, που ενσάρκωσαν πειστικά οι ικανότατοι -και υποκριτικά- τραγουδιστές. Υποστηριζόμενοι από εξαίρετους Ρώσους μονωδούς στους πολυάριθμους δευτεραγωνιστικούς ρόλους (έστω και εάν την παράσταση έκλεψε η ανατριχιαστική Κόμησσα της 75χρονης Γερμανίδας μεσοφώνου Χάννας Σβαρτς), το πρωταγωνιστικό ζεύγος Χέρμαν-Λίζας σκιαγραφήθηκε με σπάνια μουσικοδραματική πληρότητα από τον Αμερικανό τενόρο Μπράντον Τζοβάνοβιτς και τη Ρωσίδα υψίφωνο Ευγενία Μουραφιόβα. Όπως και πέρσι (στη συγκλονιστική «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ»), τους συνόδευσαν έξοχα, με παίξιμο απίστευτης καλαισθησίας και ευγενούς συναισθήματος, η Φιλαρμονική της Βιέννης και ο κορυφαίος ίσως μαέστρος της εποχής μας, ο Λετονός Μάρις Γιάνσονς.
Λίγες μέρες νωρίτερα (19/8) παρακολουθήσαμε στο «Σπίτι για τον Μότσαρτ» την τελευταία παράσταση της «Ιταλίδας στο Αλγέρι» του Ροσσίνι, που είχε πρωτοπαρουσιασθεί στο «Φεστιβάλ της Πεντηκοστής» του Σάλτσμπουργκ, του οποίου καλλιτεχνική διευθύντρια είναι η μεσόφωνος Τσετσίλια Μπάρτολι. Η παραγωγή αποτέλεσε φόρο τιμής στη φετινή επέτειο 150 χρόνων από το θάνατο του Ροσσίνι, συνθέτη στον οποίο, παρεμπιπτόντως, η Ιταλίδα σούπερ-σταρ οφείλει μεγάλο μέρος της φήμης της.
Για μία ακόμη φορά η Μπάρτολι ανέθεσε την σκηνοθεσία στο γνωστό βελγικό δίδυμο των Μοσέ Λάϊζερ & Πατρίς Κωριέ, που πρότειναν άλλη μία υπερκινητική παραγωγή. Η δράση μεταφέρθηκε στο σημερινό πολύβουο, πολύχρωμο Αλγέρι, όχι στο παλάτι ενός μπέη, αλλά στο σπίτι ενός ντόπιου «μαφιόζου». Μακράν πολιτικών ή θρησκευτικών υπαινιγμών, το θέαμα ήταν μεν βουτηγμένο στο κιτς και καταχράσθηκε αρκετών κλισέ, ευκολιών, επιθετικών φωτισμών και …κακόγουστων κοστουμιών, αλλά διέθετε το -τόσο κρίσιμο για τον Ροσσίνι- ρυθμό και κέφι.
Ευτύχησε δε να απογειωθεί από μία εξαιρετική και κυρίως εμπειρότατη διανομή, που εντυπωσίασε τόσο με το τραγούδι όσο και με την υπόκριση, δίνοντας υπόσταση στους χαρακτήρες που έμειναν σκηνοθετικά αβοήθητοι. Η Μπάρτολι αναμετρήθηκε για πρώτη φορά με την Ιζαμπελλα: το γνήσια ιταλικό ταμπεραμέντο, η πονηριά και η σκηνική ευφυΐα συνδυάσθηκαν με την πάντα αξιόπιστη φωνητική δεξιοτεχνία, επιτρέποντας να παραβλεφθεί ότι ο ρόλος αποζητά φωνή κοντραλτίνο με θερμότερες χαμηλές νότες.
Πλάι της, οι 3 βασικοί ανδρικοί ρόλοι υπηρετήθηκαν άξια. Ο Μουσταφά του Ρώσου μπάσου Ιλντάρ Αμπντραζάκωφ ήταν αφρώδης σκηνικά και επιβλητικός φωνητικά, ο Λιντόρο του Ουρουγουανού τενόρου Εντγκάρντο Ρότσα ξεχώρισε για την ευελιξία και τη δροσιά του αυθεντικά ροσσίνειου τίμπρου, ενώ ο πολύπειρος Ιταλός βαρύτονος Αλεσσάντρο Κορμπέλλι ενσάρκωσε υποδειγματικά, με σκηνικό μέτρο και φερέγγυο, στυλιστικά ενημερωμένο τραγούδι, τον Ταντέο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και η ορχηστρική συνοδεία του γαλλικού συνόλου «Ματεύς» υπό τον Ζαν-Κριστόφ Σπινοζί. Η νευρώδης πλην κάπως αδρομερής διεύθυνση του Γάλλου αρχιμουσικού στήριξε καλά τους τραγουδιστές, αξιοποιώντας την ευπρόσδεκτη ηχητική διαφάνεια των οργάνων εποχής, παρά τις ουκ ολίγες οξύτητες των χάλκινων πνευστών. Πολύ επιτυχημένη ήταν η συμμετοχή του ανδρικού σκέλους της Χορωδίας «Φιλαρμόνια» της Βιέννης.
#2 Συμφωνικές συναυλίες
Σε ό,τι αφορά τη συμφωνική μουσική, το Σάλτσμπουργκ αποτελεί το μόνο τόπο -εκτός ίσως από τα λονδρέζικα Proms- όπου μπορεί κανείς ν’ απολαύσει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, τις καλύτερες ορχήστρες και τους σημαντικότερους αρχιμουσικούς του κόσμου σε προγράμματα ενίοτε άκρως ευφάνταστα. Παρότι ο εξαιρετικά δημοφιλής εδώ Θεόδωρος Κουρεντζής και το ρωσικό σύνολό του «MusicAeterna» αναμετρήθηκαν στη μικρότερη Αίθουσα του «Μοτσαρτέουμ» -με μάλλον κυμαινόμενη επιτυχία- με το συμφωνικό corpus του Μπετόβεν, οι λάτρεις του είδους έσπευσαν να επωφεληθούν της δυνατότητας τακτικής σύγκρισης της περίφημης Φιλαρμονικής της Βιέννης -που αποτελεί ουσιαστικά την resident orchestra του φεστιβάλ ήδη από το 1922, έτος ίδρυσής του!- με τις διασημότερες ευρωπαϊκές ομολόγους της στην έξοχης ακουστικής «Μεγάλη Αίθουσα Συναυλιών του Φεστιβάλ».
Α. Συναυλίες της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης
Από τα 5 προγράμματα, με τα οποία συμμετείχαν οι ηλικιακά ανανεωμένοι Βιεννέζοι στο φετινό Φεστιβάλ, είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε δύο.
Το πρώτο (19/8) υπό τον Χέρμπερτ Μπλόμστεντ δίκαια θεωρήθηκε ως η κορωνίδα των εμφανίσεών της. Παρότι ο Σουηδοαμερικανός αρχιμουσικός συνεργάζεται μόλις εδώ και λίγα χρόνια με το ιστορικό σύνολο, το επιτευχθέν επίπεδο ώσμωσης καθιστά τις συναυλίες τους από κάθε άποψη μοναδικές, ιδίως όταν στα προγράμματα περιλαμβάνονται έργα συνθετών, των οποίων αμφότεροι αποτελούν εμπνευσμένους ερμηνευτές. Αυτό συνέβη, εν προκειμένω με τις 4ες Συμφωνίες των Σιμπέλιους και Μπρούκνερ, που δεν κρύβουν, ιδίως για τον 91χρονο (!) γερόλυκο, κανένα μυστικό.
Η μυστηριώδης και εσωστρεφής σύνθεση του Σιμπέλιους -με την οποία η Φιλαρμονική αναμετρήθηκε για πρώτη φορά ζωντανά- αποκωδικοποιήθηκε με πρωτοφανή καθαρότητα και σαφήνεια. Πάντως, ο μαλακός, εξαιρετικά καλλιεργημένος ήχος των Βιεννέζων (τόσο στα έγχορδα όσο και στα πνευστά) άμβλυνε κάπως τον δραματικό αντίκτυπο ενός σκοτεινού έργου που γράφτηκε σε μια δύσκολη προσωπική περίοδο του Φινλανδού μουσουργού.
Αντιθέτως, η περίφημη «Ρομαντική» Συμφωνία του Μπρούκνερ απογειώθηκε από την ορχηστρική ηχητική διαύγεια και την αφηγηματική ρευστότητα της μουσικής διεύθυνσης. Η απίστευτη φυσικότητα εναλλαγών ταχυτήτων/ δυναμικών και ο αβίαστος ωστικός παλμός της εκτέλεσης, η σοφή χρήση παύσεων, η ανάδειξη πλήθους λεπτομερειών και αποχρώσεων της επιβλητικής ενορχήστρωσης πρόβαλαν έξοχα το λυρισμό και τη φωτεινή διάσταση του έργου. Αυτή η ερμηνεία αναφοράς ανέδειξε, βέβαια, περισσότερο το μεγαλείο της φύσης παρά την εγγενή πνευματικότητα του αριστουργήματος, επιβεβαιώνοντας σε κάθε περίπτωση ότι ο Μπλόμστεντ κατανοεί όσο ελάχιστοι σήμερα αρχιμουσικοί την περίτεχνη δραματουργία των καθεδρικών μουσικών ναών, που αποτελούν οι συμφωνίες του Αυστριακού συνθέτη.
Η έτερη πρωινή συναυλία της 25/8 υπό τον Φραντς Βέλζερ-Μαιστ ήταν -έμμεσα και άμεσα- αφιερωμένη στον Βάγκνερ. Αρχικά ακούσθηκε ο «Τριστάνος» του Χέντσε. Το ενδιαφέρον, πλην σχοινοτενές (σχεδόν 50λεπτης διάρκειας!) έργο αποτέλεσε ένα ακόμη δείγμα της πολυστιλιστικής γραφής του Γερμανού συνθέτη: με αφετηρία ένα αμιγώς πιανιστικό κομμάτι που εμπνεύσθηκε από τον βαγκνερικό «Τριστάνο», προσέθεσε σταδιακά άλλα 4 μέρη, με ελάχιστη σχέση με τον Βάγκνερ και στα οποία το πιάνο άλλοτε συνομίλησε άλλοτε όχι με την ορχήστρα και τη …μαγνητοταινία (μουσική μπαρόκ, χτύποι καρδιάς, ανάγνωση ποιήματος από παιδί). Συνομιλώντας έξοχα με την αλάνθαστη ορχήστρα, ο σπουδαίος Ρωσο-γερμανός πιανίστας Ιγκόρ Λέβιτ αποκωδικοποίησε με σπάνια ακρίβεια και προσήλωση μία σύνθεση που απηχούσε τη φορτισμένη ψυχολογία του Χέντσε, ο οποίος βίωσε απώλειες πολύ κοντινών ή άλλων προσφιλών προσώπων κατά την περίοδο που την έγραψε...
Η κατάμεστη αίθουσα, βέβαια, ανέμενε κυρίως την αναμέτρηση της Φιλαρμονικής της Βιέννης με δημοφιλή ορχηστρικά αποσπάσματα από το «Λυκόφως των θεών» του Βάγκνερ.
Αξιοποιώντας τον σπάνιας καλλιέπειας και ευγένειας ήχο των εγχόρδων και τα λαμπερά και ιδιαίτερα συντονισμένα χάλκινα πνευστά του πολυτελούς συνόλου, ο διακεκριμένος 58χρονος Αυστριακός αρχιμουσικός διέπλασε εξαιρετικά θεατρικές αναγνώσεις, που ανέδειξαν μεν τη μεγαλοπρέπεια της ενορχήστρωσης αλλά όχι πάντοτε και την υποβλητικότητα της ουτοπικής λύτρωσης που χαρακτηρίζει το τελευταίο μέρος του «Δαχτυλιδιού του Νίμπελουνγκ». Παρότι το έντονο ρουμπάτο και οι μεγάλες διακινδυνεύσεις σε ταχύτητες ή ακόμη τα θυελλώδη ξεσπάσματα απομείωναν κάπως την προβολή των σαγηνευτικά πλούσιων λεπτομερειών της αρμονικά περιπετειώδους βαγκνερικής συμφωνικής γραφής, ο μαλακός ήχος και η τεράστια εμπειρία των βιεννέζων μουσικών απέτρεψε -ευτυχώς- κάθε κίνδυνο παρεκτροπής σε στομφώδεις υπερβολές... Το καθηλωτικής δύναμης ακρόαμα προκάλεσε εύλογα ντελίριο ενθουσιασμού και standing ovations!
Β. Συναυλίες Συμφωνικής Λονδίνου και Φιλαρμονικής Βερολίνου
Από τις υπόλοιπες συναυλίες ξεχώρισε η έμμεση αναμέτρηση του νεοεκλεγέντος μουσικού διευθυντή της Φιλαρμονικής του Βερολίνου Κίριλ Πετρένκο με τον …προκάτοχό του Σερ Σάϊμον Ρατλ, που εμφανίσθηκε στο φετινό Φεστιβάλ με τη νέα του ορχήστρα, την Συμφωνική του Λονδίνου.
Από τα δύο προγράμματα του αγγλικού συνόλου, παρακολουθήσαμε το πρώτο (20/8), λόγω της παρουσίας του άκρως ακριβοθώρητου Πολωνού πιανίστα Κρύστιαν Ζίμερμαν. Ο 62χρονος κορυφαίος σολίστ ερμήνευσε τη 2η Συμφωνία για πιάνο και ορχήστρα «Η εποχή της αγωνίας» του Μπέρνσταϊν, έργο που κατανοεί απόλυτα, αφού το έχει παίξει υπό τη διεύθυνση του μεγάλου Αμερικανού συνθέτη και αρχιμουσικού και ηχογραφήσει πρόσφατα υπό τον Ρατλ.
Αιωρούμενη μεταξύ πιανιστικού κοντσέρτου και συμφωνικού ποιήματος, η εκτενής, άκρως προσωπική σύνθεση διατηρεί την αφηγηματική συνοχή της έμπνευσής της (ένα ποίημα του Ώντεν), με το λυρικό, ονειροπόλο, ενίοτε τζαζίστικο πιάνο να επιβεβαιώνει τον πρωταγωνιστικό, οιονεί αυτοβιογραφικό ρόλο του. Ο θαυμάσιος διάλογος με την ορχήστρα και η δραματική, γεμάτη παλμό μουσική διεύθυνση διασφάλισαν αμείωτο το ενδιαφέρον της ερμηνείας.
Στο υπόλοιπο της βραδιάς ακούσθηκαν εμβληματικές συνθέσεις τσεχικής μουσικής. Σβέλτα τέμπι και μεγάλη ρυθμική ζωντάνια υπηρέτησαν άρτια τους «Σλαβικούς χορούς» του έργου 72 του Ντβόρζακ, μολονότι το δεξιοτεχνικά ανεπίληπτο παίξιμο των λονδρέζων μουσικών στερούνταν των χρωμάτων και της ιδιότυπης ποιητικής των σλάβικων πνευστών. Η επίδειξη δεξιοτεχνίας υπήρξε ακόμη πιο εντυπωσιακή στη «Σινφονιέττα» του Γιάνατσεκ, ενώ συνδυάσθηκε με τη μεγάλη αφηγηματική ευφράδεια της διεύθυνσης του Ρατλ, πιστοποιώντας την άριστη χημεία του με τη νέα του ορχήστρα, στοιχείο που μάλλον έλειψε κατά τη 15ετή βερολινέζικη θητεία του…
Ο εσωστρεφής, πλην εξαιρετικά ταλαντούχος διάδοχός του (από το 2019!) στη Φιλαρμονική του Βερολίνου Κίριλ Πετρένκο δείχνει, πάντως, να διάγει την περίοδο μέλιτος με το περίφημο σύνολο. Η συναυλία της 27/8 έδωσε, αν μη τι άλλο, επαρκές δείγμα των πολλών αρετών του: ανήσυχες ρεπερτοριακές επιλογές, σαφήνεια και πλαστικότητα της μουσικής διεύθυνσης, έμφαση στη λεπτομέρεια. Δύο σπάνια έργα του προγράμματος πιστοποίησαν και το εύρος της μουσικής του αντίληψης. Η γλαφυρή ανάγνωση του ποιήματος για χορό «Η Περί» του Ντυκά (περιλαμβανομένης της λαμπερής Φανφάρας) αξιοποίησε απίστευτες ηχητικές εκλεπτύνσεις και λικνιστικό βηματισμό εντυπωσιακής ρυθμικής ακρίβειας. Πλήθος αποχρώσεων αλλά και δύναμη στην ανέλιξη του εμβατηριακής αυστηρότητας κρεσέντο φώτισαν την τραγική μελαγχολία της δύσκολης, βαθιά προσωπικής «Συμφωνίας αρ. 4» του Φραντς Σμιτ, αναδεικνύοντας με πρωτοφανή εκφραστική πληρότητα τη δραματουργία της κάπως άνισης υστερορομαντικής σύνθεσης.
Εμβόλιμα, οι Βερολινέζοι χάρισαν συνοδοιπορία σβέλτων αντανακλαστικών και αβίαστου διαλόγου στην Κινέζα δεξιοτέχνη Γιούτζα Ουάνγκ, που ερμήνευσε το αιχμηρό 3ο Κοντσέρτο του Προκόφιεφ με άλλοτε ρωμαλέο άλλοτε κρυστάλλινο ήχο και ανεπίληπτη φραστική. Ο τόσο ευπρόσδεκτος συνδυασμός ευαισθησίας και τραχύτητας δικαίωσε χωρίς δυσκολία τις νεοκλασικιστικές αλλά και τις μηχανιστικές διαστάσεις του έργου…
